Mbrëmë qielli u zbukurua me një spektakël të rrallë natyror: Hëna e kuqe, e njohur si “Hëna e Gjakut”, e cila u shfaq gjatë një eklipsi total hënor.
Ky fenomen qiellor, i dukshëm në disa pjesë të botës, tërhoqi vëmendjen e miliona njerëzve, të cilët u mblodhën për të vëzhguar hënën teksa mori një ngjyrë të thellë të kuqe ose portokalli të djegur, duke krijuar një pamje të paharrueshme kundër qiellit të natës.
Hëna e kuqe është rezultat i një eklipsi total hënor, ku Toka pozicionohet saktësisht mes Diellit dhe Hënës, duke bllokuar dritën e drejtpërdrejtë të Diellit që të arrijë te Hëna.
Gjatë këtij fenomeni, drita e Diellit filtrohet përmes atmosferës së Tokës, e cila shpërndan dritën blu dhe lejon që nuancat e kuqe të kalojnë, duke i dhënë Hënës një ngjyrë të thellë të kuqërremtë ose bakri.
Thellësia e ngjyrës varet nga kushtet atmosferike, si pluhuri, tymi ose hiri vullkanik, të cilat mund ta bëjnë hënën të duket më e errët ose më e ndezur.
Ky eklips u pa në rajone ku Hëna ishte mbi horizont gjatë kohës së eklipsit, përfshirë disa pjesë të Evropës, (midis tyre edhe Shqipëria) Afrikës, Azisë dhe Amerikës.
Në disa kultura, Hëna e kuqe ka rëndësi simbolike dhe shpesh lidhet me legjenda ose parashikime. Megjithatë, shkencëtarët theksojnë se ky është një fenomen krejtësisht natyror i shkaktuar nga shpërndarja e dritës, i njohur si shpërndarja “Rayleigh”, e njëjta dukuri që shkakton qiellin blu dhe perëndimin e kuq.
Observatorët dhe grupet astronomike në të gjithë botën organizuan ngjarje për të shënuar eklipsin. Teleskopët u vendosën në parqe publike, dhe transmetimet e drejtpërdrejta u ofruan për ata që nuk mund ta shihnin drejtpërdrejt fenomenin për shkak të kushteve të motit ose pozicionit gjeografik. Në disa qytete, si në Itali, njerëzit u mblodhën në pika të larta për të kapur pamje të qarta të Hënës së kuqe, duke e kthyer ngjarjen në një festë kolektive të mrekullisë kozmike.
Për shumë njerëz, hëna e kuqe është gjithashtu një moment për të reflektuar mbi bukurinë dhe misterin e kozmosit.
Për ata që e humbën këtë eklips, mundësitë e ardhshme për të parë një hënë të kuqe do të vijnë, me eklipse të tjera hënore të planifikuara në vitet e ardhshme.
Tag: botën
-
Hëna e Kuqe magjeps botën me eklipsin e saj total
-
OBSH ngre alarmin: Mbi një miliardë njerëz në botë me sëmundje psikike
Një në tetë vetë vuan nga çrregullime psikike, pavarësisht nga mosha, prejardhja ose seksi. Pasojat personale dhe shoqërore janë dramatike. Të prekurit në shumicën e rasteve nuk marrin ndihmën e duhur.
Në mbarë botën mbi një miliard vetë vuajnë nga çrregullimet psikike, sikurse konstatohet në një raport aktual të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH). Kjo shifër përbën 14 përqind të popullsisë botërore duke krijuar kështu problemin më të madh global shëndetësor. Çrregullimet psikike prekin njerëz të çdo moshe, prejardhjeje dhe niveli të ardhurash. Shumica e të prekurve nga sëmundje të tilla, sipas OBSH-së jetojnë në vende me të ardhura të pakta ose mesatare. Shumë pak prej tyre marrin ndihmën e duhur. Në mbarë botën rreth 91 përqind e të prekurve nuk marrin kujdesin e duhur ose nuk kanë aspak trajtim profesional. Mangësi të ngjashme ka edhe për sëmundje të tjera psiqike.
