Lajmidites.com

Tag: berlinit

  • Si dhe pse u ndërtua muri më i njohur në botë?

    Si dhe pse u ndërtua muri më i njohur në botë?

    Berlini

    Më 13 gusht 1961, udhëheqja e RDGJ-së filloi ndërtimin e murit që për gati 30 vjet do ta mbante Gjermaninë të ndarë dhe që u kthye në simbolin e ndarjes mes Evropës Lindore e asaj Perëndimore.

    Në fillim të gushtit të vitit 1961 në Moskë u takuan udhëheqësit e atëhershëm të partive komuniste të Bllokut Lindor. Ata vendosën mbylljen e kufirit mes Gjermanisë Lindore dhe asaj Perëndimore.

    Më 12 gusht 1961, Valter Ulbriht, kryetar i shtetit i RDGJ nënshkroi urdhërat për mbylljen e kufirit. Më 13 gusht, ushtria, policia dhe trupat luftarake nisën të ndërtojnë Murin e Berlinit.

    Një mëngjes i mjegullt gushti në Bernauer Strasse. Një tramvaj ecën qetë nëpër shina dhe zhurma e ndërtimit përzihet me tingëllimën e këmbanave të kishës. Dy turistë me çanta të mëdha shpine ecin rrugës përpjetë, në duar kanë një gidë udhëtimi. Më parë, muri kalonte mes për mes Bernauer Strasse, sot atje ndodhet vetëm një pjesë e këtij muri, e madhe dhe ngjyrë gri.

    Si përkujtohet ndërtimi i murit

    Vizitorëve nuk u duhet shumë fantazi për ta spostuar përfytyrimin e tyre në kohën e ndarjes: “Mua po më dridhen gjunjët dhe nuk jam në gjendje të flas. Jam i shokuar” Të ngjeshur me njëri-tjetrin qëndrojnë turistët në platformën – verandë të qendrës përkujtimore dhe vështrojnë nga sipër pjesët që kanë mbetur nga sistemi i gjerë i mbrojtjes së kufirit. Më të rinjtë e shohin për herë të parë murin, të vjetrit lidhin me të një pjesë të biografisë: “Më kujtohen mirë pamjet me ushtarin, që kërcen aty mbi telin me gjemba, në kohën e ndërtimit të murit nga Lindja për në Perëndim. Dhe gjithmonë dëgjoje lajmet se atje është vrarë dikush. Ishte e vështirë të pranoje përfytyrimin se këta ishin bashkëatdhetarë, gjermanë, që shtinin kundër njëri-tjetrit.”

    Sabrina 16-vjeçare ka zbritur nga kulla e vëzhgimit dhe po shikon ekspozitën-filma, fotografi dhe dokumenta tonikë për ndërtimin e murit. Kur muri u rrëzua, Sabrina ende nuk kishte lindur. Tani nxënësja përpiqet ta përfytyrojë Berlinin si qytet të ndarë dhe kjo i fut frikën: “Po të përpiqeshe të kaloje aty matanë, të vrisnin, njerëzit nuk jetonin dot si donin dhe ishin të detyruar të qëndronin aty.”

    Gjurmët e murit sot

    Shumica e turistëve çuditen që prej murit ka mbetur kaq pak dhe kërkojnë gjurmë dhe pjesë të mbetura në qytet. Për fat të mirë, thotë historiania Gabriele Camphausen nga “Shoqata Muri i Berlinit”. #bboi#

    “Nuk ishin vetëm turistët e huaj, që me pyetjet e tyre këmbëngulëse: ku mund ta shoh Murin? i zgjuan politikanët berlinezë dhe ata federalë. Një gjë duhet thënë: në vitet 90-të, nga ana e politikës interesi ishte tepër i vogël, për të ndërmarrë ndonjë iniciativë për sqarimin e historisë së Murit të Berlinit.”

    Kur më 1989 Muri i Berlinit u hap dhe pak më vonë u rrëzua, pasoi një periudhë e distancimit ndaj këtij kapitulli të dhimbshëm të historisë gjermane të pasluftës. Asgjë nuk duhet ta turbullonte gëzimin për ribashkimin e sapofituar. Ky është një shkak se pse në Berlin kanë mbetur në kaq pak vende pjesë të Murit të Berlinit. Në shumë pjesë të qytetit, vendin ku ka kaluar Muri ta tregon vetëm një vijë e shënuar në tokë. Por ajo që ka rëndësi nuk janë vetëm betoni dhe telat me gjemba, thotë Gabriele Camhausen, por perceptimi i historisë së Murit: “Besoj se ne, sa më shumë kohë të kalojë, hapin në mendjet tona dyer të reja, dritare të reja. Krijohen hapësira krejt të reja pyetjesh. Qoftë edhe për hir të faktit, sepse brezat që vijnë nuk preken më drejpërdrejt personalisht. Kjo do të thotë se ata nuk i kanë më pozicionime të caktuara. Ata bëjnë pyetje që neve as na shkojnë në mendje ose të cilat për ne janë edhe pak të tabuizuara.”

