Lajmidites.com

Tag: drafti

  • Plani amerikan dhe ai evropian për paqen në Ukrainë: Dallimet thelbësore

    Plani amerikan dhe ai evropian për paqen në Ukrainë: Dallimet thelbësore

    Bota E Martë, 25 Nëntor 2025 11:10
    Një plan paqeje me 28 pika nga administrata Trump për përfundimin e luftës në Ukrainë është kritikuar si tepër i favorshëm për Rusinë. Ndërkohë, një kundërpropozim evropian është më në përputhje me dëshirat e Ukrainës, raporton CNN. Mes dy planeve ka disa dallime thelbësore.
    Në aspektin territorial, plani amerikan parasheh që Luhansku, Donetsku dhe Krimea e pushtuar të njihen de facto si territore ruse, përfshirë edhe nga SHBA. Ai gjithashtu propozon ngrirjen e statusit të Khersonit dhe Zaporizhzhia-s përgjatë vijës së kontaktit. Krejt ndryshe, drafti evropian, sipas Reuters, kërkon që Ukraina të zotohet të mos i rimarrë territoret e pushtuara me forcë ushtarake, ndërsa negociatat për shkëmbime territoriale do të fillonin nga Vija e Kontaktit.

    Sa i përket zgjerimit të NATO-s, drafti amerikan përfshin një dispozitë që bllokon zgjerimin e mëtejshëm dhe kërkon që Ukraina të heqë dorë nga anëtarësimi. Propozimi evropian i heq këto dispozita, duke deklaruar se anëtarësimi i Ukrainës varet nga konsensusi i anëtarëve, duke e lënë derën hapur. Lidhur me ushtrinë, plani i SHBA-së kufizon Forcat e Armatosura të Ukrainës në 600,000 persona, ndërsa plani evropian sugjeron një kufi prej 800,000 në kohë paqeje. Të dy draftet nuk kërkojnë shkurtime për ushtrinë ruse.

    Për zgjedhjet e ardhshme, drafti i SHBA-së kërkon që Ukraina të mbajë zgjedhje brenda 100 ditëve pas nënshkrimit të marrëveshjes, një afat që analistët e konsiderojnë jopraktik. Drafti evropian është më fleksibël, duke thënë se zgjedhjet duhet të mbahen “sa më shpejt të jetë e mundur”.

    Duhet theksuar se ekzistojnë versione të tjera të tekstit evropian të raportuara në media, të cilat ndryshojnë nga kopja e Reuters. Edhe plani amerikan mund të ketë evoluar pas diskutimeve në Gjenevë. Së fundmi, Sekretari i Ushtrisë Amerikane, Dan Driscoll, zhvilloi takime me zyrtarë rusë në Abu Dhabi dje për një plan të propozuar për t’i dhënë fund luftës, konfirmoi një zyrtar amerikan për CNN.

  • Plani amerikan kundër atij evropian, dy vizione të kundërta për paqen në Ukrainë

    Plani amerikan kundër atij evropian, dy vizione të kundërta për paqen në Ukrainë

    Propozimi prej 28 pikash i administratës Trump për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë është kritikuar si shumë i favorshëm për Rusinë.

    Ndërkohë, kundërpropozimi evropian, është shumë më në përputhje me dëshirat e Ukrainës, shkruan CNN.
    Ja disa dallime kryesore:
    Për lëshimet territoriale: Plani i SHBA-së thotë se Luhansku, Donetsku dhe Krimea e pushtuar do të njihen de facto si territore ruse, përfshirë edhe nga Shtetet e Bashkuara. Ai gjithashtu thotë se Kherson dhe Zaporizhzhia do të ngrihen përgjatë vijës së kontaktit.
    Drafti evropian ndryshon rrënjësisht, sipas versionit të siguruar nga Reuters. Teksti thotë: “Ukraina zotohet të mos e rimarrë territorin e saj të pushtuar sovran me mjete ushtarake. Negociatat për shkëmbimet territoriale do të fillojnë nga Vija e Kontaktit.”
    Mbi zgjerimin e NATO-s: Drafti i planit amerikan përfshin një dispozitë që NATO nuk do të zgjerohet më tej dhe përcakton që Ukraina do të bjerë dakord të mos bashkohet me NATO-n.
    Drafti evropian i heq këto dispozita, duke thënë se “bashkimi i Ukrainës me NATO-n varet nga konsensusi i anëtarëve të NATO-s”. Ai vëren se konsensusi aktualisht nuk ekziston, por gjuha e përdorur e lë derën hapur.
    Mbi ushtrinë e Ukrainës: Plani i SHBA-së vëren se Forcat e Armatosura të Ukrainës “do të kufizohen në 600,000 persona”.
    Plani evropian sugjeron që ushtria ukrainase është “e kufizuar në 800,000 në kohë paqeje”. Në të dyja draftet, ushtrisë shumë më të madhe të Rusisë nuk i kërkohet të bëjë shkurtime.
    Për zgjedhjet e ardhshme: Drafti i SHBA-së gjithashtu kërkon që Ukraina të mbajë zgjedhje brenda 100 ditëve nga një marrëveshje e nënshkruar – diçka që analistët thonë se do të ishte një dritare jopraktikisht e shkurtër për të lejuar fushatën.
    Drafti evropian thotë vetëm se zgjedhjet duhet të mbahen “sa më shpejt të jetë e mundur” pas nënshkrimit të një marrëveshjeje.
    Kujtojmë se ekzistojnë disa versione të tjera të tekstit evropian që janë raportuar në mediat amerikane dhe britanike, të cilat ndryshojnë nga kopja që siguroi Reuters. Plani amerikan me 28 pika mund të ketë evoluar gjithashtu që nga versioni i tij origjinal pas diskutimeve të udhëheqësve të lartë në Gjenevë.
    Sekretari i Ushtrisë Amerikane, Dan Driscoll, zhvilloi takime me zyrtarë rusë në Abu Dhabi dje në lidhje me një plan të propozuar për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, tha një zyrtar amerikan për CNN.

    Top Channel

  • Plani amerikan vs. ai evropian për paqen në Ukrainë: Dallimet thelbësore

    Plani amerikan vs. ai evropian për paqen në Ukrainë: Dallimet thelbësore

    Bota E Martë, 25 Nëntor 2025 11:10
    Një plan paqeje me 28 pika nga administrata Trump për përfundimin e luftës në Ukrainë është kritikuar si tepër i favorshëm për Rusinë. Ndërkohë, një kundërpropozim evropian është më në përputhje me dëshirat e Ukrainës, raporton CNN. Mes dy planeve ka disa dallime thelbësore.
    Në aspektin territorial, plani amerikan parasheh që Luhansku, Donetsku dhe Krimea e pushtuar të njihen de facto si territore ruse, përfshirë edhe nga SHBA. Ai gjithashtu propozon ngrirjen e statusit të Khersonit dhe Zaporizhzhia-s përgjatë vijës së kontaktit. Krejt ndryshe, drafti evropian, sipas Reuters, kërkon që Ukraina të zotohet të mos i rimarrë territoret e pushtuara me forcë ushtarake, ndërsa negociatat për shkëmbime territoriale do të fillonin nga Vija e Kontaktit.

