Në një moment kur politika britanike përpiqet të gjejë ekuilibrin midis realitetit ekonomik të pas-Brexit-it dhe sfidës së emigracionit të paligjshëm, një zë i pazakontë, ai i kryeministrit shqiptar Edi Rama, ka tërhequr vëmendjen e mediave dhe elitës politike të Mbretërisë së Bashkuar.
Gjatë fjalës së tij në Chatham House, një nga institucionet më prestigjioze të debatit diplomatik në botë, Rama artikuloi një kritikë të mprehtë dhe të mbështetur në fakte ndaj mënyrës sesi Britania e Madhe e ka menaxhuar trashëgiminë e Brexit-it — duke e kthyer ironinë në armë të fortë politike.
“Varka të vogla apo varka të Brexit-it” — sarkazma që përkufizoi një realitet
Gazeta “The London Economic” shkruajti se “kryeministri shqiptar dha ndoshta përmbledhjen më të saktë që është bërë ndonjëherë për Brexit”, duke cituar fjalët e Ramës: “Disa i quajnë ato varka të vogla, disa i quajnë varka të Brexit-it. Ju u larguat nga Evropa sepse donit më pak anije, dhe tani keni më shumë. U larguat sepse donit më shumë investime, por keni më pak. U larguat sepse donit më shumë lumturi, por tani jeni në depresion.”
Kjo frazë, që tashmë po shpërndahet gjerësisht në rrjete sociale dhe mediat britanike, u përshkrua si “një mësim i sinqertë nga një vend i vogël që po tregon logjikë të madhe”.
Në thelb, Rama goditi paradoksin e vetë Brexit-it: një akt politik i ndërtuar mbi premtimin për kontroll dhe stabilitet, që ka sjellë më shumë pasiguri, inflacion dhe valë emigracioni.
Nga Farage tek Braverman: Rama kundër populizmit britanik
Në mënyrë të qëllimshme, Rama zgjodhi të përballet me figurat që përfaqësojnë dy ekstremet e populizmit britanik: Nigel Farage, njeriu që nxitonte daljen nga BE me slogane nacionaliste, dhe Suella Braverman, ish-sekretarja e Brendshme që e ndërtoi karrierën mbi retorikën kundër emigrantëve shqiptarë.
Për Farage-in, Rama tha: “Ai është një pasqyrë problemesh që ka njëfarë kapaciteti teatral për të qenë tërheqës.”
Ky përshkrim elegant, por i mprehtë, shënjoi një kritikë të drejtpërdrejtë ndaj stilit të politikës britanike që ndërton figura mediatike përmes spektaklit, jo rezultateve.
Në thelb, Rama i kujtoi elitës londineze se “poezia e opozitës nuk është e njëjtë me punën e qeverisjes”, një mesazh që duket se kaloi përtej sallës së Chatham House.
Ndërsa për Braverman-in, e cila në vitin 2022 kishte deklaruar se “Laburistët do të lejonin të gjithë kriminelët shqiptarë të vinin në këtë vend”, Rama nuk fshehu as sarkazmën dhe as kujtesën: “Jam ende i zemëruar me të. Meqë ra fjala, ku është ajo? Mbaje mend, mos u ngatërro me shqiptarët sepse nëse të mallkojnë, zhdukesh.”
Ky pasazh u përmend nga “Mirror”, e cila shkroi se “Rama goditi fort kujtesën kolektive britanike me një humor të zi që përmbante edhe një hakmarrje diplomatike”.
Aleanca Rama–Starmer: një pragmatizëm që funksionon
Krahas toneve ironike, Rama u përpoq të theksojë edhe anën pozitive të marrëdhënieve dypalëshe, duke vlerësuar qeverinë laburiste të Keir Starmer për “bashkëpunimin e shkëlqyer kundër emigracionit të paligjshëm dhe krimit të organizuar”.
“Ky bashkëpunim po funksionon në mënyrë fantastike dhe të qëndrueshme,” – deklaroi Rama, duke i dhënë një sinjal Londrës se Shqipëria është partner serioz në çështjet e sigurisë dhe migracionit.
Në fakt, që prej marrëveshjes së vitit 2023 për rikthimin e shtetasve shqiptarë që hyjnë ilegalisht në Britani, të dy qeveritë kanë arritur të reduktojnë ndjeshëm numrin e emigrantëve nëpër “small boats” — një arritje që Londra e përdor si shembull bashkëpunimi ndërkombëtar.
Diplomacia e Ramës: ndërmjet ironisë dhe afirmimit kombëtar
Edi Rama ka ndërtuar ndër vite një stil të vetin në politikën e jashtme: ai shfrytëzon skenat ndërkombëtare jo vetëm për të komunikuar me liderë të tjerë, por për të formuar perceptimin e Shqipërisë si një vend që flet hapur, pa komplekse dhe me vetëdije kombëtare.
Në Londër, ai nuk ishte thjesht një kryeministër që mbrojti imazhin e shqiptarëve — ishte një figurë që vuri në pikëpyetje mitet e politikës britanike me gjuhën e ironisë ballkanike.
Një mënyrë që i lejoi të flasë si i barabartë me liderët e një vendi që shpesh e ka parë Ballkanin si “periferi problematike”.
Në këtë kuptim, fjalimi i Ramës në Chatham House nuk ishte vetëm diplomatik, por edhe kulturor. Ai përmbante një përmbysje simbolike: një kryeministër nga një vend i vogël i jep leksione logjike e politike një prej demokracive më të vjetra në botë.
Reagimi britanik dhe perceptimi publik
Sipas reagimeve të para në median britanike, shumë komentues e përshkruan fjalimin e Ramës si “një pasqyrë e pakëndshme, por e domosdoshme për Britaninë”.
Platforma “Politics UK” shkroi se “është e pazakontë që një lider i huaj të flasë me kaq sinqeritet në Londër, por në këtë rast, shqiptarët mund të kenë dërguar një nga oratorët më të kthjellët të rajonit.”
Në rrjetet sociale, citimet e Ramës për Brexit-in janë shpërndarë me mijëra herë, me shumë komente që vlerësojnë “kurajën e një lideri të vogël që thotë të vërtetën që shumë britanikë e shmangin”.
Përfundim: Një leksion nga periferia europiane
Në fund, ndërhyrja e Edi Ramës në Londër përbën më shumë sesa një episod diplomatik: është një akt politik me vlerë simbolike për mënyrën se si një vend i vogël si Shqipëria mund të ndikojë në debatin europian përmes inteligjencës, humorit dhe sinqeritetit.
Në një kohë kur shumë liderë evropianë flasin me fraza të kujdesshme diplomatike, Rama shfaqet si një figurë që e përdor ironinë si armë të politikës reale.
Fjalët e tij për Brexit-in dhe për “varkat e vogla që u bënë varka të mëdha politike” janë tashmë pjesë e një debati më të gjerë: kush fiton dhe kush humbet kur populizmi zëvendëson mendimin racional.
Në këtë rast, një shqiptar në Londër i kujtoi Britanisë se edhe në politikë, ndonjëherë, e vërteta më e fortë vjen nga jashtë skenës./SP/