    Ndarja gjermano- gjermane zgjati 28 vjet. Sipas të dhënave të qendrës për studimet historike në Pocdam, nga viti 1961 deri në vitin 1989, u vranë në Murin e Berlinit 136 vetë./DW

    LEXO EDHE: 60-vjetori i ndërtimit të Murit të Berlinit, 10 gjëra që mund t’mos i keni ditur

  • Rënia e Murit të Berlinit/ 36 vite nga bashkimi i dy Gjermanive, 9 nëntori është dita e ngjarjeve të mëdha

    Rënia e Murit të Berlinit/ 36 vite nga bashkimi i dy Gjermanive, 9 nëntori është dita e ngjarjeve të mëdha

    Më 9 nëntor Gjermania feston 36-vjetorin e rënies së Murit të Berlinit. Një ngjarje që ndryshoi botën. Një vit më vonë, më 3 tetor 1990, Gjermania u ribashkua pas 41 vitesh ndarjeje.

    Me rrëzimin e diktaturës së dytë në tokën gjermane, u zhduk nga harta politike kampi socialist në Evropë. Konflikti Perëndim-Lindje përfundoi. 9 nëntori 1989 shënon një ditë me rëndësi të veçantë për historinë e Gjermanisë dhe të Evropës.
    Por në kalendarin historik gjerman 9 nëntori ka luajtur një rol të rëndësishëm edhe në epoka të tjera: Më 9 nëntor 1918 socialdemokrati Philipp Scheidemann, deklaroi nga një ballkon i Rajshtagut (Reichstag) në Berlin se Gjermania ishte tashmë Republikë. Monarkia e perandorit Ëilhelm II. kishte marrë fund.
    Demokracia e re në Gjermani pati një fillim të vështirë. Të majtët dhe të djathtët donin ta rrëzonin atë sa më parë. Më 9 nëntor 1923 në Mynih qindra nacional-socialistë (nazistë) vërshuan drejt ndërtesave shtetërore në një përpjekje për puç.
    Udhëheqësi i tyre ishte Adolf Hitler, i cili 10 vite më vonë do të merrte në mënyrë totalisht ligjore pushtetin në Gjermani dhe do të shkaktonte krizën më të madhe në histori: Luftën e Dytë Botërore. Gjatë kësaj lufte hebrenjtë u luftuan sistematikisht, deri sa në vitin 1942 filloi makineria për asgjësimin e plotë të tyre.
    Më 9 nëntor 1938, pra para fillimit të Luftës, në mbarë Gjermaninë iu vu zjarri sinagogave, dyqanet e hebrenjve u shkatërruan pothuajse të gjitha. Kjo u quajt në mënyrë cinike nata e kristaltë e Rajhut dhe do të shërbente si “provë e parë gjenerale” për Holokaustin. 9 nëntori 1938 është data më e tmerrshme në radhën e ditëve historike gjermane.
    Një kontrast gjigant ishte 9 nëntori 1989, dita e rënies së Murit të Berlinit. “E pabesueshme” ishte fjala që dëgjohej më shpesh atë natë, kur qytetarëve iu hapën krejt papritur kufijtë. Dhjetëra mijëra vetë kaluan menjëherë kufirin e brendshëm të qytetit të ndarë, Berlinit. Pas kësaj nate nuk kishte më kthim pas.
    E çara e parë në Murin e Berlinit solli shembjen e plotë të sistemit të sëmurë. Data 9 nëntor shkruajti për herë të katërt histori gjermane – por këtë radhë histori të mrekullueshme.