    Sa i përket zgjerimit të NATO-s, drafti amerikan përfshin një dispozitë që bllokon zgjerimin e mëtejshëm dhe kërkon që Ukraina të heqë dorë nga anëtarësimi. Propozimi evropian i heq këto dispozita, duke deklaruar se anëtarësimi i Ukrainës varet nga konsensusi i anëtarëve, duke e lënë derën hapur. Lidhur me ushtrinë, plani i SHBA-së kufizon Forcat e Armatosura të Ukrainës në 600,000 persona, ndërsa plani evropian sugjeron një kufi prej 800,000 në kohë paqeje. Të dy draftet nuk kërkojnë shkurtime për ushtrinë ruse.

    Për zgjedhjet e ardhshme, drafti i SHBA-së kërkon që Ukraina të mbajë zgjedhje brenda 100 ditëve pas nënshkrimit të marrëveshjes, një afat që analistët e konsiderojnë jopraktik. Drafti evropian është më fleksibël, duke thënë se zgjedhjet duhet të mbahen “sa më shpejt të jetë e mundur”.

    Duhet theksuar se ekzistojnë versione të tjera të tekstit evropian të raportuara në media, të cilat ndryshojnë nga kopja e Reuters. Edhe plani amerikan mund të ketë evoluar pas diskutimeve në Gjenevë. Së fundmi, Sekretari i Ushtrisë Amerikane, Dan Driscoll, zhvilloi takime me zyrtarë rusë në Abu Dhabi dje për një plan të propozuar për t’i dhënë fund luftës, konfirmoi një zyrtar amerikan për CNN.

  • Vizione të Ndryshme: Ku SHBA-të dhe Evropa ndajnë rrugët për paqen në Ukrainë

    Vizione të Ndryshme: Ku SHBA-të dhe Evropa ndajnë rrugët për paqen në Ukrainë

    Pasi një projekt-plan kontrovers i SHBA-së për t’i dhënë fund luftës së Rusisë kundër Ukrainës u shfaq papritur javën e kaluar, kombet evropiane u përpoqën të dilnin me një kundërpropozim që është më i lehtë për Kievin dhe i bën më pak lëshime Moskës.

    Ndërkohë, Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy dërgoi një ekip negociatorësh në Gjenevë për bisedimet e fundjavës, të cilat Shtëpia e Bardhë dhe zyra e Zelenskyy thanë se çuan në një kornizë “të përditësuar dhe të rafinuar” që do të sillte një paqe të drejtë.

    Ata thanë se do të “vazhdojnë punën intensive mbi propozimet e përbashkëta në ditët në vijim” dhe “do të mbeten në kontakt të ngushtë me partnerët e tyre evropianë ndërsa procesi përparon”.

    Detajet e propozimit të rregulluar të SHBA-së nuk ishin menjëherë të disponueshme. Por, nga çështjet territoriale dhe financiare te mundësia e anëtarësimit në NATO për Ukrainën dhe një amnisti gjithëpërfshirëse, drafti fillestar i SHBA-së, siç u zbulua në media, dhe kundërpropozimi evropian, i udhëhequr nga Britania, Franca dhe Gjermania dhe i raportuar nga Reuters, përmbajnë dallime thelbësore. Ja ku janë.

    Tension territorial

    Analistët thonë se pushtimi i territorit nuk është qëllimi kryesor i Moskës në luftë: Presidenti rus Vladimir Putin është i vendosur të nënshtrojë Ukrainën. Por me Rusinë që pushton gati një të pestën e Ukrainës, kontrolli mbi territorin është në fakt një nga çështjet më kritike si për Kievin ashtu edhe për Kremlinin në çdo marrëveshje të mundshme paqeje.

    Është gjithashtu një nga kontrastet kryesore midis draftit fillestar të SHBA-së dhe kundërpropozimit evropian .
    Sipas draftit të SHBA-së, rajonet e Donetskut, Luhanskut dhe Krimesë do të “njiheshin de facto si ruse” dhe Ukraina do të duhej të tërhiqte forcat e saj nga pjesa e rajonit të Donetskut që ata ende e mbajnë – një lëshim masiv që në thelb do t’i jepte Rusisë tokë që nuk ka arritur ta marrë në vite luftimesh të ashpra.

    Në të njëjtën kohë, drafti thotë gjithashtu se kjo pjesë e rajonit do të ishte një “zonë neutrale e demilitarizuar tampon” që do të “njihej ndërkombëtarisht” si pronë e Rusisë, por që forcave ruse do t’u ndalohej gjithashtu hyrja – një marrëveshje që nuk ka gjasa t’i pëlqejë asnjërës palë.

    Kherson dhe Zaporizhzhya do të “ngriheshin përgjatë vijës së kontaktit”, me Rusinë që do të merrte “njohje de facto” të pjesëve të këtyre rajoneve që zotëron.

    Kjo do të forconte kontrollin e Moskës mbi një “korridor tokësor” që të çon nga kufiri rus dhe përgjatë bregdetit të Detit Azov deri në Krime, gadishullin që shtrihet në Detin e Zi nga kontinenti i Ukrainës. Rusia e aneksoi në mënyrë të paligjshme Krimenë në vitin 2014.

    Seksioni shumë më i shkurtër mbi territoret në draftin evropian nuk thotë asgjë për njohjen e ndonjë toke si ruse apo për një tërheqje ukrainase në Donetsk.

    “Negociatat mbi shkëmbimet territoriale do të fillojnë nga Vija e Kontaktit”, thuhet në të, duke i bërë jehonë thirrjeve nga Kievi dhe Perëndimi për një armëpushim sipas të cilit çdo ndryshim në kontrollin territorial në secilën anë të vijës së frontit do të ishte subjekt i negociatave të mëtejshme.

    Rusia i ka hedhur poshtë këto thirrje që kur Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, bëri propozimin pranverën e kaluar. Putin gjithashtu e ka bërë të qartë se dëshiron kontroll të plotë rus mbi rajonet e Donetskut dhe Luhanskut.

    “Pyetja kryesore, jam absolutisht i sigurt, lidhet ende me territorin”, tha për Current Time Kirill Martynov, kryeredaktor i gazetës ruse në mërgim Novaya Gazeta Europe.

    “Jam i bindur se pala ruse do të këmbëngulë që t’i jepen zonat e lira të mbetura të rajonit të Donetskut. Jam i sigurt se kjo kërkesë është praktikisht e pamundur dhe e papranueshme për Ukrainën.”

    NATO…

    Drafti i SHBA-së do të kërkonte që Ukraina të “parashikojë në kushtetutën e saj se nuk do t’i bashkohet NATO-s” dhe që aleanca të kodifikojë një premtim se Ukraina nuk do të pranohet kurrë. Gjithashtu thuhet se “pritet… që NATO të mos zgjerohet më tej”, që do të thotë se nuk do të pranojë kurrë asnjë anëtar të ri.

