Kreu i Partisë së Lirisë, Ilir Meta, ka ngritur shqetësimin për mënyrën si po trajtohet çështja e detit me Greqinë, duke akuzuar qeverinë për mungesë transparence dhe veprime që, sipas tij, rrezikojnë interesat e Shqipërisë.
Meta shkruan se çështjen e ka ndjekur për 13 vite, nga posti i ministrit të Jashtëm e deri te ai i Presidentit të Republikës.
Ai rikujton se në vitin 2020, kryeministri Rama dhe ministri i Jashtëm grek Dendias ranë dakord t’i drejtohen Gjykatës së Hagës për “të gjithë çështjen”, duke e bërë nul progresin e arritur në vitin 2018.
Ish-presidenti paralajmëron se nëse vendi shkon në Hagë për gjithë çështjen, atëherë të gjitha dakordësitë e vitit 2018 bien poshtë dhe vija e drejtë bazë rrezikon të hidhet poshtë.
“Çfarë ndodh nëse shkojmë për të gjithë çështjen në Hagë? Dakordësitë e vitit 2018 bëhen NUL dhe çështja konsiderohet mosdakordësi. Bie përfshirja e Protokollit të Firences 1925 në draft-marrëveshje. Bie sipërfaqja 40 km², sepse rrezikojmë të na rrëzohet vija e drejtë bazë”, thekson ai.
Meta apelon që çështja e detit të mos trajtohet si tender i fshehtë dhe si tokat e Gjipesë, duke paralajmëruar se pasojat do të ishin të pakthyeshme. Ai i bëri thirrje institucioneve të veprojnë me transparencë, duke kërkuar që ministrja e Jashtme të mbështetet në prag të vizitës së saj në Athinë.
“Ju lutem të gjithëve të mos e trajtoni çështjen e Detit si tokat e Gjipesë ose si tender sekret, sepse nuk do të ketë më mundësi korrigjimi. Ndaj, në mënyrë transparente, konstruktive dhe profesionale, ndihmoni edhe Ministren e Jashtme që të ketë një vizitë të suksesshme në Athinë”, përfundon ai.
REAGIMI
????̧????̈???????????????????? ???? ???????????????????? ???????? ???????????????????????????? ????????????????????̈????????????, ???????? ???????? ???????????????????????? ????????????????????????
Çështja e Detit është jo vetëm shumë herë më e “thellë” se vetë Deti Jon, por edhe aq e shëmtuar fatkeqësisht, në kontrast të plotë me bukurinë përrallore të Jonit.
Këtë çështje, për shkak të detyrave shtetërore, kam qenë i detyruar ta ndjek për gati 13 vjet, prej funksioneve të larta, nga Ministër i Jashtëm në shtator 2009 e si President i Republikës deri në korrik 2022.
Akti i fundit zyrtar që kam bërë si President i Republikës, ishte informimi zyrtar nominal i çdo deputeti të Kuvendit lidhur me ecurinë e kësaj çështjeje gjatë pesë viteve që unë shërbeva si President i Republikës.
Ky akt synonte, jo vetëm realizimin e një transparence, por edhe ndërgjegjësimin për rëndësinë e vëmendjes që kërkonte kjo çështje tejet e koklavitur, por kurrë prej meje.
Dihet se falë ankimit të Partisë Socialiste, Gjykata Kushtetuese u investua duke nxjerrë një vendim të posaçëm kushtetues si udhërrëfyesi i vetëm për parimet dhe rrugët e negocimit deri në përcaktimin në detaje të rolit të çdo institucioni shtetëror.
Në respekt të këtyre detyrimeve kushtetuese, kam bashkëpunuar me Qeverinë, duke dhënë edhe autorizimin për krijimin e grupit negociator.
Por çuditërisht, në vitin 2018, pala greke kërkoi të operohej në bazë të vullnetit politik, çfarë nuk ishte kompetencë e grupit negociator.
Në këto rrethana të reja, si President i Republikës pres në takim Kryeministrin Rama për të ecur drejt zgjidhjes së kësaj çështjeje, e cila tani kishte vetëm një rrugë, autorizimin e Kryeministrit për drejtimin e negociatave.
Për mua kjo ishte plotësisht e logjikshme, duke patur në konsideratë se Kryeministri ishte edhe bartës i vullnetit të shumicës në Kuvend, roli i të cilit ishte dhe mbetet i pashmangshëm në çdo marrëveshje të tillë.