    Top Channel

  • Shembja e murit të Berlinit, 36 vjet më parë mijëra gjermanë rrëzuan “barrierën e turpit”

    Shembja e murit të Berlinit, 36 vjet më parë mijëra gjermanë rrëzuan “barrierën e turpit”

    U mbushën 36 vjet nga shembja e Murit të Berlinit, i cili ishte bërë simbol i Luftës së Ftohtë. Ndërtimi i tij filloi më 13 gusht të vitit 1961 dhe e shndërroi në një ishull Berlinin Perëndimor në Gjermaninë Lindore.
    Muri, i cili ndante qytetin e Berlinit në dy pjesë ende kujtohet si “muri i turpit”, edhe pse kanë kaluar  më shumë se tri dekada nga rënia e tij.
    Në ato vite, 2.5 milionë njerëz të rinj dhe të arsimuar ikën nga Gjermania Lindore në atë Perëndimore për arsye ekonomike.

    Administrata e Gjermanisë Lindore, për të parandaluar këto ikje, më 12 gusht 1961 në mënyrë të fshehtë vendosi që të mbyllë kufirin në Berlin. Ditën e ardhshme, ushtarët rrethuan me tela me gjemba rajonin e kontrolluar nga sovjetikët. Ndërkaq, më 17 gusht 1961, pas dështimit për të parandaluar këto ikje përmes gardhit kufitar, Muri i Berlinit, i lartë 3.6 metra në atë kohë, filloi të ndërtohet me tulla.
    Kështu, Berlini, i ndarë në vitin 1949, u nda edhe fizikisht përmes murit, i cili në të njëjtën kohë ndante edhe Evropën dhe botën në dy blloqe dhe u shndërrua në simbol të Luftës së Ftohtë.
    Përveç se  kalonte në qendër të Berlinit, muri, me një gjatësi prej 155 kilometrash, përfshinte edhe rrethinën e qytetit. Kjo pasoi me rritjen e masave të sigurisë, aty u vendosën 302 kulla vrojtimi, ndërsa u angazhuan mbi 11 mijë ushtarë të Gjermanisë Lindore. Midis Gjermanisë Lindore dhe Perëndimore u vendosën tetë pika kufitare
    Një numër i madh njerëzish u vranë teksa u përpoqën ta kalojnë kufirin dhe murin nga Gjermania Lindore. Edhe pse regjistrimet tregojnë se 136 njerëz humbën jetën gjatë këtyre kalimeve, supozohet që ky numër të jetë 250.
    Muri Berlinit u shemb  më 9 nëntor 1989 duke i dhënë kështu fund luftës së ftohtë./vizionplus.tv

  • Sot 36 vjet nga rënia e Murit të Berlinit, që shënoi dhe fundin e Luftës së Ftohtë

    Sot 36 vjet nga rënia e Murit të Berlinit, që shënoi dhe fundin e Luftës së Ftohtë