    Putini ka përmendur anëtarësimin e mundshëm të Ukrainës si një nga arsyet e vendimit të tij për të nisur pushtimin në shkallë të plotë në shkurt 2022, dhe një ndalim për anëtarësimin e Ukrainës ishte ndër kërkesat që Rusia bëri në letrat drejtuar SHBA-së dhe NATO-s në dhjetor 2021, ndërsa forcat e saj u mblodhën në kufi përpara sulmit.

    NATO deklaroi në vitin 2008 se Ukraina përfundimisht do të anëtarësohej, dhe kushtetuta e Ukrainës e ka angazhuar vendin të kërkojë anëtarësim që nga viti 2019.

    Por, siç janë përpjekur vazhdimisht zyrtarët perëndimorë t’i thonë Rusisë, anëtarësimi ishte i pamundur në të ardhmen e afërt, sepse brenda vetë aleancës ka pasur pak oreks për të përfshirë Ukrainën.

    Kundërpropozimi evropian pasqyron këtë realitet, duke thënë se “bashkimi i Ukrainës me NATO-n varet nga konsensusi i anëtarëve të NATO-s, i cili nuk ekziston”.

    Kjo do ta privonte Rusinë nga e drejta e vetos për këtë çështje dhe do të ruante të drejtën e Kievit për të zgjedhur partnerët e tij – por nuk ka gjasa ta kënaqë Moskën, e cila dëshiron një ndalim detyrues për anëtarësimin e Ukrainës.

    …Dhe Forcat e saj

    Drafti i SHBA-së thotë se “NATO-ja pranon të mos stacionojë trupa në Ukrainë”.

    Propozimi evropian thotë se “NATO pranon të mos stacionojë përgjithmonë trupa nën komandën e saj në Ukrainë në kohë paqeje”, një formulim që mund të shmangë përjashtimin e një plani të mundshëm nga “Koalicioni i të Gatshmëve”, kryesisht evropian, për të dërguar forca në mbështetje të trupave ukrainase.

    Madhësia ushtarake ka rëndësi

    Draftet ndryshojnë gjithashtu kur bëhet fjalë për një çështje tjetër me rëndësi thelbësore për Ukrainën: Madhësinë e ushtrisë së saj. Në negociatat e mëparshme, Rusia është përpjekur ta kufizojë ushtrinë e Ukrainës në një numër prej 85,000 ose edhe 50,000 personeli, një forcë simbolike për të cilën Kievi dhe mbështetësit e tij kanë thënë se do ta linte Ukrainën thellësisht të cenueshme ndaj sulmeve të mëtejshme ruse.

    Drafti amerikan do t’i kufizonte Forcat e Armatosura të Ukrainës në 600,000 personel, ndërsa kundërpropozimi evropian do ta rriste atë në 800,000 “në kohë paqeje”, që do të thotë se mund të jetë më i lartë nëse Rusia do të sulmonte përsëri.

    Sidoqoftë, tha Martynov, “Sigurisht që do të ketë shumë presion nga Moska në lidhje me këtë.”

    Ushtria ukrainase kishte rreth 250,000 personel para luftës dhe tani ka 800,000-900,000, sipas vlerësimeve të ndryshme.

    Garancitë e Sigurisë

    Ukraina ka qenë e vendosur të thotë se nuk mund të bjerë dakord për paqe pa garanci të forta perëndimore për sigurinë, veçanërisht nëse anëtarësimi në NATO është jashtë diskutimit.

    Korniza e draftit të SHBA-së thotë se Ukraina “do të marrë garanci të besueshme sigurie” dhe përmend një “garanci amerikane”, por ofron pak detaje. Kundërpropozimi evropian zëvendëson “i besueshëm” me “i fuqishëm” dhe bën thirrje për një garanci amerikane që “pasqyron Nenin 5”, sipas të cilit një sulm ndaj një vendi të NATO-s konsiderohet sulm ndaj të gjithëve.

    Për më tepër, drafti evropian synon të sigurojë që Ukraina dhe Evropa të mos lihen mënjanë kur bëhet fjalë për çështjet e sigurisë dhe pajtueshmërisë me marrëveshjen e paqes, nëse ajo miratohet.

    Ndërsa drafti amerikan thotë se do të krijohet një “grup pune i përbashkët amerikano-rus për çështjet e sigurisë për të promovuar dhe siguruar pajtueshmërinë me të gjitha dispozitat e kësaj marrëveshjeje”, propozimi evropian bën thirrje për një “task-forcë të përbashkët sigurie… me pjesëmarrjen e SHBA-së, Ukrainës, Rusisë dhe evropianëve”.

    Ndiqni Paratë

    Projektligjet ndryshojnë gjithashtu në çështjen përçarëse të miliarda dollarëve në asetet e ngrira ruse. Korniza amerikane thotë se “100 miliardë dollarë në asete të ngrira ruse do të investohen në përpjekjet e udhëhequra nga SHBA-të për të rindërtuar dhe investuar në Ukrainë”, me SHBA-në që merr 50 përqind të “fitimeve nga kjo sipërmarrje” dhe Evropën që shton 100 miliardë dollarë “për të rritur sasinë e investimeve të disponueshme për rindërtimin e Ukrainës”.

    Propozimi evropian është më pak i detajuar dhe më pak i fokusuar te SHBA-ja, duke thënë se “Ukraina do të rindërtohet plotësisht dhe do të kompensohet financiarisht, duke përfshirë edhe asetet sovrane ruse që do të mbeten të ngrira derisa Rusia të kompensojë dëmin ndaj Ukrainës”.

    Koha e Zgjedhjeve

    Drafti amerikan thotë se Ukraina do të mbajë zgjedhje “brenda 100 ditësh”, ndërsa plani evropian thotë se ato do të mbahen “sa më shpejt të jetë e mundur pas nënshkrimit të marrëveshjes së paqes”.

    Versioni i dytë i jep Kievit më shumë liri veprimi për një çështje delikate. Putini qartësisht dëshiron që Zelenskyy të largohet nga pushteti dhe ka pohuar vazhdimisht se Zelenskyy është i paligjshëm sepse zgjedhjet presidenciale nuk u mbajtën në vitin 2024, kur mandati i tij pesëvjeçar – në kohë paqeje – do të kishte skaduar.

    Ky pohim injoron faktin se kushtetuta e Ukrainës e ndalon atë të mbajë zgjedhje nën gjendjen e jashtëzakonshme, e cila ka qenë në fuqi që nga fillimi i pushtimit në shkallë të plotë. Zelenskyy ka shprehur gatishmërinë që Ukraina të zhvillojë zgjedhje sapo të mbarojë lufta dhe të hiqet gjendja e jashtëzakonshme.

    ‘Ideologjia naziste’

    Kritikët e kuadrit fillestar amerikan thonë se ai pasqyron disa nga narrativat e tjera të Rusisë, të tilla si pohimi i rremë se Ukraina drejtohet ose dominohet nga “nazistët”; një nga qëllimet e deklaruara të Rusisë në pushtim është “denazifikimi” i Ukrainës.

