Lajmidites.com

Tag: botën

  • Ja se çfarë i bënë Roman Novak, një nga emrat më të njohur në botën e kriptomonedhave në Rusi dhe gruas së tij

    Ja se çfarë i bënë Roman Novak, një nga emrat më të njohur në botën e kriptomonedhave në Rusi dhe gruas së tij

    Roman Novak, një nga emrat më të njohur në botën e kriptomonedhave në Rusi, dhe gruaja e tij Anna, u gjetën të vrarë në Emiratet e Bashkuara Arabe në një histori tragjike që tronditi publikun dhe komunitetin ndërkombëtar të financave dhe sigurisë. Ngjarja tragjike filloi rreth një muaj më parë, kur çifti u zhduk papritur në rajonin Hatta, pranë kufirit me Omanin, duke lënë pas shumë pyetje pa përgjigje dhe një seri hetimesh të ashpra.

    Sipas burimeve të besueshme dhe gazetave ruse si “Fontanka”, çifti kishte shkuar për një takim me investitorë të panjohur, i cili dyshohet se ishte një kurth i organizuar për zhvatje. Ata u takuan në një vilë me qira në rajonin Hatta, ku u frymëzuan nga pretekstet e takimit të rëndësishëm që të vuloste fatin e tyre. Për pak kohë, ata u zhdukën pa lënë gjurmë, ndërsa autoritetet dhe familja raportuan humbjen e tyre dhe kërkimet për ta nisën menjëherë. Por zbulimi tragjik erdhi shumë më vonë.

    Sipas të dhënave të policisë ruse, autorët e krimit kishin planifikuar një grabitje të sofistikuar, duke kërkuar akses në portofolin dixhital të Novak, i cili besohej se mbante miliarda dollarë në kriptomonedha. Por, pas mundësisë së dështuar të hyrjes në portofol, ata kryen krimin duke vënë në jetë planin e errët të abuzimit, vrasjes dhe copëtimit të trupit të çiftit. Trupat e tyre u gjetën nëpër kazanë të ndarë në vende të ndryshme pranë qendrës tregtare në rajonin Khata.

    Sipas raportimeve, vrasja është kryer me qëllimin për të shmangur zbardhjen e mëtejshme të pasqyrës së pasurive të Novak, duke pasur parasysh suksesin e tij në industrinë e kriptomonedhave dhe lidhjet e pretenduara të tij me figura të fuqishme të Lindjes së Mesme dhe arabëve. Megjithëse Novak kishte shitur imazhin e tij si një teknolog dhe biznesmen me lidhje me princat arabë dhe Pavel Durov, të gjitha këto pretendime u mohuan nga të afërmit dhe institucionet.
    Hetuesit në Rusi kanë hapur një çështje penale për vrasje dhe janë duke trajtuar këtë rast si një veprim kriminal të organizuar të lidhur me zhvatjen dhe vjedhjen e pasurive të mëdha virtuale. Deri tani, janë arrestuar dhjetëra persona që dyshohet se janë përfshirë në këtë rrëfim të dhunshëm, duke përfshirë disa prej tyre që kanë lidhje të drejtpërdrejtë me Shën Petersburgun.
    Ngjarja e Novakut dhe bashkëshortes së tij është bërë temë diskutionsh të shumta, sidomos lidhur me rreziqet e pasuritë që ruhen në mënyrë të paqëndrueshme dhe pa mbrojtje të mjaftueshme në botën e kriptomonedhave. Ekspertët e sigurisë dhe drejtësisë paralajmërojnë se ky rast është i një natyre ekstremisht të rrezikshme dhe theksojnë nevojën për masa më të rrepta të kontrollit dhe monitorimit të aktiviteteve të tilla. Në mes të gjithë të panjohurave dhe diskutimeve, familja e Novakut dhe komuniteti ndërkombëtar mbeten në shpresë për zbardhjen e ngjarjes dhe drejtësi për viktimat e kësaj historie të zymtë.

