Parlamenti Evropian, me 461 vota pro, 121 kundër dhe 107 abstenime, miratoi sot Raportin e Progresit për Maqedoninë e Veriut për vitet 2023 dhe 2024.
Pas një amendamenti të paraqitur nga tre grupet më të mëdha politike në Parlamentin Evropian, Partia Popullore Evropiane, Aleanca e Socialistëve dhe Demokratëve dhe Reneë Europe, u hoqën nga raporti të gjitha referencat për ‘identitet kombëtar maqedonas’ dhe ‘gjuhë maqedonase’.
Këto referenca ishin pjesë e draftit të raportit që ishte miratuar më 24 qershor nga Komisioni për Punë të Jashtme i Parlamentit Evropian, pavarësisht kundërshtimeve të forta të eurodeputetëve bullgarë, të cilët argumentuan se çështjet e identitetit kombëtar dhe të gjuhës nuk kanë vend në një raport mbi progresin e një vendi kandidat për anëtarësim, pasi shkaktojnë përçarje.
Kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickoski, e quajti ‘të turpshëm’ amendamentin që hoqi referencat për ‘identitetin dhe gjuhën maqedonase’ dhe akuzoi Bullgarinë për minimin e perspektivës evropiane të vendit të tij.
“Sot, Bullgaria punoi kundër nesh. Bullgaria po pengon rrugën evropiane të Maqedonisë, jo që tani, por që prej vitit 1990. Ajo ka një agjendë dhe plan të qartë, të udhëhequr nga ideja për zhdukjen e kombit maqedonas dhe identitetit të tij,” deklaroi Mickoski pas votimit të sotëm në seancën plenare të Parlamentit Evropian mbi Raportin e Progresit për Maqedoninë e Veriut.
Raportuesi për Maqedoninë e Veriut në Parlamentin Evropian, eurodeputeti austriak Thomas Waitz (të Gjelbrit / Aleanca e Lirë Evropiane), në një deklaratë me shkrim pas votimit, tha se “disa eurodeputetë bullgarë e keqpërdorën raportin për qëllime të brendshme politike”. Këta të fundit e kishin akuzuar më parë atë për ‘anshmëri’ në favor të Shkupit.
Sofja zyrtare pretendon se gjuha dhe identiteti i Maqedonisë së Veriut kanë rrënjë bullgare dhe nuk ekzistonin para vitit 1945, kur rajoni u bë pjesë e Jugosllavisë.
Në të kundërt, qeveria e Shkupit insiston se identiteti dhe gjuha e saj janë të veçanta dhe ekzistojnë prej shekujsh.
Mosmarrëveshjet Shkup – Sofje
Maqedonia e Veriut dhe Bullgaria kanë mosmarrëveshje historike, kombëtare dhe gjuhësore që zgjasin prej dekadash.
Bullgaria ka penguar hapjen e negociatave për anëtarësimin e Maqedonisë së Veriut në BE. Në verën e vitit 2022, qeveritë e atëhershme të të dy vendeve, me ndërmjetësimin e BE-së, ranë dakord për një propozim kompromisi, i cili parashikonte që Bullgaria të hiqte veton për nisjen e negociatave, me kusht që Shkupi të ndryshonte Kushtetutën, duke përfshirë në të pakicën bullgare që jeton në vend.
Propozimi ishte pranuar nga qeveria qendro–e majtë e mëparshme në Maqedoninë e Veriut, por nuk arriti të siguronte shumicën prej 2/3 në parlament, për shkak të kundërshtimit të partisë së djathtë dhe tani në pushtet, VMRO-DPMNE, të kryeministrit Hristijan Mickoski. Ky i fundit ka deklaruar se qeveria e tij nuk e pranon këtë propozim dhe nuk do të japë pëlqimin për një ndryshim të tillë kushtetues.
Si Brukseli, ashtu edhe Sofja kanë përsëritur se Maqedonia e Veriut nuk do të mund të hapë kapitujt e negociatave për anëtarësim pa ndryshimin paraprak të Kushtetutës.
Sipas regjistrimit të fundit të popullsisë në Maqedoninë e Veriut, të kryer në vitin 2021, bullgarët përbëjnë vetëm 0.2% të popullsisë (rreth 3,500 persona), një shifër që Sofja e vë në dyshim, duke pretenduar se përqindja reale është shumë më e lartë. Bullgaria pohon se regjistrimi është bërë me metoda që nuk kanë garantuar përfshirjen e gjithë shtetasve bullgarë, dhe akuzon Shkupin për fshehje të pranisë historike bullgare.
Marrëdhëniet problematike mes Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë janë përkeqësuar ndjeshëm me ardhjen në pushtet në Shkup të partisë VMRO-DPMNE, para një viti. Syri.net-iefimerida