    Siç është raportuar nga shumë media, drafti amerikan thotë: “Të gjitha ideologjitë dhe aktivitetet naziste duhet të refuzohen dhe të ndalohen”, ndërsa kundërpropozimi evropian nuk përmend asnjë “ideologji naziste”.

    Të dy draftet kërkojnë që Ukraina të “miratojë rregullat e BE-së mbi tolerancën fetare dhe mbrojtjen e pakicave gjuhësore”, por drafti amerikan thotë gjithashtu se të dy vendet “do të bien dakord të shfuqizojnë të gjitha masat diskriminuese dhe të garantojnë të drejtat e medias dhe arsimit ukrainas dhe rus”.

    Ai propozim evropian e lë jashtë atë formulim, i cili sulmon pretendimet ruse për diskriminim, të cilat Kievi i thotë se janë të ekzagjeruara.

    ‘Të adresojmë vuajtjet’ apo të japim amnisti të plotë?

    Së bashku me kontrollin territorial, një nga boshllëqet më të mëdha midis draft-kornizës amerikane dhe kundërpropozimit evropian është çështja e përgjegjësisë dhe drejtësisë.

    “Të gjitha palët e përfshira në këtë konflikt do të marrin amnisti të plotë për veprimet e tyre gjatë luftës dhe do të bien dakord të mos bëjnë asnjë pretendim ose të shqyrtojnë ndonjë ankesë në të ardhmen”, thuhet në pikën 26 të draftit amerikan. Në dokumentin evropian, pika 26 nuk përmend asnjë amnisti, duke thënë vetëm: “Do të merren masa për të adresuar vuajtjet e viktimave të konfliktit.”

    Formulimi është i paqartë dhe nuk jep asnjë tregues se si mund të adresohen vuajtjet e pallogaritshme që Rusia u ka shkaktuar ukrainasve. Por, ndërsa mizoritë e dyshuara shtohen dhe Ukraina mbledh prova që mund të përdoren në gjyqet e supozuara për krime lufte në të ardhmen, ky është një hendek që mund të jetë pothuajse i pamundur të kapërcehet.

    Në vitin 2023, Gjykata Ndërkombëtare Penale (GJNP) lëshoi ​​një urdhër arresti për Putinin, duke pretenduar se ai është përgjegjës për krimin e luftës të deportimit dhe transferimit të paligjshëm të fëmijëve nga zonat e pushtuara të Ukrainës në Rusi./ REL.