Frika dhe depresioni shumë të përhapuraSëmundjet më të shpeshta janë çrregullimet depresive dhe ankthi. Këto çrregullime përbëjnë mbi dy të tretën e rasteve. Në mbarë botën aktualisht jetojnë rreth 332 milionë njerëz me çrregullime depresioni dhe rreth 359 milionë vuajnë nga ankthi.
Gratë janë më të prekura nga depresioni dhe ankthi. Burrat shpesh vuajnë nga çrregullimet e hiperaktivitetit dhe deficitit të vëmendjes, nga autizmi dhe çrregullimet e zhvillimit intelektual. Kryesisht tek femrat në moshë madhore shfaqen edhe çrregullimet e të ushqyerit. Nga mosha 20 vjeç femrat janë dy herë më shumë të prekura nga probleme të tilla krahasuar me meshkujt.
Skizofrenia dhe çrregullimet bipolare veçanërisht shqetësueseSëmundjet si skizofrenia dhe çrregullimet bipolare janë më pak të përhapura – rreth 23 milion njerëz vuajnë nga skizofrenia. Por këto sëmundje janë të lidhura me pasoja të rënda: në stadin akut kjo sëmundje konsiderohet si kufizimi më i fortë shëndetësor. Sëmundjet psikike shkaktojnë për shoqërinë kostot më të larta për person. Personat me këto sëmundje vdesin mesatarisht nëntë vjet më shpejt se të tjerët.
Nga çrregullimi bipolar janë të prekur në mbarë botën rreth 37 milionë njerëz, rreth një në 150 të rritur. Kuota e vdekshmërisë tek ky grup njerëzish është më e lartë se në grupin e të prekurve nga skizofrenia, ata jetojnë 13 më pak.
Sëmundjet psiqike kryesisht tek të rinjtëSëmundjet psikike shpesh fillojnë shumë herët. Rreth 14 përqind të të rinjve nga mosha mosha 19 vjeç jetojnë me një çrregullim psikik. Në fëmijëri nga mosha pesë deri në nëntë vjeç janë të prekur rreth shtatë përqind. Gati gjysma e të prekurve në mbarë botën janë kryesisht të rinj.
Në periudhën mes viteve 2011 dhe 2021 numri i të sëmurëve psikikë është rritur ndjeshëm kryesisht nga mosha 15 deri tek 29 vjeçarët.
Një aspekt tjetër alarmues është kuota e lartë e vetëvrasjeve – në mbarë botën më shumë se një në 100 persona kryen vetëvrasje, tek të rinjtë kjo përbën një ndër shkaqet më të shpeshta të vdekjeve.
Arsye sociale dhe politikeShkaqet për këto zhvillime shqetësuese janë të shumta: Gjithnjë e më shumë njerëz janë të prekur prej konflikteve sociale, luftrave, dhunës në familje, mobing-ut, pabarazisë, varfërisë – e ende edhe sot – prej pasojave të pandemisë së koronavirusit. Por edhe përdorimi i rrjeteve sociale po influencon gjithnjë e më shumë në shëndetin mendor.
Pasojat ekonomike të sëmundjeve psikikePasojat ekonomike të sëmundjeve psikike janë të jashtëzakonshme. Vetëm nga depresioni dhe gjendja e frikës ekonomisë botërore i shkaktohen humbje produktiviteti mbi 1 miliardë dollarë në vit.
Në Gjermani kostot vjetore për sëmundjet psikike llogariten rreth 147 miliard euro, rreth 13 përqind të kostove të përgjithshme.
Mungesa të jashtëzakonshme në trajtimPavarësisht emergjencës dhe përhapjes së tyre sistemet e shëndetësisë në mbarë botën nuk janë të përgatitura si duhet për trajtimin e sëmundjeve psikike. Mesatarisht vetëm dy përqind e buxhetit të shëndetësisë përdoret për shëndetin psikik.