    Në foto: Bashkëshortja e tij para se ta copëtonin

  • Ja se çfarë i bënë Roman Novak, një nga emrat më të njohur në botën e kriptomonedhave në Rusi, dhe gruas së tij

    Ja se çfarë i bënë Roman Novak, një nga emrat më të njohur në botën e kriptomonedhave në Rusi, dhe gruas së tij

    Roman Novak, një nga emrat më të njohur në botën e kriptomonedhave në Rusi, dhe gruaja e tij Anna, u gjetën të vrarë në Emiratet e Bashkuara Arabe në një histori tragjike që tronditi publikun dhe komunitetin ndërkombëtar të financave dhe sigurisë. Ngjarja tragjike filloi rreth një muaj më parë, kur çifti u zhduk papritur në rajonin Hatta, pranë kufirit me Omanin, duke lënë pas shumë pyetje pa përgjigje dhe një seri hetimesh të ashpra.

    Sipas burimeve të besueshme dhe gazetave ruse si “Fontanka”, çifti kishte shkuar për një takim me investitorë të panjohur, i cili dyshohet se ishte një kurth i organizuar për zhvatje. Ata u takuan në një vilë me qira në rajonin Hatta, ku u frymëzuan nga pretekstet e takimit të rëndësishëm që të vuloste fatin e tyre. Për pak kohë, ata u zhdukën pa lënë gjurmë, ndërsa autoritetet dhe familja raportuan humbjen e tyre dhe kërkimet për ta nisën menjëherë. Por zbulimi tragjik erdhi shumë më vonë.

    Sipas të dhënave të policisë ruse, autorët e krimit kishin planifikuar një grabitje të sofistikuar, duke kërkuar akses në portofolin dixhital të Novak, i cili besohej se mbante miliarda dollarë në kriptomonedha. Por, pas mundësisë së dështuar të hyrjes në portofol, ata kryen krimin duke vënë në jetë planin e errët të abuzimit, vrasjes dhe copëtimit të trupit të çiftit. Trupat e tyre u gjetën nëpër kazanë të ndarë në vende të ndryshme pranë qendrës tregtare në rajonin Khata.

    Sipas raportimeve, vrasja është kryer me qëllimin për të shmangur zbardhjen e mëtejshme të pasqyrës së pasurive të Novak, duke pasur parasysh suksesin e tij në industrinë e kriptomonedhave dhe lidhjet e pretenduara të tij me figura të fuqishme të Lindjes së Mesme dhe arabëve. Megjithëse Novak kishte shitur imazhin e tij si një teknolog dhe biznesmen me lidhje me princat arabë dhe Pavel Durov, të gjitha këto pretendime u mohuan nga të afërmit dhe institucionet.
    Hetuesit në Rusi kanë hapur një çështje penale për vrasje dhe janë duke trajtuar këtë rast si një veprim kriminal të organizuar të lidhur me zhvatjen dhe vjedhjen e pasurive të mëdha virtuale. Deri tani, janë arrestuar dhjetëra persona që dyshohet se janë përfshirë në këtë rrëfim të dhunshëm, duke përfshirë disa prej tyre që kanë lidhje të drejtpërdrejtë me Shën Petersburgun.
    Ngjarja e Novakut dhe bashkëshortes së tij është bërë temë diskutionsh të shumta, sidomos lidhur me rreziqet e pasuritë që ruhen në mënyrë të paqëndrueshme dhe pa mbrojtje të mjaftueshme në botën e kriptomonedhave. Ekspertët e sigurisë dhe drejtësisë paralajmërojnë se ky rast është i një natyre ekstremisht të rrezikshme dhe theksojnë nevojën për masa më të rrepta të kontrollit dhe monitorimit të aktiviteteve të tilla. Në mes të gjithë të panjohurave dhe diskutimeve, familja e Novakut dhe komuniteti ndërkombëtar mbeten në shpresë për zbardhjen e ngjarjes dhe drejtësi për viktimat e kësaj historie të zymtë.

  • Modelja më e bukur në botë!

    Modelja më e bukur në botë!

    Showbiz E Premte, 7 Nëntor 2025 21:52
    Anok Yai me origjinë sudaneze, është një fenomen i vërtetë në botën e modës. Ajo studionte biokimi dhe po shkëlqente, derisa një fotografi i ndryshoi përjetësisht rrjedhën e jetës.  Sikur fati të kishte dashur ndryshe dhe ajo të kishte përfunduar fakultetin ku po merrte notat më të larta, bota do të kishte fituar njërën prej mjekeve më të bukura.
    Anok Yai hoqi dorë nga mjekësia për të ecur në pasarela dhe për t’u shfaqur në kopertina glamuroze. Deri te yjet e modës ajo arriti me një shpejtësi marramendëse dhe tani është shpallur modelja më e bukur e vitit 2025.