  • Plani i paqes që mund të ndryshojë fatin e Ukrainës, çfarë dihet deri më tani

    Plani i paqes që mund të ndryshojë fatin e Ukrainës, çfarë dihet deri më tani

    Drafti i planit të paqes SHBA-Rusi është publikuar gjerësisht dhe tani e dimë se ai propozon t’i dorëzojë ato zona të rajonit industrial lindor të Donbasit të Ukrainës, të cilat janë ende nën kontrollin ukrainas, kontrollit de facto të Rusisë së Vladimir Putinit.
    Versionet e fundit të tekstit bëjnë gjithashtu thirrje që Ukraina të zvogëlojë madhësinë e forcave të saj të armatosura në 600,000 njerëz. Por çfarë tjetër dihet rreth tekstit dhe kush do të përfitojë më shumë prej tij?
    Cilat janë pikat kryesore?
    Janë 28 pika kyçe dhe disa prej tyre, në pamje të parë, mund të jenë të pranueshme për Ukrainën.
    Të tjera duken të paqarta dhe të pasakta.
    Sovraniteti i Ukrainës do të ” konfirmohej” dhe do të kishte një “marrëveshje gjithëpërfshirëse dhe të plotë mossulmimi midis Rusisë, Ukrainës dhe Evropës” , me “garanci sigurie” të forta ose të besueshme për Kievin dhe një kërkesë për zgjedhje të parakohshme brenda 100 ditësh.
    Nëse Rusia do të pushtonte Ukrainën, propozohet një “përgjigje e koordinuar ushtarake e fuqishme” së bashku me një rivendosje të sanksioneve dhe një anulim të marrëveshjes.
    Edhe pse zgjedhjet janë të pamundura në Ukrainë për shkak të gjendjes së jashtëzakonshme, ato teorikisht mund të mbahen nëse nënshkruhet një marrëveshje paqeje.
    Por sa i përket garancive të sigurisë, nuk ka detaje se kush do t’i ofrojë ato dhe sa të forta mund të jenë.
    Kjo është shumë larg një angazhimi të Nenit 5 në stilin e NATO-s për ta trajtuar një sulm ndaj Ukrainës si një sulm ndaj të gjithëve.
    Kievi do të donte më shumë sesa një premtim të paqartë nëse do të nënshkruante.
    Dorëzimi i territorit të Ukrainës dhe shkurtimi i forcave të armatosura
    Ndër propozimet më të diskutueshme janë Ukraina që dorëzon territorin e saj të papushtuar dhe shkurton madhësinë e forcave të saj të armatosura.
    “Forcat ukrainase do të tërhiqen nga pjesa e Oblastit të Donetskut që ato aktualisht kontrollojnë, dhe kjo zonë tërheqjeje do të konsiderohet një zonë neutrale e demilitarizuar, e njohur ndërkombëtarisht si territor që i përket Federatës Ruse. Forcat ruse nuk do të hyjnë në këtë zonë të demilitarizuar.”
    Dhënia e territorit ku jetojnë të paktën një e katërta e një milioni ukrainas – qytetet e “rripit të fortesës” të Donetskut, Slovyansk, Kramatorsk dhe Druzhkivka – nuk do të jetë e pranueshme për shumicën e ukrainasve.
    Rusia ka kaluar më shumë se një vit duke u përpjekur të pushtojë qytetin e Pokrovskut – Ukraina nuk ka gjasa të dorëzojë qendra kaq të rëndësishme strategjike pa luftë.
    “Madhësia e Forcave të Armatosura të Ukrainës do të kufizohet në 600,000 personel.”
    Ushtria e Ukrainës u vlerësua në janarin e kaluar në 880,000 personel aktiv, nga 250,000 që ishin në fillim të pushtimit në shkallë të plotë në shkurt 2022.
    Ndërsa 600,000 mund të duket një numër potencialisht i pranueshëm në kohë paqeje, ky lloj kufizimi do të cenonte sovranitetin e Ukrainës.
    Mund të jetë gjithashtu një numër shumë i madh për t’u pranuar nga Rusia.
    “Vijat tona të kuqe janë të qarta dhe të palëkundura”, i tha përfaqësuesja ukrainase Khrystyna Hayovyshyn Këshillit të Sigurimit të OKB-së: “Nuk do të ketë kurrë njohje formale të territorit ukrainas të pushtuar përkohësisht nga Federata Ruse si rus. Ukraina nuk do të pranojë asnjë kufizim në të drejtat e saj për vetëmbrojtje ose në madhësinë ose aftësitë e forcave tona të armatosura.”
    Drafti gjithashtu propozon që ” Krimea, Luhansku dhe Donetsku do të njihen de facto si ruse, përfshirë edhe nga SHBA” .
    Me fjalë të tjera, Ukraina dhe vendet e tjera nuk do të kishin nevojë ta njihnin kontrollin rus me ligj.
    Kjo mund t’i mundësonte Kievit të pranonte një formulim të tillë, pasi nuk do të binte ndesh me kushtetutën e Ukrainës që thotë se kufijtë e saj janë “të pandashëm dhe të paprekshëm”.
    Diku tjetër, në rajonet jugore të Khersonit dhe Zaporizhzisë, vijat e frontit do të ngrinin dhe Rusia do të hiqte dorë nga zonat që ka pushtuar në zona të tjera.
    E ardhmja e Ukrainës – me BE-në, por jo me NATO-n
    Drafti propozon angazhime të rëndësishme mbi të ardhmen strategjike të Ukrainës:
    Ukraina pranon të përcaktojë në kushtetutën e saj se nuk do t’i bashkohet NATO-s dhe NATO pranon të përfshijë në statutet e saj një dispozitë që Ukraina nuk do të pranohet në të ardhmen.
    “Ukraina është e kualifikuar për anëtarësim në BE dhe do të përfitojë akses afatshkurtër në tregun evropian, ndërsa kjo çështje është duke u vlerësuar.”
    Ka pak shanse që Ukraina të anëtarësohet në NATO së shpejti dhe Rusia në muajt e fundit e ka zbutur qëndrimin e saj ndaj kandidaturës së Ukrainës për anëtarësim në BE.
    Dokumenti duket se i ofron Kievit akses në tregjet e BE-së, duke i shpërfillur pikëpamjet e 27 vendeve evropiane.
    Anëtarësimi në BE dhe NATO është pjesë e kushtetutës së Ukrainës dhe një tjetër nga vijat e kuqe të Khrystyna Hayovyshyn në OKB të enjten ishte: “As nuk do të tolerojmë asnjë shkelje të sovranitetit tonë, përfshirë të drejtën tonë sovrane për të zgjedhur aleancat në të cilat duam të bashkohemi.”
    Projektpropozime të tjera janë që NATO të bjerë dakord të mos stacionojë trupa në Ukrainë dhe që aeroplanët luftarakë evropianë të stacionohen në Poloni.
    Kievi gjithashtu do të duhet të angazhohet të jetë një “shtet jo-bërthamor”.
    Kjo duket se hedh poshtë planet e Koalicionit të Perëndimit të udhëhequr nga Mbretëria e Bashkuar dhe Franca për të ndihmuar në kontrollin e çdo marrëveshjeje të ardhshme.
    Rusia u përjashtua nga G7 pasi pushtoi dhe më pas aneksoi Krimenë në vitin 2014 dhe Trump u përpoq ta rikthente Putinin në radhët e saj gjashtë vjet më vonë.
    Nëse Mbretëria e Bashkuar, Kanadaja, Franca, Gjermania, Italia dhe Japonia ngurronin përpara pushtimit në shkallë të plotë, tani ka edhe më pak mundësi që kjo të ndodhë.
    Po në lidhje me asetet e ngrira të Rusisë?
    Drafti propozon që 100 miliardë dollarë nga asetet e ngrira ruse duhet të investohen “në përpjekjet e udhëhequra nga SHBA për të rindërtuar dhe investuar në Ukrainë” , me SHBA-në që merr 50% të fitimeve dhe Evropën që shton 100 miliardë dollarë investime për rindërtim.
    Kjo të kujton marrëveshjen amerikane për mineralet me Ukrainën në fillim të këtij viti, e cila nxori një çmim amerikan për përfshirjen, dhe gjithashtu e la Bashkimin Evropian vetëm me fatura të majme.
    Shumat që u përmendën mund të mos jenë të mjaftueshme: në fillim të këtij viti, kostoja totale e rindërtimit në Ukrainë u vlerësua në 506 miliardë euro.
    Rreth 200 miliardë euro në asete të ngrira të Rusisë mbahen kryesisht nga Euroclear në Belgjikë, dhe Bashkimi Evropian po punon aktualisht për një plan për të përdorur paratë për të financuar Kievin financiarisht dhe ushtarakisht.
    Pjesa tjetër e këtyre aseteve të ngrira do të shkonte në një “mjet investimi amerikano-rus” , sipas draftit, kështu që Rusia do të shihte një pjesë të parave të saj të ktheheshin, por përsëri do të kishte një përfitim financiar për SHBA-në.
    Çfarë nuk është në plan?
    Disa komentues kanë theksuar se plani nuk kërkon kufizime armësh për ushtrinë ose industrinë e saj të armëve të Ukrainës, edhe pse ekziston një dispozitë që thotë: Nëse Ukraina qëllon një raketë në Moskë ose Shën Petersburg, atëherë garancia e sigurisë do të konsiderohet e pavlefshme.
    Por nuk vendos ndonjë kufizim për armët me rreze të gjatë veprimi që Ukraina ka zhvilluar – të tilla si raketat e saj Flamingo dhe Long Neptune.
    A është ky një plan përfundimtar paqeje?
    Dihet që SHBA është e etur të ec përpara me shpejtësi sipas një “afati kohor agresiv” me këtë draft, me raportet që sugjerojnë se Ukraina ka afat deri në Ditën e Falënderimeve në fund të javës së ardhshme për ta rënë dakord me të.
    Po ashtu, Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, i cili ishte i përfshirë në hartimin e tij, e përshkroi atë si “një listë idesh të mundshme për t’i dhënë fund kësaj lufte”, dhe Ministri i Jashtëm gjerman Johann Wadephul e ka bërë të qartë se nuk i sheh 28 pikat si një plan përfundimtar, pasi ka folur me zyrtarin tjetër kyç të SHBA-së të përfshirë, të dërguarin e Trumpit, Steve Witkoff.
    Në disa aspekte, drafti i dokumentit duket si një punë në zhvillim e sipër, me disa detaje që u zbuluan në faqet e internetit amerikane të enjten që nuk janë më të dukshme.
    Bashkimi Evropian tha se nuk e kishte parë zyrtarisht planin ende, dhe ministria e jashtme ruse tha të njëjtën gjë.