Shumica e njerëzve me sëmundje psikike nuk marrin trajtimin e duhur profesional nga mjekë të specializuar. Në mbarë botën vetëm nëntë përqind e njerëzve me depresione kanë një trajtim si duhet. Në raportin e OBSH-së theksohet, se sistemet e kujdesit në mbarë botën kanë jo vetëm mungesa të mëdha për mbulimin e këtyre sëmundjeve, por mungon edhe cilësia e trajtimit.
OBSH-ja bën thirrje për një kthesë vendimtare politike lidhur me këtë problem: shëndeti psikik duhet të trajtohet si e drejtë e njeriut dhe të gjitha vendet duhet ta përcaktojnë si qëllim me prioritet.
OBSH kërkon gjithashtu që të investohet më shumë për shëndetin psiqik. Çdo qeverie dhe politikës i bëhet thirrje të marrin përgjegjësi, në mënyrë që shëndeti psikik të jetë një top-temë e politikës dhe të prekurit të marrin kudesin e duhur cilësor./DWTop Channel
-
“Shqipëria në Evropë, e ndërlidhur me botën”, Tirana bëhet qendër e diplomacisë për tre ditë
Gjatë tri ditëve në vijim, ambasadorët shqiptarë të akredituar nëpër botë do të jenë në Tiranë për të marrë pjesë në Konferencën vjetore #Diplo2025.
Me titull “Shqipëria 2030: në Evropë, e ndërlidhur me botën”, konferenca do të zhvillohet në formën e paneleve me pjesëmarrjen e ekspertëve vendas dhe ndërkombëtarë.
Diskutimet do të fokusohen në integrimin evropian të Shqipërisë dhe të rajonit, diplomacinë ekonomike, si edhe në çështjet e sigurisë rajonale e globale.
Ky është një pikëtakim i rëndësishëm i shërbimit të jashtëm për të përcaktuar prioritetet, për të adresuar sfidat kryesore dhe për të forcuar shërbimin konsullor për qytetarët shqiptarë.
Diplo2025 do të zhvillohet në mjediset e Bankës së Shqipërisë (ish-hotel Dajti), ndërsa panelet e konferencës do të transmetohen drejtpërdrejt (“livestream”) në rrjetin social Facebook të MEPJ.
Eventi shërben si një pikëtakim strategjik për të përcaktuar vijat e politikës së jashtme shqiptare për dekadën e ardhshme dhe për të ndërtuar partneritete të qëndrueshme ndërkombëtare. -
Shenjtërimi i Nënë Terezës, Begaj: Na mësoi se me gjeste të vogla mund të ndryshojmë botën
Presidenti Bajram Begaj, përkujtoi sot Nënë Terezën në datën e ndarjes nga jeta dhe në 9-vjetorin e shenjtërimit të saj.
Presidenti Begaj vlerësoi veprën e shenjtores shqiptare dhe fton qytetarët të ndjekin udhëzimet e saj për kujdesin, ndihmën, bamirësinë dhe mëshirën ndaj njeri- tjetrit.
“Sot, e gjithë bota lutet për Shenjtën Nënë Terezë. Si shqiptarë jemi krenarë që i dhamë botës një figurë të shenjtë e fisnike, simbol të mëshirës, dashurisë dhe kujdesit ndaj të pamundurve. Shenjta Nënë Tereza është pjesë e shpirtit tonë kombëtar dhuruar njerëzimit për të shëruar plagë e për të sjellë shpresë aty ku mungon. Ajo na mësoi se edhe gjestet e vogla të mirësisë kanë fuqinë të ndryshojnë botën. Le të bëjmë çdo ditë një vepër të mirë.” – shkroi Presidenti.