    Ajo ka tipare fytyre aq perfekte sa duken sikur janë krijuar nga vetë inteligjenca artificiale. Megjithatë, asgjë në të nuk është artificiale, edhe pse pamja e saj unike bëri që ta quanin “kukulla e gjallë” apo “bukuri jashtëtokësore”.

    Anok është një fenomen në industrinë e modës, me një pamje që lë pa frymë, pothuajse sureale. British Fashion Council, institucioni britanik që në botën e modës luan rolin që ka Akademia e Filmit në SHBA për “Oscarët”, e ka shpallur atë Modelen Nr. 1 në botë për vitin 2025 dhe kjo flet vetë.

  • Testet bërthamore/ Rusia kërkon shpjegim nga SHBA, Trump: Shkatërrojmë botën 150 herë!

    Testet bërthamore/ Rusia kërkon shpjegim nga SHBA, Trump: Shkatërrojmë botën 150 herë!

    Duket nuk kanë kaluar pa u ndjerë deklaratat e Donald Trumpit për rinisjen e testeve bërthamore nga ana e SHBA-së. Rusia kërkoi që fundi që Washingtoni të qartësojë qëndrimin e tij, teksa i kujtoi edhe një herë rifillimi i testimeve në fjalë do të nxisin përgjigjen e Moskës dhe të vendeve të tjera.

    Maria Zakharova, zëdhënëse e Ministrisë së Jashtme ruse tha: “Nëse teste të tilla po planifikohen vërtet, kjo do të krijonte dinamika negative dhe do të nxiste shtetet e tjera që të ndërmerrnin hapa si kundërpërgjigje, përfshirë Rusinë. Për momentin ne kemi vënë re se sinjalet që vijnë nga Uashingtoni, që po shkaktojnë shqetësim të justifikueshëm në të gjitha anët e botës, mbeten kontradiktore dhe, sigurisht, kjo çështje, duhet të qartësohet”.
    Javën e kaluar kreu i shtetit amerikan urdhëroi ushtrinë të rinisë menjëherë procesin për testimin e armëve atomike. Por nuk e bëri të qartë nëse flitet për testime të raketave me kapacitet bërthamor apo për rinisjen e testimeve që përfshijnë edhe shpërthime të bombave nukleare.
    Trump pohoi së fundi se kishte diskutuar mundësinë e denuklearizimit me presidentin rus, Vladimir Putinin, dhe atë kinez, Xi Jinping, e ndërsa theksoi rëndësinë e reduktimit të arsenaleve bërthamore, u shpreh se të treja vendet kanë armë mjaftueshëm sa për të shkatërruar botën 150 herë.

    Top Channel

  • Superhëna dhuron spektakël, fotot më të bukura të shkrepura nëpër botë

    Superhëna dhuron spektakël, fotot më të bukura të shkrepura nëpër botë

    Hëna e plotë ka dhuruar një spektakël mahnitës në qiellin e mbrëmjes, duke tërhequr vëmendjen e miliona njerëzve në të gjithë botën.

    Nga Berlini në Romë, nga Bolivia ne Nuremberg deri në brigjet e Japonisë, qielli u mbush me dritën e argjendtë të satelitit tonë natyror, që ndriçoi qytetet dhe peizazhet me një bukuri të rrallë. Në shumë vende, dashamirësit e astronomisë dhe fotografët profesionistë kanë ndarë pamje mbresëlënëse të këtij fenomeni, duke kapur momente të jashtëzakonshme ku Hëna reflekton mbi monumente historike, male të mbuluara me dëborë apo mbi detet e qeta të natës. Në Berlin, ajo u ngrit mbi Portën e Brandenburgut duke krijuar një kontrast të mrekullueshëm me dritat e qytetit, ndërsa në Romë ndriçoi kupolën madhështore të Bazilikës së Shën Pjetrit. (Foto Ansa)
    Në anën tjetër të botës, në Amerikën e Jugut, qielli i Bolivisë u mbush me ngjyra të ngrohta, ku Hëna u pa më e madhe dhe më e ndritshme për shkak të pozicionit të saj më të afërt me Tokën këtë muaj. Pamje të ngjashme janë regjistruar edhe në Australi, SHBA dhe vende të tjera, ku njerëzit dolën në natyrë për të shijuar këtë moment të rrallë qiellor.
    Astronomët shpjegojnë se ky fenomen, i njohur si “superhënë”, ndodh kur Hëna ndodhet në pikën më të afërt me Tokën në orbitën e saj eliptike, duke e bërë atë të duket më e madhe dhe më e ndritshme se zakonisht. Sipas tyre, hëna e plotë e këtij nëntori shënon një nga më të bukurat e vitit 2025.
    Këtu janë disa nga fotografitë më mahnitëse të hënës së plotë të kapura në mbarë botën — një kujtesë e bukurisë dhe madhështisë së natyrës që vazhdon të na magjepsë, pavarësisht se ku ndodhemi.