Por dakordësia e këtij takimi jo vetëm që nuk u shoqërua kurrë me një kërkesë për autorizim nga Kryeministri dhe Qeveria, por përkundrazi, u shoqërua me një ndërprerje të njëanshme të komunikimit institucional për këtë çështje, për të vazhduar më tej me dizinformacione ndaj palës greke sikur Presidenti i Republikës bllokonte procesin, aq sa Z. Avramopulos u habit pas takimit me mua për dy histori krejt të ndryshme që dëgjonte për të njëjtën çështje.
Jo vetëm kaq, por Qeveria vazhdonte sjelljet e saj jotransparente dhe Kryeministri, si shejtan-budalla, bënte edhe deklarata publike për këtë çështje, të cilat mund të rëndonin pozitën e shtetit shqiptar në gjykatat ndërkombëtare.
Aq shumë ishte helmuar pala greke me dizinformacione sa Ministri i Jashtëm atë kohë, Z. Dendias, në Maj 2022, pasi i refuzoi Ministres së Jashtme modifikimin e dakordësisë së 20 Tetorit 2020 që kishte arritur me Kryeministrin Rama, deklaroi se puna për mbylljen e Marrëveshjes së Detit do të fillonte sapo në zyrë të hynte Presidenti i ri i Shqipërisë (pra të ikte Meta).
Sot që unë po shkruaj këto rradhë kanë kaluar tre vjet e gjysmë që nuk jam në zyrën e Presidentit, por jam në një “zyrë” të re edhe për shkak të (mos) Marrëveshjes së Detit.
Meqenëse këtu në “zyrën” e re, u informova nga mediat shqiptare, të cilat ishin informuar nga mediat dhe autoritetet greke, për vizitën e afërme të Ministres së Jashtme të vendit tonë, ku theksohej se temë kryesore do të ishte edhe Çështja e Detit, vetëm në interes të suksesit të kësaj vizite, por edhe mbrojtjes konstruktive e legjitime të interesave sovrane të Shqipërisë, do të doja të ndriçoheshin sa të ishte e mundur disa pyetje dhe disa çështje jetike, për të cilat nuk flitet askund.
Në 20 tetor 2020, Rama-Dendias ranë dakord të shkojnë në Hagë për Detin, si dhe të shkojnë për gjithë çështjen, duke bërë kështu NUL negociatat dhe dakordësitë e vitit 2018.
Kur u mor vendimi nga Kryeministri, nuk kishte dhe ende nuk ka (në dijeninë time) grup negociator.
Pas autorizimit duhet të ngrihet Grupi Negociator për hartimin e Marrëveshjes Speciale të ratifikuar nga dy vendet dhe që i paraqitet Gjykatës Ndërkombëtare.
Kjo Marrëveshje përmban pyetjet për gjykatën, që zakonisht kërkon zgjidhjet për mosdakordësitë.
???????????????????????????? ???? ???????????????????????????????????????????????????? ???????????????? ????????̈???? ????????̈ ???????????????????????? ????????̈ ????????????????̈ ????????̈???? ????????̈ g????????????????????̈ ????̧????̈???????????????????????? ????̈????????????????̈ ????????????????????????̈ ???????????????????????????????????????????????? ????????̈ ???????????? ???????????????????????????????????????????? ???????????? ???????????????????????????? ???? ???????????????????????? ???????????? ????????̈???????????????????????????? ???????????????????????????????????????????????? ???? ???????????????????????????????? ????????̈ ???????????? (???????????????????????? ????????̈ ????????????????????).
Çfarë u arrit në vitin 2018 sipas dijenisë time?
U reflektuan vendimet e Gjykatës Kushtetuese:
Titulli i Marrëveshjes, parimi i delimitimit, me distanca të barabarta dhe korrektuar për Equitenë, u hoq neni 2 i Marrëveshjes, u vlerësua kufiri në Gjirin e Ftelias.
????????̈????????????????̧ ????????̈????????????????, ???????????????????????? ???????????????????? ????????????????̈???? ???? ????????????????????????̈ ????????????????̈ ????????̈ ????????????????????????̈????????????????̈ ???????? ???????????????????? ???????? ????????² ???????????? ???????? ????????????????̈ ???????????????????????????? ????????̈ ???????????????????? ???? ????????̈???????????????????? ???????????????????????????????????????? ???? ???????????????????????????????? ???? ???????????????? ????????̈???? ????????????????????????????̈ ????????????????̈????????????????̈.
U dakordësua teksti i Marrëveshjes, vija me distanca të barabarta, si dhe parimi i Equitesë për shkëmbinjtë në detin territorial dhe ishujt në Shelfin Kontinental dhe ZEE.
