Në dokumentet e nënshkruara nga zyrtarët e drejtorisë së burgjeve, autoritetet e përshkruanin 47-vjeçarin Gilmando Danin si një person që nuk paraqiste rrezikshmëri shoqërore, të disiplinuar, me marrëdhënie të shëndetshme dhe pjesëmarrje aktive në programe kulturore dhe rehabilituese, elemente që shërbyen si bazë për uljen e dënimit.
Nga Lindita Çela-Shteg.org
Gilmando Dani që ditën kur u arrestua, duket se kishte një strategji të qartë, i bindur se kurrë nuk do të ndryshonte në burg, aq sa Gjykata e Krimeve të Rënda vendosi dënimin e tij më 29 nëntor 2018.
I dënuar me 12 vjet heqje lirie pasi hetimi gjyqësor vërtetoi se së bashku me Emiljano Shullazin, Endrit Zelën dhe Edrit Qyqen, kishin kërcënuar dhe gjobitur biznesmenin Ylvi Beqja, duke i marrë pesë herë çeqe bankare dhe 23% të ish-hotelit ‘Vollga’ në Durrës, Gilmando Dani ka bërë gjithçka për të rrëzuar këtë vendim.
Përmes të paktën 13 proceseve gjyqësore të hapura në gjykatat e rrethit të Durrësit dhe Kavajës, Gilmando Dani arriti të përfitonte ulje dënimi, duke siguruar lirinë më 6 tetor 2024.
Dokumentet e siguruara nga hetimi tregojnë se 47-vjeçari qëndroi në qelinë e izolimit për 8 vite, 5 muaj e 19 ditë dhe ai ia kishte dalë të ulte kohën e vuajtjes së dënimit për 4 vite e 7 muaj.
Në këto dokumente, Dani përshkruhet nga autoritetet e burgjeve si një person i rehabilituar, që nuk paraqiste rrezikshmëri shoqërore, dhe gjatë vuajtjes së dënimit kishte krijuar marrëdhënie të shëndetshme me personelin e institucionit dhe bashkëvuajtësit.
Megjithatë, një vit pas lirimit, Gilmando Dani duket se nuk kishte mbyllur llogaritë me të kaluarën. Mesditën e 11 nëntorit, breshëritë e plumbave u derdhën mbi makinën që ai po udhëtonte në zonën më të sigurt të vendit, atë të aeroportit Nënë Tereza, në Rinas.
I rehabilituari nga burgjet
Dokumentet gjyqësore tregojnë se Gilmando Dani u arrestua për herë të parë në shkurt të vitit 2006 nga forcat speciale RENEA, pas një urdhri kërkimi të lëshuar ndaj tij për akuzat e ‘mbajtjes pa leje të armëve luftarake’ dhe ‘vjedhjes’. Aso kohe u dënua me 2 vjet e 8 muaj burgim, por ky nuk do të ishte dënimi i vetëm që ai do të merrte nga drejtësia shqiptare. Me vonë ai sërish përfundoi në burg në vitin 2012 ku u gjet fajtor për veprën penale të ‘Prodhim dhe mbajtje pa leje të armëve luftarake dhe municionit’, për të cilën u dënua vetëm me një vit heqje lirie, edhe pse ligji i kohës parashikonte dënime shumë më të ashpra.
I riu rifiton lirinë, për të përfunduar 4 vite më vonë sërish në dyert e drejtësisë.
U arrestua në 2016, ku u dënua me 12 vite burg për veprat penale që kanë të bëjnë me gjobëvënie dhe pjesëmarrje në organizatë kriminale, të drejtuar nga Emiljano Shullazi.
Sipas vendimit të gjykatës, Dani, së bashku me Emiljano Shullazin, Endrit Zelën dhe Edrit Qyqen, kishin kërcënuar dhe gjobitur biznesmenin Ylvi Beqja, duke i marrë pesë herë çeqe bankare dhe 33% të ish-hotelit ‘Vollga’ në Durrës. Ai u dënua për veprën penale të ‘shtrëngimit me anë të kanosjes për marrje pasurie’, kryer në formën e ‘grupit të strukturuar kriminal’. Grupi i Shullazit u dënua në total me 55 vite burg, ndërsa kreu i bandës, Emiljano Shullazi, mori 14 vite dhe aktualisht është nën hetim nga Prokuroria e Posaçme për vepra të tjera të rënda penale.