    Top Channel

  • OKB ngre alarmin/ Pabarazitë dhe pandemitë po ushqejnë njëra-tjetrën, ja pasojat

    OKB ngre alarmin/ Pabarazitë dhe pandemitë po ushqejnë njëra-tjetrën, ja pasojat

    Pabarazia e lartë e bën botën të ndjeshme ndaj pandemive dhe krijon një cikël vicioz që vë në rrezik shëndetin publik dhe ekonomitë. Ky shqetësim u ngrit këtë përmes raportit më të ri nga Kombet e Bashkuara.
    Gjetjet u bazuan në dy vjet kërkime nga Këshilli Global për Pabarazinë, AIDS-in dhe Pandemitë, i mbledhur nga UNAIDS, dhe u botuan në një raport të lëshuar përpara takimeve të udhëheqësve të G20 në Afrikën e Jugut këtë muaj.
    “Nivelet e larta të pabarazisë, brenda dhe midis vendeve, po e bëjnë botën më të ndjeshme ndaj pandemive, duke i bërë pandemitë më shkatërruese dhe vdekjeprurëse ekonomikisht, dhe duke i bërë ato të zgjasin më shumë. Pandemitë nga ana tjetër rrisin pabarazinë, duke nxitur marrëdhënien ciklike dhe vetë-përforcuese”,- tha raporti.
    Këshilli që prodhoi raportin u drejtua nga ekspertë, përfshirë ekonomistin laureat të Çmimit Nobel, Joseph Stiglitz, ish-Zonjën e Parë të Namibisë, Monica Geingos dhe epidemiologun e njohur Sir Michael Marmot.
    Ky cikël ‘pabarazi-pandemi’ mund të shihet në krizat e fundit globale të shëndetit publik, të tilla si COVID-19, AIDS, Ebola, gripi dhe mpox, thanë ata në një deklaratë.
    Pandemia e COVID-19 në veçanti i shtyu 165 milionë njerëz në varfëri, ndërsa njerëzit më të pasur në botë e rritën pasurinë e tyre me më shumë se një të katërtën, sipas raportit.
    Raporti u bëri thirrje udhëheqësve botërorë të rrisin përgatitjen për pandeminë duke investuar në mekanizma të mbrojtjes sociale brenda vendeve të tyre, ndërkohë që trajtojnë pabarazinë globale, duke përfshirë edhe ristrukturimin e borxhit për vendet në zhvillim.