????̧????????????????̈ ???????????????????? ????????̈???????? ????????????????????????????̈ ????????̈???? ????????̈ ????????????????????????̈ ????̧????̈???????????????????????? ????????̈ ????????????????̈?
????????????????????????????̈????????????????̈ ???? ???????????????? ????????̈???????????? ???????????? ???????????? ???? ????????????????????????̈ ????̧????̈???????????????????? ???????????????????????????????????????????????? ????????????????????????????????????????̈????????.
???????????? ????????̈???????????????????????????????? ???? ???????????????????????????????????????????? ????????̈ ???????????????????????????????? ???????????????? ????????̈ ????????????????????-????????????????????̈????????????????????????.
???????????? ????????????????̈???????????????????????? ???????? ????????², ???????????????????? ????????????????????????????????????????̈ ????????̈ ???????? ????????????̈???????????????????? ???????????????? ???? ????????????????????????̈ ????????????????̈.
Nëse shkohet për të gjithë çështjen në Hagë, vija e drejtë bazë do të përbëjë mosdakordësi dhe do merret në shqyrtim nga GJND dhe gjasat janë ta rrëzojë. (precedenti Somali- Kenia).
???? ???????????????????????? ????????????????????̈???????? ????????̈ ???????????????????????? ????????̈ ????????????̈????????????????̈ ????????????????̈???? ???? ????????????????????????̈ ????????????????̈ ????????̈ ????????????????????????̈????????????????̈ ????̈????????????????̈ ????????????̈ ???????????????????????? ????????????????????????????.
Ndërkohë që Greqia e njohu në negociatat e 2018, sepse nuk kishte mundësi ta kontestonte në rrugë diplomatike.
????????̈???????????????? ???????? ????????̈ ???????????????????????????????????? ???????????? ???????? ????????². (????????̈?????????????)
????????̈????????̈ ????????̈ ????????????????????????????????̈ ???????????????? ???? ???????????????????????????????????? ???????????????? ???????????????????????????????? ???? ????????????. ???????????????????? ” ???????????????????? ????????????????????????????????”, ????????̈ ???? ???????????????????? ???? ???????????????????????? ???????????????? ???????????? ????????????????̈???????????? ???????????????????????????????? ???????????????????? ???????? ???????????????????????????????????????????????? ???????? “???????????????????????????????????? ????????????????̈???? ???? ????????????????????????̈ ????????????????̈ ????????̈ ????????????????̈”.
Ishte pikërisht ky raport dhe konkluzion edhe i “Omnis Strategy” që e detyroi Ministren e Jashtme, Znj. Olta Xhaçka në maj 2022, t’i kërkonte homologut grek Z. Dendias, modifikimin e dakordësisë të 20 tetorit 2020, Rama-Dendias, që u refuzua nga ky i fundit, që mezi priste largimin e Presidentit të Republikës.
Meqënëse po bëhen katër vite që e kemi paguar 3 milion, euro “Omnis Strategy ” kur do të njihemi me konkluzionet dhe vlerësimet e saj?
A e ka Presidenti i Republikës këtë raport të plotë? Po Kryetari i Kuvendit?
Po Kryetarët e Grupeve Parlamentare? Po Komisioni i Ligjeve? Po Komisioni i Jashtëm?
A janë në dijeni këto institucione dhe funksionarë për shkak të detyrës së tyre nëse Greqia ka dorëzuar një draft të Marrëveshjes Speciale për negocim?
Po për përmbajtjen e draft-marrëveshjes të MEPJ?
Për çfarë do shkohet në Hagë?
Për të gjithë çështjen apo vetëm për çfarë nuk është rënë dakord në 2018?
A ka përputhje dhe për çfarë çështjesh midis draftit grek dhe atij shqiptar për Marrëveshjen Speciale?
???????? ???????????????????? ????????̈ ????????????????????????̈???????? ????????̈ ???????????? ???? ???????????????????????????????? ????̧????̈???????????????????????? ???? ???????????????????? ???????? ???????????????????? ???? ????????????????????????????̈ ???????????? ???????????????????????? ????????????????????????, ???????????????????? ???????????? ???????? ????????̈ ????????????????̈ ????????̈ ????????????????????̈???????? ????????????????????????????????????????.
Ndaj në mënyrë transparente, konstruktive dhe profesionale, ndihmojeni edhe Ministren e Jashtme të ketë një vizitë të suksesshme në Athinë.
Edhe një konsultë me negociatorët e 2018, nuk do të ishte humbje kohe.
Po kështu edhe me ish-anëtarët e nderuar të Gjykatës Kushtetuese.