Megjithatë, pas arrestimit, Dani përdori të gjitha manovrat ligjore që do t’i mundësonin lirimin e hershëm.
Dokumentet e siguruara nga ‘shteg.org’ tregojnë se, pa marrë një vendim të formës së prerë nga Gjykata e Krimeve të Rënda, ai iu drejtua gjykatave të rretheve për të përfituar ulje dënimi, dhe kërkesat e tij u miratuan nga drejtorët e burgjeve ku ai vuante dënimin.
Fillimisht, Dani përfitoi një ulje dënimi prej 2 vite, 9 muaj e 23 ditë, për shkak të ligjit që llogarit kohën e paraburgimit gjatë pritjes së përfundimit të hetimit gjyqësor dhe marrjes së vendimit të formës së prerë.
Por menjëherë pas miratimit të kësaj kërkese rezulton se Gilmando Dani i është drejtuar serish gjykatës së Durrësit ku kërkonte një ‘ulje e masës së dënimit në 500 ditë, dhe për këtë kërkesë ai i referohej periudhës që ka qëndruar në burg nga prilli i vitit 2016 deri në dhjetor të vitit 2021, datë në të cilën përkon edhe me vendimin e gjykatës së apelit, e cila la në fuqi masën e dënimit të dhënë për grupin e strukturuar kriminal nga gjykata e Krimeve të Rënda.
Gjykata e Durrësit e rrëzoi këtë kërkesë, si të pa mbështetur në ligj, por interesante në dokumentet gjyqësore është mënyra se si autoritetet e burgjeve përshkruajnë Gilmando Danin gjatë kohës që ai vuante dënimin në burgun e Rrogozhinës.
Pothuajse në të gjitha proceset që Dani ka hapur në gjykatë për të përfituar ulje të masës së dënimit ai përshkruhet si një njeri me sjellje të mira dhe nuk paraqiste rrezikshmëri shoqërore.
‘Ai nuk u ndëshkua me masë disiplinore, ruajti komunikim të mirë dhe krijoi marrëdhënie të shëndetshme me personelin e institucionit dhe bashkëvuajtësit. Dani u tregua i motivuar për të respektuar etikën e komunikimit dhe manifestoi sjellje të rregullta dhe tolerante në marrëdhëniet me të tjerët’ – përshkruhet nga autoritetet e burgjeve Gilmando Dani.
Dhe pse në asnjë dokument që ‘shteg.org’ disponon nuk shkruhet se 47-vjeçari është ndëshkuar nga autoritetet, në media është raportuar se Dani së bashku me grupin e tij ka qëndruar për më shumë se 1 vit në izolimin ‘41-BISS’. Termi ‘41-bis’ përdoret shpesh si referencë ndaj izolimit të fortë që aplikohet për të dënuar të rrezikshëm ose për persona që konsiderohen ‘bosë të krimit’.
Qëllimi i ‘41-BISS’ është të ndërpresë çdo kontakt mes të burgosurit dhe organizatës jashtë burgut, duke shmangur urdhrat apo komunikimet që mund të drejtojnë veprimtari kriminale nga qelitë.
Masa përfshin izolim total, ndalim të komunikimeve, kufizim të vizitave dhe kontroll të rreptë të çdo kontakti me botën e jashtme.
Dokumentet e tjera tregojnë se Dani mori pjesë në aktivitete rehabilituese dhe kulturore. Ai u përfshi në seanca këshillimi individuale dhe grupore, si dhe në aktivitete kulturore, sportive dhe fetare të institucionit. Autoritetet e drejtorisë së burgjeve të Rrogozhinës theksuan:
‘Ai mori pjesë aktive në temat e diskutimeve, respektoi ritet dhe aktivitetet fetare, dhe tregoi sjellje të mirë në marrëdhëniet me të tjerët.’
Si rezultat i sjelljes së tij të mirë dhe pretendimit për rehabilitim, Dani përfitoi një ulje të dënimit prej 80 ditësh nga Gjykata e Durrësit në vitin 2023, ndërsa një ulje tjetër prej 2 muajsh e 28 ditësh i ishte njohur për shkak të punës së kryer në ambientet e izolimit.