  • E trishtë! Ndahet nga jeta aktori i njohur

    E trishtë! Ndahet nga jeta aktori i njohur

    Bjorn Andresen, aktori suedez që u bë simbol i bukurisë engjëllore në kinemanë evropiane, është ndarë nga jeta në moshën 70-vjeçare. Ai u bë i famshëm në mbarë botën në vitin 1971, pas rolit të Tadzios në filmin e Luchino Viscontit Death in Venice. Në atë kohë ishte vetëm 15 vjeç, dhe regjisori italian e cilësoi “djalin më të bukur në botë” — një etiketë që do ta ndiqte gjatë gjithë jetës.
    Pas suksesit të menjëhershëm, Andresen u përball me anën e errët të famës. Ai ka rrëfyer më vonë se gjatë xhirimeve u detyrua të marrë pjesë në evente dhe ambiente që e bënin të ndihej i pambrojtur dhe i shfrytëzuar. Ndërsa për botën ishte një ikonë estetike, për të vetë fama u kthye në një barrë që ndikoi në karrierën dhe në jetën e tij personale.
    Pas filmit, ai udhëtoi në Japoni, ku u kthye në një figurë të adhurimit masiv, duke punuar si model dhe muzikant. Gjatë viteve ai mori pjesë në më shumë se 30 filma dhe seriale, ndërsa dashuria e tij për muzikën e shoqëroi deri në fund të jetës.
    Bjorn Andresen la pas dy fëmijë, të lindur nga martesa me poeten Suzanna Roman. Ai do të mbahet mend jo vetëm për bukurinë që mahniti botën, por edhe për kurajën e një njeriu që u përpoq të rigjente veten përtej mitit që krijoi fama e hershme.

  • Imazhi që preku botën/ Si u shpëtuan 48 fëmijë nga sulmi rus në një çerdhe në Kharkiv

    Imazhi që preku botën/ Si u shpëtuan 48 fëmijë nga sulmi rus në një çerdhe në Kharkiv

    Një imazh tronditës nga qyteti lindor i Kharkivit është bërë simbol i rezistencës dhe humanizmit në Ukrainë, pasi Gjeneral Major Oleksandr Volobuev, nga Shërbimi i Mbrojtjes Civile, u fotografua duke mbajtur në duar një xhup të mbështjellë me kujdes, nga e cila shiheshin dy këpucë të vogla rozë një vajzë e shpëtuar nga rrënojat e një çerdheje të goditur nga një dron rus Shahed.

    Në imazhin që është bërë viral në rrjetet sociale, Volobuev ecën mes tymit dhe mbetjeve të shkrumbuara, me trupin e përkulur sikur të përpiqej të mbronte fëmijën nga ajri i helmuar që ende qarkullonte.

    “Morëm telefonatën se kishte pasur një sulm ndaj kopshtit,” tha Volobuev për mediat lokale. “E dinim që aty kishte fëmijë, ndaj u nisëm menjëherë, të kapluar nga ankthi.”

    Në çerdhen e quajtur “Akademia e Mjaltit”, e ndodhur në lagjen Kholodnohirsky të Kharkivit, 48 fëmijë ishin strehuar në bodrumin e ndërtesës dykatëshe në momentin e sulmit. Shpërthimi i fuqishëm shkaktoi zjarr në çati dhe ndërtesa u mbush me tym e pluhur, por falë reagimit të shpejtë të ekipeve të emergjencës, asnjë fëmijë nuk humbi jetën.

    Një tjetër oficer, Fedir Uhnenko, i cili zakonisht shërben si oficer shtypi në Shërbimin e Mbrojtjes Civile, këtë herë la kamerën për të ndihmuar në terren. Ai u fotografua duke mbajtur një djalë të vogël, përmes rrënojave dhe flakëve.

    “E sigurova gjatë gjithë rrugës se gjithçka ishte në rregull,” tha Uhnenko. “Kur dolëm, pamë një makinë në flakë. Fëmija nuk qau kishte frikë, por më kapi fort, si të kërkonte siguri.”

    Fotografitë dhe pamjet e shpëtimit, të regjistruara nga ekipi i tij, janë transmetuar në mbarë botën, duke shfaqur trimërinë e zjarrfikësve dhe shpëtimtarëve ukrainas përballë një lufte që po prek gjithnjë e më shumë civilët dhe fëmijët.

    Qeveria ukrainase e dënoi ashpër sulmin, duke e cilësuar të qëllimshëm dhe pa asnjë objektiv ushtarak në zonë.

    “Nuk ka asnjë justifikim për një sulm ndaj një kopshti fëmijësh,” deklaroi Presidenti Volodymyr Zelensky. “Rusia po bëhet çdo ditë e më e paturpshme në agresionin e saj ndaj civilëve.”

    Dronët Shahed, të prodhuar nga Irani dhe të ngarkuar me rreth 50 kilogramë eksploziv, janë përdorur gjerësisht nga Rusia në sulmet ndaj qyteteve ukrainase. Edhe pse zakonisht synojnë infrastrukturën energjetike, autoritetet thonë se numri i madh i dronëve të lëshuar bën që shumë prej tyre të devijojnë dhe të godasin ndërtesa banimi.