    FOTO ILUSTRUESE

    GJERMANI-Më 9 nëntor Gjermania feston 36 vjetorin e rënies së Murit të Berlinit. Një ngjarje që ndryshoi botën. Një vit më vonë, më 3 tetor 1990, Gjermania u ribashkua pas 41 vitesh ndarjeje. Me rrëzimin e diktaturës së dytë në tokën gjermane, pra fundin e RDGJ-së, u zhduk nga harta politike kampi socialist në Evropë. Konflikti Perëndim-Lindje përfundoi. 9 nëntori 1989 shënon një ditë me rëndësi të veçantë për historinë e Gjermanisë dhe të Evropës.
    09.11.1918
    Por në kalendarin historik gjerman 9 nëntori ka luajtur një rol të rëndësishëm edhe në epoka të tjera: Më 9 nëntor 1918 socialdemokrati Philipp Scheidemann, deklaroi nga një ballkon i Rajshtagut (Reichstag) në Berlinse Gjermania ishte tashmë Republikë. Monarkia e perandorit Wilhelm II. kishte marrë fund: “Punëtorë dhe ushtarë, ndërgjegjësohuni mbi kuptimin historik që sjell kjo ditë. Ka ndodhur diçka e padëgjuar: Do të hasim punë të mëdha dhe të vështira. Gjithçka për popullin, gjithçka me popullin. Nuk do të lejohet të ndodhë asgjë që mund të cënojë nderin e lëvizjes punëtore. Jini të bashkuar, të sinqertë dhe të përgjegjshëm. E vjetra dhe e krisura – monarkia – u shemb. Rroftë e reja, rroftë Republika e Gjermanisë.”
    09.11.1923
    Demokracia e re në Gjermani pati një fillim të vështirë. Të majtët dhe të djathtët donin ta rrëzonin atë sa më parë. Më 9 nëntor 1923 në Mynih qindra nacionalsocialistë (nazistë) vërshuan drejt ndërtesave shtetërore në një përpjekje për puç. Udhëheqësi i tyre ishte Adolf Hitler, i cili 10 vite më vonë do të merrte në mënyrë totalisht ligjore pushtetin në Gjermani dhe do të shkaktonte krizën më të madhe në histori: Luftën e Dytë Botërore.
    09.11.1938
    Gjatë kësaj lufte hebrenjtë u luftuan sistematikisht, derisa në vitin 1942 filloi makineria për asgjësimin e plotë të tyre. Më 9 nëntor 1938, pra para fillimit të Luftës, në mbarë Gjermaninë iu vu zjarri sinagogave, dyqanet e hebrenjve u shkatërruan pothuajse të gjitha. Rreth 100 vetë u vranë, 26.000 të tjerë u deportuan në kampe përqendrimi.
    Pogromi u quajt në mënyrë cinike “Reichskristallnacht” (nata e kristaltë e Rajhut) dhe do të shërbente si “provë e parë gjenerale” për Holokaustin. 9 nëntori 1938 është data më e tmerrshme në radhën e ditëve historike gjermane.
    09.11.1989
    Një kontrast gjigant ishte 9 nëntori 1989, dita e rënies së Murit të Berlinit. “E pabesueshme” ishte fjala që dëgjohej më shpesh atë natë, kur qytetarëve të RDGJ-së iu hapën krejt papritur kufijtë. Në fakt muaj më parë ishin zhvilluar demonstrata kundër regjimit totalitar të shtetit RDGJ. Mijëra njerëz kishin hyrë në ambasadën e RFGJ-së dhe të disa vendeve evropiano-lindore duke kërkuar azil politik. Presioni për të lehtësuar mundësinë e lëvizjes së lirë të qytetarëve të RDGJ-së kishte muaj që rritej nga dita në ditë.
    Por me atë që ndodhi më 9 nëntor 1989 nuk kish llogaritur askush: Kur gjatë një konference ndërkombëtare në Berlinin Lindor u deklarua, se do të hynin menjëherë në fuqi ligje të reja për lëvizjen e lirë, nuk kishte më asnjë mundësi për t´i ndaluar masat e njerëzve: Dhjetëra mijëra vetë kaluan menjëherë kufirin e brendshëm të qytetit të ndarë Berlinit. Gëzimi ishte në kuptimin e plotë të fjalës `pakufij’.
    Pas kësaj nate nuk kishte më kthim pas. E çara e parë në Murin e Berlinit solli shembjen e plotë të sistemit të sëmurë. Data 9 nëntor shkruajti për herë të katërt histori gjermane – por këtë radhë histori të mrekullueshme. Këtë fakt nuk e ndryshojnë dot as vështirësitë që solli në Gjermani rënia e Murit të Berlinit. Krijimi i unifikimit së brendshmi ka nevojë për më shumë kohë se sa ribashkimi shtetëror./DW

  • DW: 9 nëntori është një ndër datat më të rëndësishme të historisë së re gjermane

    DW: 9 nëntori është një ndër datat më të rëndësishme të historisë së re gjermane

    Bota E Diel, 9 Nëntor 2025 10:54Më 9 nëntor Gjermania feston 36 vjetorin e rënies së Murit të Berlinit. Një ngjarje që ndryshoi botën.Fotografi: dpa/picture alliance
    Një ditë, të cilën gjermanët kujtojnë tmerre dhe gëzime, që nga Nata e Pogromit 1938 deri tek rënia e Murit të Berlinit 1989.
    Më 9 nëntor Gjermania feston 36 vjetorin e rënies së Murit të Berlinit. Një ngjarje që ndryshoi botën. Një vit më vonë, më 3 tetor 1990, Gjermania u ribashkua pas 41 vitesh ndarjeje. Me rrëzimin e diktaturës së dytë në tokën gjermane, pra fundin e RDGJ-së, u zhduk nga harta politike kampi socialist në Evropë. Konflikti Perëndim-Lindje përfundoi. 9 nëntori 1989 shënon një ditë me rëndësi të veçantë për historinë e Gjermanisë dhe të Evropës.