Megjithatë, dokumentet e drejtorisë së burgjeve tregojnë se ai nuk ka shfaqur interes për punë, por ishte i interesuar për kurset e formimit profesional, pa ndjekur programe arsimore, megjithëse kishte përfunduar arsimin 12-vjeçar.
‘Ai mori pjesë në aktivitetet rehabilituese, duke përfshirë seancat e këshillimit individuale dhe grupore, ku u bë pjesë aktive e tematikave të diskutuara. Gjithashtu, ai u përfshi në aktivitetet kulturore, sportive dhe fetare të institucionit, duke respektuar ritet dhe duke marrë pjesë në aktivitetet fetare të organizuara’ – vijon përshkrimi i zyrtarëve të drejtorisë së burgjeve.
Për sjellje të mirë dhe me pretendimin se është reabilituar dhe se duhet shpërblyer për këtë qëndrim, ai ia doli të përfitonte një ulje dënimi prej 80 ditësh nga gjykata e Durrësit në vitin 2023, ndërkohë që një ulje tjetër prej 2 muajsh dhe 28 ditësh duket se e ka përfituar për shkak të punës së kryer në ambientet e izolimit. ‘Shteg.org’ e pati të pamundur të verifikojë se çfarë pune ka kryer konkretisht Gilmando Dani, por në dokumentet e lëshuara nga drejtoria e burgjeve të Rrogozhinës thuhet se ai nuk ka shfaqur kurrë interes për punë.
‘Edhe pse nuk shfaqi interes për të punësuar në institucion dhe nuk u përfshi në organikën e punës, Dani ishte i interesuar për kurset e formimit profesional, ndërkohë që nuk tregoi dëshirë për programe arsimore, megjithëse kishte mbaruar arsimin 12-vjeçar’ thuhet në dosjet e kërkesave të dërguara në gjykatë nga Gilmando Dani.
Kjo nuk është kontradita e vetme që ka në përshkrimin e Gilmando Danit nga drejtoria e burgjeve.
Gjykata e Durrësit konstaton se nuk ka gjetur prova që lidhin përshkrimin pozitiv nga autoritetet e burgjeve me kërkesat për ulje të dënimit të Danit.
I sëmurë dhe punëtor
Në mars të vitit 2023, Gilmando Dani iu drejtua gjykatës së Durrësit më të 10-tën padi brenda një viti ku kërkonte ulje të muajve të dënimit.
Kur i kishin mbetur 1 vit e 6 muaj për të përfunduar dënimin, Dani iu drejtua gjykatës për të kërkuar një dënim alternativ, siç ishte qëndrimi në shtëpi për pjesën tjetër të dënimit që kishte pa përfunduar. Në kërkesën gjyqësore, 47-vjeçari i ligjitimoi kërkesën e zvogëlimit të masës së dënimit me faktin se ishte i sëmurë dhe se do të punësohej, si mirëmëngjajtës në një kompani brokerimi sapo të dilte nga burgu.
Po ashtu dhe rrethet familjare të tij janë përfshirë si arsye për t’u ligjitimuar daljen nga burgu dhe vuajtjen e dënimit me kushte në shtëpi.
Komisioni i ngritur për këtë qëllim pranë IEVP Rrogozhinë, shprehet: ‘I dënuari ka shfaqur sjellje dhe qëndrim të mirë, duke mos u ndëshkuar me masa disiplinore dhe ka shfaqur komunikim të rregullt verbal dhe joverbal me stafin e institucionit dhe bashkëvuajtësit e tjerë, duke ndërvepruar dhe bashkëpunuar me ta,’ ndërkohë që në gjykatë është administruar në cilësinë e provës dokumentare kopje shëndetësore.
‘Gjatë qëndrimit në IEVP Rrogozhinë gjendja shëndetësore e të dënuarit ka ardhur në përkeqësim pasi ai është hasur me probleme të theksuara kardiake të cilat shpesh herë janë bërë shkak për shoqërimin e tij drejt spitaleve. Përkeqësimi i gjendjes së tij shëndetësore e bën thuajse të pamundur që i dënuari të marrë kujdesin e vazhdueshëm dhe shërbimin shëndetësor të nevojshëm gjatë qëndrimit të tij’ – thuhet në dokument.