    Fëmijët e shpëtuar u dërguan në një qendër emergjente të sigurt, disa qindra metra larg vendit të ngjarjes. Të gjithë dolën të padëmtuar por historia e tyre është tashmë një simbol i dhimbjes dhe guximit ukrainas në një luftë që vazhdon të prekë më të pafajshmit.

  • Shkurtime drastike në OBSH: 2,000 qendra shëndetësore pezulluan aktivitetet e tyre

    Shkurtime drastike në OBSH: 2,000 qendra shëndetësore pezulluan aktivitetet e tyre

    Organizata Botërore e Shëndetësisë tha sot se përballet me shkurtime drastike në buxhetin e saj humanitar emergjent këtë vit, me perspektivën për vitin 2026 “të zymtë”.

    Nën Presidentin Donald Trump, Shtetet e Bashkuara, tradicionalisht donatori kryesor në botë, e kanë ulur ndjeshëm ndihmën e tyre ndërkombëtare dhe donatorë të tjerë të mëdhenj janë përballur me buxhete “të shtrënguara”.
    Teresa Zakaria, drejtuese e reagimit humanitar dhe ndaj fatkeqësive të OBSH-së, tha se agjencia shëndetësore e OKB-së ka marrë 40% më pak fonde për nevojat emergjente humanitare në të gjithë botën këtë vit sesa në vitin 2024. “Është shumë e madhe”, u tha ajo gazetarëve gjatë një konference për shtyp.
    OBSH-ja ka identifikuar më shumë se 300 milionë njerëz që kanë nevojë për ndihmë humanitare dhe “i është dashur të bëjë zgjedhje shumë të vështira se kujt t’i japë përparësi dhe kujt jo”, shtoi ajo.
    Në këto kohë të vështira, OBSH-ja thotë se po përqendrohet te më në nevojë, në vendet më të goditura.
    Si pasojë e drejtpërdrejtë e këtyre shkurtimeve, më shumë se 5,600 qendra shëndetësore në të gjithë botën janë detyruar të zvogëlojnë shërbimet e tyre dhe më shumë se 2,000 janë detyruar të pezullojnë aktivitetet e tyre.
    “Kjo ka kufizuar drejtpërdrejt aksesin në shërbimet shëndetësore për 53 milionë njerëz” në të gjithë botën, sipas Zakarias. Dhe “perspektiva për vitin 2026 është me të vërtetë e zymtë”.
    Në vende të tilla si Republika Demokratike e Kongos, Sudani dhe Haiti, “ne tashmë po shohim një rritje të shkallës së vdekshmërisë së nënave dhe shkallës së kequshqyerjes, dhe situata nuk po ndalet së përkeqësuari”, shpjegoi zyrtari i OBSH-së.
    Drejtori i Përgjithshëm i OBSH-së, Tedros Adhanom Ghebreyesus, tha se ishte shumë i shqetësuar për pasojat në vendet më të varfra.
    Megjithatë, “shumë vende po e kuptojnë situatën dhe po deklarojnë se nevojitet një ndryshim në mentalitet”, duke mobilizuar burimet e tyre kombëtare për të financuar sistemet e tyre shëndetësore, “përfshirë nevojat emergjente shëndetësore”, megjithatë kreu i OBSH-së e vuri në dukje si një pasojë pozitive.

    Top Channel

  • Mos i mësoni fëmijët tuaj të kenë frikë nga bota

    Mos i mësoni fëmijët tuaj të kenë frikë nga bota

    Kur të flisni me fëmijët tuaj për një kërcënim, sigurohuni që ta ruani proporcionalitetin.

    Nga Arthur C. Brooks

    Nëse jeni prind, frika juaj më e madhe në jetë është se mos i ndodh diçka njërit prej fëmijëve tuaj. Sipas një sondazhi të vitit 2018 nga “OnePoll”, prindërit në SHBA shpenzojnë mesatarisht 37 orë në javë duke u shqetësuar për fëmijët e tyre. Dhe shqetësimi kryesor ka të bëjë me sigurinë e tyre gjatë rikthimit në shkollë.