    09.11.1918Por në kalendarin historik gjerman 9 nëntori ka luajtur një rol të rëndësishëm edhe në epoka të tjera: Më 9 nëntor 1918 socialdemokrati Philipp Scheidemann, deklaroi nga një ballkon i Rajshtagut (Reichstag) në Berlinse Gjermania ishte tashmë Republikë. Monarkia e perandorit Wilhelm II. kishte marrë fund: “Punëtorë dhe ushtarë, ndërgjegjësohuni mbi kuptimin historik që sjell kjo ditë. Ka ndodhur diçka e padëgjuar: Do të hasim punë të mëdha dhe të vështira. Gjithçka për popullin, gjithçka me popullin. Nuk do të lejohet të ndodhë asgjë që mund të cënojë nderin e lëvizjes punëtore. Jini të bashkuar, të sinqertë dhe të përgjegjshëm. E vjetra dhe e krisura – monarkia – u shemb. Rroftë e reja, rroftë Republika e Gjermanisë.”

    Politikani socialdemokrat, Philipp Scheidemann, duke deklaruar nga një ballkon i Rajshtagut në Berlin se Gjermania ishte tashmë Republikë.Fotografi: dpa/picture-alliance
    09.11.1923Demokracia e re në Gjermani pati një fillim të vështirë. Të majtët dhe të djathtët donin ta rrëzonin atë sa më parë. Më 9 nëntor 1923 në Mynih qindra nacionalsocialistë (nazistë) vërshuan drejt ndërtesave shtetërore në një përpjekje për puç. Udhëheqësi i tyre ishte Adolf Hitler, i cili 10 vite më vonë do të merrte në mënyrë totalisht ligjore pushtetin në Gjermani dhe do të shkaktonte krizën më të madhe në histori: Luftën e Dytë Botërore.

    09.11.1938Gjatë kësaj lufte hebrenjtë u luftuan sistematikisht, deri sa në vitin 1942 filloi makineria për asgjësimin e plotë të tyre. Më 9 nëntor 1938, pra para fillimit të Luftës, në mbarë Gjermaninë iu vu zjarri sinagogave, dyqanet e hebrenjve u shkatërruan pothuajse të gjitha. Rreth 100 vetë u vranë, 26.000 të tjerë u deportuan në kampe përqendrimi.
    Më 9 nëntor 1938, pra para fillimit të Luftës, në mbarë Gjermaninë iu vu zjarri sinagogave dhe dyqanet e hebrenjve u shkatërruan pothuajse të gjitha.Fotografi: CPA Media/AGB Photo/IMAGO
    Pogromi u quajt në mënyrë cinike “Reichskristallnacht” (nata e kristaltë e Rajhut) dhe do të shërbente si “provë e parë gjenerale” për Holokaustin. 9 nëntori 1938 është data më e tmerrshme në radhën e ditëve historike gjermane.
    09.11.1989Një kontrast gjigant ishte 9 nëntori 1989, dita e rënies së Murit të Berlinit. “E pabesueshme” ishte fjala që dëgjohej më shpesh atë natë, kur qytetarëve të RDGJ-së iu hapën krejt papritur kufijtë. Në fakt muaj më parë ishin zhvilluar demonstrata kundër regjimit totalitar të shtetit RDGJ. Mijëra njerëz kishin hyrë në ambasadën e RFGJ-së dhe të disa vendeve evropiano-lindore duke kërkuar azil politik. Presioni për të lehtësuar mundësinë e lëvizjes së lirë të qytetarëve të RDGJ-së kishte muaj që rritej nga dita në ditë.
    9 nëntori 1989 – dita e rënies së Murit të BerlinitFotografi: Ebrahim Noroozi/PA/picture alliance
    Por me atë që ndodhi më 9 nëntor 1989 nuk kish llogaritur askush: Kur gjatë një konference ndërkombëtare në Berlinin Lindor u deklarua, se do të hynin menjëherë në fuqi ligje të reja për lëvizjen e lirë, nuk kishte më asnjë mundësi për t´i ndaluar masat e njerëzve: Dhjetëra mijëra vetë kaluan menjëherë kufirin e brendshëm të qytetit të ndarë Berlinit. Gëzimi ishte në kuptimin e plotë të fjalës `pakufij’.
    Pas kësaj nate nuk kishte më kthim pas. E çara e parë në Murin e Berlinit solli shembjen e plotë të sistemit të sëmurë. Data 9 nëntor shkruajti për herë të katërt histori gjermane – por këtë radhë histori të mrekullueshme. Këtë fakt nuk e ndryshojnë dot as vështirësitë që solli në Gjermani rënia e Murit të Berlinit. Krijimi i unifikimit së brendshmi ka nevojë për më shumë kohë se sa ribashkimi shtetëror.
    Deutsche Welle / Marcel Fürstenau

  • Alarm për dron në aeroportin e Berlinit, fluturimet pezullohen për dy orë

    Alarm për dron në aeroportin e Berlinit, fluturimet pezullohen për dy orë

    Fluturimet në Aeroportin e Berlin Brandenburgut u pezulluan për gati dy orë këtë mbrëmje për shkak të shikimeve të dronëve të paidentifikuar, i fundit në një seri alarmesh të ngjashme në të gjithë Evropën.