-
Vdekja e Giorgio Armani-t, ceremonia mortore do të mbahet më 6 dhe 7 shtator! Bashkia e Milanos shpall të hënën ditë zie
Kryetari i Bashkisë së Milanos, Giuseppe Sala, ka shpallur të hënën ditë zie për nder të stilistit legjendar Giorgio Armani, i cili u nda nga jeta ditën e sotme. Shpallja e ditës së zisë përkon me funeralin e ikonës së modës, e cila la pas një trashëgimi të thellë jo vetëm në Milano, por në mbarë botën.
Në një deklaratë zyrtare, Sala e përshkroi Armanin si “një nga përfaqësuesit më të mëdhenj të modës italiane dhe milaneze në mbarë botën”, duke theksuar se ai ishte një njeri “plot talent dhe interesa” që krijimet e tij i ndërtoi me një stil të matur dhe tërheqës, në përputhje me personalitetin e tij të balancuar.
Kryetari shtoi se Milanos do t’i mungojë jo vetëm vizioni krijues i Armanit, por edhe pjesëmarrja e tij aktive dhe mbështetja ndaj jetës kulturore dhe qytetare të qytetit. Trashëgimia e tij shtrihet përtej modës; Armani ndërtoi një nga markat më të famshme në botë, duke u bërë simbol i elegancës italiane dhe një kontribuues i palodhur në identitetin kulturor të Milanos.
Armani, i njohur globalisht për thjeshtësinë, elegancën dhe inovacionin në dizajn, frymëzoi breza të tërë dhe la një gjurmë të pakrahasueshme në industrinë e modës. Bashkia e Milanos ka vendosur aktivitete nderimi dhe ekspozita kushtuar kujtimit të stilistit, duke e bërë të qartë se ndikimi i tij nuk do të harrohet dhe se trashëgimia e tij do të vazhdojë të frymëzojë qytetin dhe botën e modës për dekada të tjera. -
“Me elegancën e tij, frymëzoi botën”/ Meloni nderon Giorgio Armanin: Simbol i më të mirës në Itali, faleminderit për gjithçka
Kryeministrja e Italisë, Giorgia Meloni, ka nderuar legjendën e modës, Giorgio Armani, pas lajmit për ndarjen e tij nga jeta në moshën 91 vjeçare.
Përmes rrjeteve sociale, Meloni shkroi: “Giorgio Armani na la në moshën 91 vjeç. Me elegancën, maturinë dhe kreativitetin e tij, ai i solli prestigj modës italiane dhe frymëzoi të gjithë botën. Një ikonë, një punëtor i palodhur, një simbol i më të mirës së Italisë. Faleminderit për gjithçka.”
Armani, i lindur më 11 korrik 1934 në Piacenza, konsiderohet një nga stilistët më të mëdhenj të historisë, duke revolucionarizuar modën italiane dhe botërore. Ai filloi karrierën e tij në Milano dhe themeloi markën e tij ikonike në vitin 1975, duke u bërë simbol i elegancës, minimalizmit dhe sofistikimit italian.
Gjatë më shumë se pesë dekadave në modë, Armani jo vetëm që krijoi koleksione të paharrueshme, por edhe një perandori globale që përfshin linjat Emporio Armani, parfumet, aksesorët dhe hotelet e luksit. Ai gjithmonë punoi deri në fund, duke miratuar personalisht koleksionin e tij të 50-vjetorit pak ditë para vdekjes.
Reagimet për ndarjen nga jeta e stilistit kanë qenë të menjëhershme nga liderë, artistë dhe personalitete të modës në mbarë botën, duke e cilësuar atë si një frymëzim të përhershëm dhe një ikonë të kulturës italiane.Top Channel
-
Bota e modës në zi, ndahet nga jeta ikona Giorgio Armani
Giorgio Armani, stilisti legjendar që ndryshoi botën e modës, ka ndërruar jetë sot në moshën 91 vjeç, vetëm pak muaj pas ditëlindjes së tij më 11 korrik. Ai u shoqërua në momentet e fundit nga familja dhe Leo Dell’Orco, shoqëruesi i tij i 20 viteve të fundit.