  • Çfarë dihet deri tani për planin e SHBA-ve për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë

    Çfarë dihet deri tani për planin e SHBA-ve për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë

    Drafti i një plani të mundshëm paqeje mes SHBA-ve dhe Rusisë është rrjedhur gjerësisht në media, duke ndezur debat të fortë në Evropë, Kiev dhe Uashington.
    Dokumenti prej 28 pikash, propozon ndryshime të thella territoriale dhe ushtarake që do prekën drejtpërdrejt sovranitetin e Ukrainës, ndërsa disa elemente paraqiten si garanci për stabilitet afatgjatë.
    Pikat kryesore të draftit
    • Konfirmim të sovranitetit të Ukrainës dhe nënshkrimin e një marrëveshjeje të plotë mosagresioni mes Rusisë, Ukrainës dhe Evropës.• Zgjedhje të parakohshme brenda 100 ditësh, nëse arrihet marrëveshja.• Garanci sigurie ende të paqarta për Kievin, të cilat bien dukshëm poshtë një angazhimi të ngjashëm me Nenin 5 të NATO-s.
    Megjithëse disa nga këto pika mund të duken të pranueshme në teori, mungesa e detajeve praktike i lë ato të pasigurta dhe potencialisht të papranueshme për Ukrainën.
    Territori dhe ushtria: pikat më konfliktuale
    Drafti propozon:• Tërheqjen e forcave ukrainase nga pjesët e Donetskut që aktualisht kontrollohen nga Ukraina, duke i kthyer këto zona në një “zonë neutrale të demilitarizuar” të njohur ndërkombëtarisht si pjesë e Federatës Ruse.• Ulje të forcave të armatosura të Ukrainës në 600,000 trupa, nga rreth 880,000 që vlerësohen sot.
    Për qytetet strategjike si Sloviansk, Kramatorsk dhe Druzhkivka, ku jetojnë qindra mijëra civilë, një dorëzim i tillë, sipas analizës së BBC, është praktikisht i paimagjinueshëm për Kievin.
    Ukraina ka deklaruar qartë vijat e kuqe: asnjë dorëzim territori dhe asnjë kufizim i të drejtës për vetëmbrojtje.
    Drafti shkon më tej duke propozuar që Krimea, Luhansk dhe Donetsk të njihen de facto si ruse, përfshirë nga SHBA-të, një frazë juridike që tenton t’i shmanget shkeljes së Kushtetutës ukrainase për kufijtë “të pandashëm dhe të paprekshëm”.
    Anëtarësimi i Ukrainës: vetëm BE, jo NATO
    Dokumenti i rrjedhur përfshin dy angazhime të mëdha:• Ukraina do të ndryshojë kushtetutën për të hequr mundësinë e anëtarësimit në NATO.• NATO do të përfshijë në statut ndalimin e pranimit të Ukrainës në të ardhmen.
    Nga ana tjetër, drafti pretendon se Ukraina mund të përfitojë akses të shpejtë në tregun e BE-së, pa marrë parasysh që kjo kërkon miratimin e 27 vendeve anëtare.
    BBC nënvizon se për Kievin, ku anëtarësimi në NATO dhe BE është i garantuar në Kushtetutë, kërkesa të tilla janë vija të kuqe të pakapërcyeshme.
    Roli i Rusisë në rendin ndërkombëtar
    Drafti i referuar nga BBC sugjeron:• Riintegrimin e Rusisë në ekonominë globale.• Rikthimin potencial të Moskës në G8.
    Këto pika duken të shkëputura nga realiteti politik, pasi presidenti rus Vladimir Putin është nën urdhër arresti nga Gjykata Ndërkombëtare Penale dhe Rusia është përjashtuar nga grupi që në vitin 2014.
    Asetet e ngrira ruse: Kush fiton?
    Plani parashikon:• Përdorimin e 100 miliardë dollarëve nga asetet e ngrira ruse për rindërtimin e Ukrainës, me SHBA-të që përfitojnë 50% të fitimeve.• Bashkëfinancim prej 100 miliardë eurosh nga Evropa.
    BBC vëren se një pjesë e madhe e aseteve ndodhen në Euroclear, në Belgjikë, dhe BE-ja tashmë po punon në plane të veta, ndërsa drafti amerikan duket se i jep më shumë përfitime financiare Uashingtonit sesa Evropës.
    Çfarë mungon në plan?
    Sipas analizës së BBC, drafti:• Nuk i vendos kufizime industrisë së armatimit të Ukrainës, duke i hapur rrugë prodhimit të raketave me rreze të gjatë.• Parashikon prishjen e garancive të sigurisë nëse Ukraina godet Moskën ose Shën Petersburgun, por nuk kufizon aftësinë e saj për të zhvilluar armë të tilla.
    A është ky një plan përfundimtar?
    Zyrtarë amerikanë dhe evropianë e kanë quajtur dokumentin “punë në progres”. Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, e përshkroi si “listë idesh”, ndërsa BE-ja deklaroi se ende nuk e ka marrë zyrtarisht.
    Për më tepër, Rusia thotë se s’ka parë zyrtarisht asgjë.
    A është një listë dëshirash për Putinin?
    Edhe pse disa pika duken të përputhura me kërkesat ruse, veçanërisht ato territoriale, drafti përmban edhe elemente që nuk i pëlqejnë Kremlinit, si:• Heqja graduale dhe me kushte e sanksioneve.• Propozime të paqarta për garancitë e NATO-s.
    Një pikë delikate është edhe amnistia e plotë, që për Moskën është e favorshme, por për Ukrainën dhe vendet evropiane konsiderohet praktikisht e papranueshme.
    Për BBC, ky plan është i paqëndrueshëm dhe kontradiktor, që përpiqet të vendosë korniza të reja sigurie duke bërë lëshime të mëdha të cilat, në këtë fazë, duken pothuajse të papranueshme për Kievin.
    Më shumë sesa një propozim final, ai është një listë idesh të papjekura, siç i cilëson BBC, që i hapin rrugë negociatave të ardhshme, nëse palët vendosin të ulen në tryezë.

  • Rikthehet drafti për rezervat e sigurisë së naftës, tarifë shtesë që mblidhet me akcizën

    Rikthehet drafti për rezervat e sigurisë së naftës, tarifë shtesë që mblidhet me akcizën