    Ky shqetësim është logjik, nëse besoni se siguria është një themel që duhet vendosur, përpara se të merreni me probleme të tjera. Efektet e këtij ankthi në sjelljen moderne të prindërimit, mund të shihen fare qartë.

    Sipas një raporti të vitit 2015 nga Qendra Kërkimore Pju, prindërit thonë se fëmijët duhet të jenë të paktën 10 vjeç që të mund të luajnë pa mbikëqyrjen e tyre në oborrin e shtëpisë; 12 vjeç për të qëndruar vetëm në shtëpi për 1 orë, dhe 14 vjeç për të luajtur të pambikëqyrur në një park publik.

    Kjo shfaqet edhe tek ajo që prindërit u mësojnë fëmijëve të tyre për botën. Gjatë një studimi të botuar në “Journal of Positive Psychology” në vitin 2021, psikologët Xheremi Klifton dhe Peter Meindëll, zbuluan se 53 për qind e të anketuarve preferonin të paralajmëronin fëmijët e tyre mbi shkaqet e “botës së rrezikshme” që i pret ata jashtë.

    Nuk ka asnjë dyshim, se këto besime burojnë nga qëllimet më të mira të prindërve. Nëse dëshironi që fëmijët tuaj të jenë të sigurt (dhe për pasojë të lumtur), atëherë duhet t’u mësoni atyre se bota është e rrezikshme. Në këtë mënyrë, ata do të jenë më vigjilentë dhe më të kujdesshëm.

    Në fakt, t’u thuash këtë gjë është e dëmshme për shëndetin, lumturinë dhe suksesin e tyre. Pasi qasja se bota është kryesisht e pasigurt ose e rrezikshme, është ajo që disa psikologë e quajnë “besimi parësor mbi botën”. Klifton dhe Meindëll thonë se nëse një fëmijë nxitet të besojë se bota është e rrezikshme, kjo do të ndikojë shumë tek mënyra se si ai do t’i shohëshumë pjesë të tjera të jetës, marrëdhënieve dhe punës.

    Pra do të jetë më dyshues për motivet e njerëzve të tjerë. Për shembull do të ketë më pak gjasa të bëjë gjëra që mendon se mund ta rrezikojnë.

    Edhe pse shumica shpresojnë se paralajmërimi mbi rreziqet e botës, do t’i ndihmojë fëmijët, provat tregojnë se kjo qasje shkakton pikërisht të kundërtën.

    Në të njëjtin studim,Klifton dhe Meindëll tregojnë se njerëzit që kanë besime parësore negative mbi botën, janë më pak të shëndetshëm sesa bashkëmoshatarët e tyre. Ata janë më shpesh të trishtuar, kanë më shumë gjasa të bien në depresion, dhe janë më pak të kënaqur me jetën e tyre.

    Po ashtu ata nuk i pëlqejnë punët që bëjnë dhe kanë një rendiment më të dobët se kolegët e tyre me pikëpamje më pozitive mbi botën. Një shpjegim për këtë është se njerëzit në rrethana të këqija (varfëri, sëmundje etj.), kanë edhe rezultate të këqija, por dhe më shumë arsye për tu frikësuar.

    Por siç argumentojnë Klifton dhe Meindëll, besimet parësore mbi botën, mund të ndërveprojnë edhe me rezultatet që arrin dikush në jetë. Një njeri ka të ngjarë të vuajë shumë më tepër, kur është gjithmonë vigjilent ndaj rrezikut dhe në përpjekje për ta shmangur atë.

    Mësimi i fëmijëve se bota është e rrezikshme, mund t’i bëjë ata më pak tolerantë ndaj të tjerëve.

    Për të hequr dorë nga ky model, prindërit – dhe cilido që ndërvepron me fëmijët – duhet të punojnë për të kultivuar tek ata ndjenjën e sigurisë. Dhe këtu mund t’iu ndihmojnë 3 këshilla.

    Shëroni veten

    Prindërit mund t’i ushqejnë fëmijët e tyre me pikëpamje negative mbi botën, pasi ata vetë kanë pikëpamje të tilla. Dhe kjo mund të ndodhë lehtësisht në një botë ku bombardohemi çdo ditë me lajme dhe informacione. Të gjitha këto, studimet i kanë lidhur me shqetësimin, ankthin dhe depresionin.