Lajmi ka tronditur botën e modës, pasi Armani punoi deri në fund. Vetëm pak ditë më parë, ai njoftoi blerjen e restorantit të njohur “La Capannina”, një gjest që e përshkroi si “emocional, një kthim në rrënjët e tij”. Aty, në vitet 1960, ai pati takimin vendimtar me Sergio Galeotti-n, i cili më vonë u bë partneri i tij në jetë dhe në punë.
Përveç kësaj, pak ditë më parë Armani kontrolloi dhe miratoi të gjitha pamjet për koleksionin e tij të 50-vjetorit, që do të prezantohet në Javën e Modës në shtator, duke treguar se pasioni dhe përkushtimi i tij ndaj modës nuk zbehen asnjëherë.Top Channel
-
ChatGPT jashtë funksionit, i padisponueshëm në të gjithë botën
Të martën, më 3 shtator 2025, miliona përdorues në të gjithë botën përjetuan probleme serioze me aksesin në ChatGPT, asistentin virtual të OpenAI, i cili mbështetet në inteligjencën artificiale. Ndërprerja, e konfirmuar nga vetë kompania në faqen e saj zyrtare të internetit, shkaktoi një valë raportimesh nga përdorues ndërkombëtarë.
Sipas Downdetector dhe mediave kryesore të lajmeve, problemet përfshinin mungesë përgjigjesh, gabime ngarkimi dhe bllokime të papritura.OpenAI ende nuk ka lëshuar një njoftim zyrtar për shtyp, por ka përditësuar faqen e saj zyrtare të statusit, duke pranuar ndërprerjen e shërbimit dhe duke treguar se aktualisht po e heton problemin.
-
10 vite nga imazhi që tronditi botën! Trupi i 3-vjeçarit Alan Kurdi dhe një det që nuk ndalet së marrë jetë
Fotoja me bluzën e kuqe dhe pantallonat blu, i shtrirë pa jetë në bregdetin turk, u bë simbol i dështimit të politikave të Europës ndaj refugjatëve.
Sot, 10 vite më vonë, deti vazhdon të jetë një varr i hapur për mijëra të tjerë, shkruan Corriere della Sera.
2 shtatori 2015, kur bota u detyrua të shohë dështimin e saj
Ishte mëngjesi i 2 shtatorit 2015 kur trupi i vogël i Alan Kurdi, vetëm 3 vjeç, u gjet i pajetë, i shtrirë përmbys në breg të detit në Bodrum të Turqisë. Ai, së bashku me familjen e tij kurdo-siriane, kishte tentuar të kalonte me gomone drejt ishullit grek Kos, në kërkim të shpëtimit nga lufta në Siri dhe nga terrori i ISIS.
Si shumica e refugjatëve, edhe ai kishte një jelek shpëtimi fals, pavarësisht se babai kishte paguar më shumë se 5 mijë dollarë për atë kalim tragjik që do të zgjaste vetëm pak minuta.
Një foto që ndaloi botën për një çast, por jo tragjedinë
Fotografia e Alanit, realizuar nga gazetarja turke Nilüfer Demir, e tregonte atë sikur të ishte në gjumë, një fëmijë i zakonshëm. Por ai imazh pushtoi botën dhe zemrat e miliona njerëzve, duke e kthyer trupin e tij të vogël në një ikonë të dhimbjes dhe indiferencës ndërkombëtare.
Polici që e gjeti i pari trupin, Mehmet Çıplak, rrëfeu më vonë: “Shpresova që ishte gjallë… por kur e ktheva, kuptova që ishte vonë. U theva nga brenda.”
Në atë kohë, Sirianët ishin ata që tentonin arratisjen me çdo kusht. Sot janë palestinezët e Gazës që përballen me të njëjtin det, tashmë i kthyer në një kurth të pashpëtueshëm. Dhe ukrainasit, që kërkojnë strehim ndërsa lufta u shkatërron shtëpitë.