    Drafti që kërkon ngritjen e rezervave të sigurisë së naftës është rikthyer sërish ku këtë të hënë Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë e hodhi për konsultim.Ashtu si në draftin paraardhës të pak viteve më parë sërish në thelb të kësaj mase qëndron një autoritet siç ehte Autoriteti për Rezervën e Sigurisë një person juridik publik jofitimprurës në varësi të MIE.Drafti së së pari qartëson atë që do të duhet të përbëjë rezervën e sigurisë që sipas autoriteteve krijohet gradualisht dhe duhet të jetë paktën 90 ditë mesatare ditore të importeve  neto ose të paktën 61 ditë të mesatares ditore të sasisë të konsumit të brendshëm, cilado nga dy sasitë është më e madhe.“Mesatarja ditore e importeve neto llogaritet në bazë të ekuivalentimit në naftë bruto të importeve të produkteve energjetike hidrokarbure gjatë vitit paraardhës kalendarik. Mesatarja ditore e konsumit të brendshëm llogaritet në bazë të ekuivalentimit në naftë bruto të produkteve energjetike hidrokarbure me konsumit të brendshëm gjatë vitit paraardhës kalendarik” thuhet në draft.Rezervat duhet të jenë të disponueshme dhe të kontrollueshme në çdo moment ndërkohë që objektet depozituese do të merren si shërbim tek operatorët ekonomikë të kontraktuar për mbajtjen.Metodat e financimitDrafti parashikon se financimi i rezervave të sigurisë së naftës nuk kufizohet në një mënyrë porn ë disa prej tyre të qartësuar në nenin 10.“Fondet e dedikuara për mbulimin e shpenzimeve për krijimin, ruajtjen, mirëmbajtjen, inspektimin e rezervave të sigurisë, si dhe për aktivitetet e tjera të rregullta të autoritetit, sigurohen nga:            Tarifat e krijimit dhe mbajtjes se rezervës se sigurisë që aplikohen mbi sasitë e produkteve energjetike hidrokarbure që i nënshtrohet detyrimit për pagimin e taksës se Akcizës në përputhje me  Ligji Nr. 61/2012 date 24.05.2012 “Për akcizat në Republikën e Shqipërisë” ndryshuar;            Kredi të mundshme të marra në përputhje me legjislacionin në fuqi;            Të ardhurat nga shitja e rezervave;            Të ardhurat nga shitja e shërbimeve;            Buxheti i shtetit.            Burime të tjera.Fondet e përmendura ne pikën 1 te këtij neni, paguhen në llogarinë e Autoritetit.Këshilli i Ministrave, me propozimin e ministrit përgjegjës per energjinë dhe atij të financave, vendos tarifat e përmendura në pikën 1/i të këtij neni. Shuma e tarifave mbi produktet energjetike hidrokarbure në lekë / litër ose leke / kg për çdo kategori të produkteve energjetike hidrokarbure(ose e përbashkët për të gjitha kategoritë) sipas nenit 3, përcaktohet në bazë të nevojave të financimit për vitin fiskal përkatës për aktivitetin e Autoritetit.Fondet e papërdorura nga viti i kaluar mbarten për përdorim për vitin e ardhshëm” thuhet në draft.Pagesa e tarifësNë një tjetër nen drafti parashikon një tarifë që do të paguhet për rezervat. Kështu tarifat e krijimit dhe mbajtjes se rezervës se sigurisë, për detyruesit në bazë të pikës 2 të nenit 10, paguhet për llogari të  autoritetit. Arkëtimi i kësaj pagese behet nga Autoriteti Doganor gjatë mbledhjes së detyrimit doganor të mallrave me akcizë. Ndërkohë pika dy e nenit 11 parashikon paguesit e tarifës se sigurisë janë të detyruar që brenda afatit prej 30 ditësh pas përfundimit të muajit kalendarik në të cilin paguhet pagesa e kësaj tarife, të dorëzojnë të dhënat  në lidhje me pagesën e realizuar pranë Autoritetit. Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.

  • Trashëgimia kulturore, prezantohet drafti i parë i planit të konservimit për parkun Bylis  

    Trashëgimia kulturore, prezantohet drafti i parë i planit të konservimit për parkun Bylis  

    Prezantimi i punës për planin e konservimit të parkut arkeologjik të Bylisit, që përfshin qytetet antike Bylis dhe Klos mblodhi drejtues të pushtetit vendor, specialistë të fushës së trashëgimisë kulturore, drejtues institucionesh dhe përfaqësues të komunitetit. Në ambientet e Bashkisë Mallakastër u prezantua drafti i parë i këtij plani konservimi. Ky projekt financohet nga Programi i Bashkimit Evropian EU-IPA II për Shqipërinë, në kuadër të nismës “EU for Economic Development – Tourism-led, Local, Economic Development, with a focus on Cultural Heritage”, me Agjencinë Italiane për Bashkëpunim dhe Zhvillim (AICS) si agjenci zbatuese.
    Në këtë takim për planin e konservimit të parkut arkeologjik të Bylisit, që përfshin qytetet antike Bylis dhe Klos morën pjesë kryetari i Bashkisë Mallakastër Qerim Ismailaj, drejtoresha e Institutit Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore Joli Mitrojorgji, drejtoresha e parkut Ornela Durmishi, si dhe ekspertë të fushës, përfaqësues të komunitetit dhe bizneseve lokale. Qëllimi kryesor i takimit në Mallakastër ishte prezantimi i punës së kryer deri më tani nga ekspertët dhe nxitja e një diskutimi të hapur me të gjithë pjesëmarrësit mbi konservimin e monumenteve në park. Kryetari i Bashkisë Ismailaj dhe Ilir Parangoni, bashkë me prof. Neritan Cekën prezantuan punën e bërë deri tani në këtë drejtim për ruajtjen afatgjatë dhe promovimin e monumenteve të Bylisit.
    Ndërsa specialistë si Agron Islami, etj, u ndalën në perspektivën mbi turizmin dhe zhvillimin komunitar. Drafti i planit të konservimit është dorëzuar zyrtarisht në Institutin Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore , ndërkohë që sugjerimet e ekspertëve dhe të komunitetit do të integrohen në versionin final, i cili pritet të dorëzohet për miratim në Këshillin Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore Materiale brenda fundit të shtatorit 2025. Parku arkeologjik Bylis/Klos do të ketë një plan të ri menaxhimi, i cili dhe më parë ka sjellë diskutime mes specialistëve të trashëgimisë kulturore. Plani i ri i menaxhimit përfshin infrastrukturën, konservimin e trashëgimisë apo edhe vijimin e hulumtimeve dhe gërmimeve arkeologjike.
     

  • Drafti i Kodit të ri Penal, avokati Saimir Vishaj evidenton gabimet: Ka terminologji jo të gjuhës shqipe…

    Drafti i Kodit të ri Penal, avokati Saimir Vishaj evidenton gabimet: Ka terminologji jo të gjuhës shqipe…

    Drafti i Kodit të ri Penal ka ngjallur shumë diskutime në sferën publike dhe politike. Ky draft ka 952 nene, më shumë se dyfish nga nenet që disponon Kodi aktual.
    Avokati Saimir Vishaj, i ftuar në emisionin Studio Live në Report Tv me gazetarin Ermal Qorri, ka evidentuar disa gabime terminologjike që janë përdorur.
    Një e tillë është edhe fjala “zor”.
    “Ka lapsus jo vetëm në formulim, ka lapsus dhe në terminologji, nuk janë të gjuhës. Ne kemi dispozitë për shembull ‘martesa me zor’. Fjala zor në kuptimin shqiptar është zorrë uji, është zorrë e një organi, nuk mundesh të përdorësh në terminologji juridike fjalën zor. Ne zorën e kemi në kanosje, e kemi në dhunë, janë terminologji tipike të jurisprudencës. Nxitimi që i është bërë grupit…”.
    Avokati Vishaj ka kritika edhe për grupin e punës, që sipas tij vetëquhen ekspertë. Nuk dihet se kush e ngriti këtë grup, si u zgjodhën dhe përse ka patur nxitim në hartimin e draftit.
    “Unë kam vërejtjet e mia, sepse po anashkalojmë kush e ngriti këtë grup? Ky është  grup të vetëquajtur ekspertë që nuk mund të bënin këto lloj gabimesh. E dyta, ky nxitim për 6 muaj…Kush i paguan? Si u zgjodhën? Nuk janë këta penalistët më të mirë. Ka shoqata, ka gjyqtarë shumë të mirë, gjyqtarë karriere, ka botues tekstesh, ka profesorë në jurisprudencën e penales të cilët duhet të ishin bërë pjesë e tavolinës ose dhënies së mendimit të këtyre projekteve. Të ngrihen 5-7 veta sa është një komision e ta marrë përsipër drejtuesi i Shkollës së Magjistraturës, për mua është gabim. Një Kod nuk i shërben Arben Rakipit, ky Kod është për të gjithë shqiptarët, edhe për shtetas të huaj. Është një Kod që përfshin një gamë të tërë dhe kërkon mendim nga shumë specialistë. Nuk mund të nxitohemi për ta çuar për miratim”.
    Kjo ishte dalja e parë në media e avokatit Saimir Vishaj pas rekuperimit nga një sëmundje e rëndë, me të cilën fitoi betejën. Avokati Vishaj kishte rënë në koma dhe kurohej në SHBA. Tashmë, siç ka thënë edhe ai vetë pak kohë më parë në rrjetet sociale, “e mundi sëmundjen e mallkuar”.
     