    Hulumtimet tregojnë se shumë prindër ua përcjellin ankthin fëmijëve të tyre. Një nga mënyrat për të zbutur frikën tonë, është thjesht të shohim faktet. Gazetari Kristofer Ingraham shprehet: të qenit fëmijë në Amerikë nuk ka qenë kurrë më i sigurt se sot.

    Që nga viti 1935, numri i vdekjeve të fëmijëve midis moshës 1–4 vjeç ka rënë nga 450 në 30 për 100.000 banorë aktualisht. Ai është përgjysmuar që nga viti 1990, dhe rëniet tek grupmoshat e tjera janë po aq mbresëlënëse. Përdoreni këtë njohuri për të kundërshtuar fokusin e pamëshirshëm të medias mbi frikën dhe rrezikun.

    Jini specifik dhe proporcionalë

    Të rriturit duan që t’u mësojnë të rinjve se si të jenë të sigurt përballë kërcënimeve. Por studimet tregojnë se një qasje plot frikë ndaj botës, mund t’i bëjë ata më pak të aftë për ta bërë atë. Nëse dëshironi ta paralajmëroni fëmijën, për ta përgatitur atë më mirë për jetën, përqendrohuni tek një rrezik specifik me të cilin mund të përballet dhe si ta trajtoni atë.

    Në vend se t’i thoni “Kujdes, njerëzit do të përpiqen të përfitojnë nga ty kur të jesh në gjimnaz”, thojini “Nëse dikush përpiqet të të joshë të pish shumë alkool, atëherë shmangeni atë person”.

    Kur duhet t’i flisni fëmijës për një kërcënim, sigurohuni që ta ruani proporcionalitetin.

    Për shembull, unë nuk dua që dikush të sillet keq me fëmijët e mi më shumë sesa një prind tjetër. Ata e dinë këtë. Por nuk më ndihmon të them se fjalët armiqësore i bëjnë ata të pasigurt. Konflikti social është diçka e pashmangshme. Ndaj t’i frikësosh fëmijët me të si një kërcënim ekzistencial, do të thotë t’u japësh atyre një besim parësor negativ, duke i bërë ata më pak rezistentë ndaj sfidave.

    Kundërveproni nga jashtë ndaj pikëpamjeve të errëta mbi botën

    Kur vajza ime ishte në shkollën e mesme, gati çdo ditë, mësuesit i mësonin se bota është e rrezikshme. Pra i flisnin mbi njerëzit e këqij, forcat e rrezikshme në natyrë, dhe mbi një të ardhme të zymtë që e priste SHBA-në. Të gjitha këto ajo na i tregonte çdo mbrëmje kur hanim darkë. Me këtë rast unë vëreja me shqetësim pesimizmin e saj në rritje.

    Ndaj bashkë me gruan, nisëm që t’i kundërvihemi qëllimisht narrativës së frikshme. Nuk i hodhëm poshtë kërcënimet. Por u përpoqëm të ishim më specifikë në lidhje me sjelljet e mira që shihnim. Mënyrat se si sot bota është më e sigurt dhe më e begatë sesa dikur.

    Të punosh shumë për të shmangur induktimin e frikës tek fëmijët është diçka pozitive. Por ne të gjithë duhet të jemi në gjendje të bëjmë më mirë se sa kaq. Të përpiqemi të kultivojmë një besim parësor pozitiv që mund të përmirësojë vërtet jetën e tyre.

    Për këtë, unë i referohem shpesh fjalëve të filozofit kinez Lao Tzu. “Nëpërmjet dashurisë, njeriu nuk ka frikë nga bota”– shkroi ai në Tao Te Ching . Pra në vend se t’u mësojmë fëmijëve tanë frikëra të tilla, le t’u mësojmë atyre dashurinë. Vetëm ajo e neutralizon frikën dhe krijon diçka të mirë në vend të saj. Ndaj thojini atyre se njerëzit janë krijuar për dashuri. Se ne të gjithë e dëshirojmë atë, dhe se mund të gjejmë diçka të dashur gati tek të gjithë ata që takojmë. / “The Atlantic” – Bota.al

    ObserverKult

    Lexo edhe:

    ARTHUR C. BROOKS: ARSYEJA E VËRTETË PSE FËMIJËVE NUK U PËLQEN SHKOLLA