Në vend që të mësonim nga Alan, bota u dorëzua sërish përballë krizave të reja: Gaza dhe Ukraina janë plagët e reja mbi hartën e vuajtjes, shton media italiane.
Një varr i përvitshëm në det: 28 mijë të vdekur në 10 vite, mes tyre 3.500 fëmijë
Sipas Organizatës Ndërkombëtare për Migracionin (OIM), që nga viti 2015 deri sot, mbi 28 mijë njerëz kanë humbur jetën në përpjekje për të kaluar Mesdheun. Prej tyre, rreth 3.500 ishin fëmijë, një “shtet i tërë” me Alanë të vegjël të zhdukur përgjithmonë.
Kjo është sa një fëmijë në ditë, për 10 vite rresht, që nuk mbërrin dot në tokën që shpresonte.
Tima Kurdi, halla e Alanit, e cila nuk e takoi kurrë nipin e saj, por e ndjen peshën e dhimbjes çdo ditë, kujtoi me lot “Kur mësova që Alan ishte mbytur, rashë në tokë dhe bërtita sa munda, që bota të më dëgjonte. Çfarë bëtë ju kur patë atë foto? Çfarë ndjetë? Sepse tragjedia nuk ka mbaruar, ajo vetëm ka ndryshuar emra.”
Pas përfundimit të misionit shtetëror Mare Nostrum, një flotë vullnetare e organizatave joqeveritare ka vazhduar të përpiqet për të shpëtuar jetë në det.
Një nga anijet që patrullon për shpëtim mban edhe emrin e Alan Kurdit, një homazh për fëmijën që tronditi botën, por edhe një thirrje për të mos harruar ata që vijnë pas tij.
Shpresa që vjen nga brigjet
Ditët e fundit, anije të nisura nga Genova, Tunizia, Sicilia, Spanja dhe Greqia po përpiqen të çajnë bllokadën për të dërguar ndihmë në Gaza, përmes një iniciative të quajtur Sumud Flotilla.
Një sinjal nga toka për të treguar se jo të gjithë kanë kthyer sytë. Se, edhe pse Alan Kurdi nuk jeton më, historia e tij nuk duhet të përsëritet. Dhe se çdo jetë e re që tenton të shpëtojë, meriton më shumë sesa një jelek shpëtimi fals dhe një breg të heshtur.
Top Channel
-
Papa Leo XIV bën thirrje për t’i dhënë fund “pandemisë së armëve”
Papa Leo XIV bëri thirrje sot për t’i dhënë fund “pandemisë së armëve”, duke shprehur keqardhjen e tij për “fëmijët e panumërt që vriten dhe plagosen” në të gjithë botën gjatë lutjes së tij javore në Sheshin e Shën Pjetrit në Vatikan.
“Ne lutemi për fëmijët e panumërt që vriten dhe plagosen çdo ditë në të gjithë botën. Le t’i lutemi Zotit që t’i japë fund pandemisë së armëve, të mëdha dhe të vogla, që infektojnë botën tonë”, tha ai në një deklaratë në anglisht.
Papa amerikan bëri thirrje gjithashtu që askush të mos jetë indifferent përballë luftës në Ukrainë, tre ditë pas një sulmi rus ndaj Kievit që vrau të paktën 25 persona, përfshirë 4 fëmijë, duke përsëritur “thirrjen e tij për një armëpushim të menjëhershëm dhe një angazhim serioz për dialog”.“Është koha që ata që janë përgjegjës të heqin dorë nga logjika e armëve dhe të angazhohen në rrugën e negociatave dhe të paqes, me mbështetjen e bashkësisë ndërkombëtare”, theksoi ai.
Leo XIV iu referua gjithashtu sulmit të armatosur të kryer të mërkurën e kaluar gjatë një shërbese në një shkollë në Minesota, SHBA, në të cilën u vranë dy fëmijë.