     
     
     
     

  • ‘Kodi i ri Penal, ndan lirinë nga burgu’/ Shella: Tejet i kritikuar dhe i qortueshëm, duhet një grup tjetër ekspertësh për ta hartuar!

    ‘Kodi i ri Penal, ndan lirinë nga burgu’/ Shella: Tejet i kritikuar dhe i qortueshëm, duhet një grup tjetër ekspertësh për ta hartuar!

    Për ekspertin gjyqësor, Gerti Sshella, drafti i Kodit të ri Penal është pritur me kritika serioze, ndërsa e sheh me pozitivistet faktin se i është dhënë koha e mjaftueshme për ta diskutuar me grupet e interesit, pasi ky lighj, sipas tij ndan lirinë nga burgu.

    I ftuar në intervistën e edicionit të pasdites në Syri Tv, Shella tha se në draftin e paraqitur dhe të hedhur për konsultim publik, Kodi i ri Penal ka paqartësi, sidomos në fushën e krimeve zgjedhore, pasi projekti tenton të mbrojë viktimën e kundravajtjeve penale, dhe kjo gjë sipas ekspertit nuk na verifikohet.

    Shella thekson se diskutimi publik nuk ka gjetur reflektim në Kodin e ri Penal, duke shtuar se ai duhet të ishte më i thjeshtuar dhe jo më i komplikuar siç edhe e kanë paraqitur grupet e punës.

    Sipas Shellës, do të ishte serioze që duke nisur nga sot procesi konsultativ t’i kalonte një grupi ndërdisiplinor, jo ndërinstitucional, pasi dokumenti u qortua shumë.

    ‘Pamë frikën nga vetëkorrigjimi, është e pamundur, që nëse kritikohet të vijojë sërish punimet e disopkutimet. Duhet një panel tjetër i oponencës për të shpëtuar hartimin e Kodit të ri Penal’, u shpreh ndër të tjera Shella.

    Diskutimi publik s’ka gjetur reflektim në Kodin Penal. Duhet të ishte më i thjeshtuar dhe jo më i komplikuar. Është një sofistikim i panevojshëm, i patrajtueshëm, psh, konspiracion korrupsioni psh, që i është lënë në dorë prokurorit ta verifikojë. Në këtë pikë mendoj se dokumenti është i qortueshëm.

    Drafti është pritur me kritika serioze, por i është dhënë koha e mjaftueshme një diskutimi me grupet e interesit të Kodit të ri Penal, pasi ky ligj ndan lirinë nga burgu.

    Kodi Penal, në fushën e krimeve zgjedhore është vënë  re paqartësia, që drafti tenton të mbrojë viktimat e kundravajtjeve penale ne nuk na verifikohet,. Në dy nene sensitive, shit-blerja e votës, korrupsioni pasiv dhe aktiv. Në dokumentin aktual, në të dyja rastet dënohet nga 2-5 vite, kemi ashpërsim dënimesh, për kategorinë që shet votën, drafti parashikon 2-7 vite burg, ndërsa për zyrtarët e patronazhistët që korruptojnë u ka lënë dënim nga 3-6 vite burg.

    Ne s’do të kishim kapacitete në burgje për t’i akomoduar. Ne s’na verifikohet që dokumenti i prezantuar sot ka një prirje për të mbrojtur viktimën, por e penalizon më shumë viktimën. Flitet për korrupsion pasiv-aktiv, në dokumentin e draftuar, në një terminologji krejt të përmbysur. Fenomeni korruptim bihet në lëvizje nga shteti, buxhetorët, e vë në lëvizje funksionarët e shtetit. Duke studiuar fenomenin korruptim do të kishim dekriminaluizar sadopak ata që shesin e blejnë votën.

    Frika ruan vreshtin, ky parim është mbizotërues që mbron atë linjë të draftit për Kodin e ri Penal. Këto janë utopi në rastin më të mirë, e në rastin më të keq është një punë jo serioze. Diskutimi publik s’ka gjetur reflektim në Kodin Penal. Duhet të ishte më i thjeshtuar dhe jo më i komplikuar. Është një sofistikim i panevojshëm, i patrajtueshëm, psh, konspiracion korrupsioni psh, që i është lënë në dorë prokurorit ta verifikojë. Në këtë pikë mendoj se dokumenti është i qortueshëm.

    Procesi konsultativ duhet të marrë me rezervë, konsultimi publik në kushtet kur shumica përt ë aprovuar një dokumnet të rëndisësishëm, bëhet në fakt një butafori, pasi s’ka nevojë pasi vullneti shprehet i pacenuar. Konsultimi publik është sjellë në ato procese që në çdo progres raport konsiderohet jo formal, jo domethënës dhe jo serioz nga BE.

    Do të ishte serioze që që sot që procesi konsultativ t’i kalonte një grupi ndërdisiplinor, jo ndërinstitucional. Dokumenti u qortua shumë, sot ne pamë të njëjtët ekspertë që mbronin këtë dokument të qortueshëm. Pamë frikën nga vetëkorrigjimi, është e pamundur, që nëse kritikohet të vijojë sërish punimet e diskutimet. Duhet një panel tjetër i oponencës për të shpëtuar hartimin  Kodit të ri Penal.

    Ka marrë qortime serioze e për këtë arsye, ky proces duhet të kishte nisur me një grup të dytë të kontraktuar nga Ministria e Drejtësisë dhe qeverisë. Kur ka kritika themelore e të forta duhet një grup i dytë ekspertësh. Ky proces, mbledhja e rekomandimeve duhet të kalojë në duart të tjera. BE duhet të na lejojë në të hartojmë një draft të besueshëm.

    Ministria duhet të adoptojë një qasje të re dhe një gr.i 2 që është objektiv se si mund të peshohet drafti versus komentet, që  mund të vijnë. Rruga që është nisur është e qortueshme. Duhet palë e dytë që të mos bëjmë gabime të dyta siç u bë me hartën gjyqësore. S’duhet ta lejojmë këtë që të na ushqejë kur ndahet liria nga burgu.