Por gjatë hetimit gjyqësor, trupi gjykues nuk gjeti prova që Dani kishte probleme shëndetësore në mënyrë që të ligjitimonte kërkesën e tij për daljen nga burgu.
‘Pyetjes së mjekut përgjegjës së IEVP-së, dhe informacionit të marrë nga Qendra Spitalore e Burgjeve, rezulton se i dënuari, me gjithë orientimin e personelit shëndetësor, nuk rezulton të jetë paraqitur dhe të jetë hospitalizuar pranë Qendrës Spitalore të Burgjeve. Prej këtej Gjykata konkludon se qartazi një situatë e tillë shëndetësore e të dënuarit nuk u vërtetua për të legjitimuar aplikimin’ – thuhet në vendimin e gjykatës e cila vendos rrëzimin e kërkesës për lirimin me kusht.
Por dokumentet tregojnë se Gilmando Dani ka vijuar betejat në shkallët e tjera të gjyqësorit, deri sa më 6 tetor 2024 ai u lirua nga burgu, ku sipas shkresave të para nga shteg rezulton se ai ka kryer fizikisht vetëm 8 vite, 5 muaj, 19 ditë.
Deri në publikimin e këtij shkrimi, Drejtoria e Burgjeve nuk iu përgjigj pyetjeve që ‘shteg.org’ dërgoi sa i përket vendeve të vuajtjes së dënimit të Gilmando Danit, raporteve të përpilura nga institucionet e vuajtjes së dënimit dhe përfitimeve që ka marrë brenda sistemit, një prej njerëzve më të përfolur në këto 20 vitet e fundit, i dënuar për vepra penale që nga armëmbajtja pa leje e deri tek pjesëmarrja në një organizatë kriminale, siç ishte ajo që dokumentet e organeve ligjzbatuese tregojnë se drejtohej nga Emiliano Shullazi.
Nën hijen e Shullazit
Historia e Gilmando Danit është ajo e një njeriu që, që prej fillimit, dukej i lidhur ngushtë me botën e errët të Tiranës së pasviteve 2000.
Emri i tij shfaqet për herë të parë në dosjet e policisë më 11 shkurt 2006, kur arrestohet nga forcat RENEA, bashkë me vetë Emiljano Shullazin dhe një tjetër bashkëpunëtor. Ai u akuzua për armëmbajtje pa leje dhe kanosje në bashkëpunim. Ishte hera e parë, por jo e fundit, që dyshja Shullazi–Dani do të përmendej bashkë.
Në vitet që pasuan, Gilmando Dani u bë një figurë e njohur në qarqet kriminale të kryeqytetit. Ai shihej si njeriu që ‘bënte punën’ për Shullazin, besnik deri në fund, gjithmonë në hije. Në prill 2011, gjatë një mitingu elektoral të Partisë Socialiste, Dani u shoqërua nga policia bashkë me Shullazin, pasi ky i fundit pengoi aktivitetin politik. Në nëntor të po atij viti, të dy u arrestuan sërish për armëmbajtje pa leje. Dani mori përsipër fajin, duke shpëtuar mikun e tij, dhe duke forcuar reputacionin e tij si ‘njeriu i besës’.
Pas 8 vitesh të kryera, në tetor 2024, ai fitoi lirinë, por pa ndonjë sinjal për ndryshim. Në rrethin e tij, thuhej se ‘nuk kishte dalë për të filluar nga e para, por për të mbyllur hesapet e vjetra’.
Dani kishte shpëtuar dy herë nga plumbat, një herë në 2011 dhe një tjetër në 2015. Të dyja herët në shoqërinë e Shullazit, me 11 nëntor të 2025 fati s’qe në anën e tij.
Ashtu siç kishte nisur, jeta e Gilmando Danit përfundoi në rrugë e shënjuar nga krimi, e mbështjellë me dokumente të rreme dhe e mbyllur nën breshërinë e plumbave në Rinas. Një histori që flet jo vetëm për dështimin e një njeriu për t’u rehabilituar, por edhe për dështimin e një sistemi që, përmes shkresave, i hapi derën e lirisë drejt vdekjes.