    Një zëdhënës i aeroportit dha lajmin.

    Ngritjet dhe uljet u pezulluan midis orës 20:08 dhe 21:58, dhe “një seri e tërë fluturimesh” u devijuan në qytete të tjera gjermane gjatë mbylljes, tha zëdhënësi.

     

  • Mënyra e pazakontë e jetesës së gjermanëve. Varrezat kthehen në ‘oaze qetësie’, ideale për një kafe!

    Mënyra e pazakontë e jetesës së gjermanëve. Varrezat kthehen në ‘oaze qetësie’, ideale për një kafe!

    Të fshehura bukur në disa nga qoshet më të qeta dhe më të gjelbëruara të Berlinit qendror, kafetë në varreza janë për adhuruesit e një mënyrë jetese ‘të pazakontë’.
    Kryeqyteti gjerman ka rreth një duzinë kafenesh në varreza, jo domosdoshmërisht vende për të vajtuar, edhe pse mund të jenë edhe të tilla, por kryesisht si ishuj qetësie në lagje të zëna.
    Ndryshe nga Parisi apo New York-u, ku varrezat tradicionalisht zënë hapësira të mëdha në periferi historike të qytetit, varrezat e Berlinit janë prej kohësh në shkallë njerëzore dhe të lidhura ngushtë me komunitetet lokale.
    Në dekadën e fundit ka pasur një bum, me hapjen e kafeneve brenda mureve të varrezave. Frikërat fillestare se klientët do të shqetësoheshin ose se të vdekurit dhe familjarët do të ofendoheshin, kanë rezultuar kryesisht të pabaza.
    Një nga këto kafene, Lisbeth, ndodhet në një sallë parokiale të vjetër, e rrethuar nga pemë të mëdha japoneze të qershisë. Kafenë e menaxhon Chiara de Martin Topranin, 30 vjeçe, e lindur në Itali, e cila e gjeti përmes një njoftimi të pasqaruar online për “dikë që të drejtojë një vend të bukur në distriktin Mitte me një kopsht të mrekullueshëm”. Duke pirë një kapuçino me pamje nga varrezat protestante të Sophien, ajo tregon se u trondit kur pronarët e ndërtesës i zbuluan se do të punonte në një varrezë.

    “Si italiane, ishte e papranueshme për mua”, thotë Topranin. “Për ne vdekja është diçka që duhet fshehur. Kur ua thashë familjarëve, thanë: ‘Chiara, ke humbur mendjen?’ Por sa më shumë e mendoja, aq më shumë ndjeja: duhet ta bëj këtë.”
    Që nga ajo kohë, Topranin, e cila ka studiuar psikologji, vuri re se klientët e saj vinin “me një energji krejt tjetër nga kafetë normale të rrugës”. “Sapo kalojnë portat e varrezave, duket sikur bëhen pak më të ndjeshëm, më të butë.”
    Ajo përpiqet të gjejë një ekuilibër delikat midis respektit për të pikëlluarit dhe ofrimit të një vendi të këndshëm, edhe pse jo të zakonshëm, për ata që vijnë për të shijuar një pushim drekë.
    “Nuk pranoj kurrë dasma”, thotë ajo. “Mund të bëj një festë ditëlindjeje, por duhet të jetë e arsyeshme – kurrë një festë e madhe. Kam pasur klientë që morën Aperol Spritz mes varrezave. Atëherë jam mjaft strikte dhe them: ka një kufi.”

    Megjithëse Friedhofscafés e Berlinit janë bërë gjithnjë e më të popullarizuara, pak vetë e dinë se rrënjët e tyre lidhen me krizën e AIDS-it dhe ndryshimet në praktikat rreth vdekjes dhe varrimit.
    Bernd Boßmann njihet gjerësisht si babai i lëvizjes së kafeneve në varreza, pasi hapi të parën në Gjermani në vitin 2006. Kafeneja Finovo ndodhet në distriktin Schöneberg të Berlinit, një qendër e jetës LGBTQ+ për më shumë se një shekull. Boßmann, veteran i luftës për kërkime mbi HIV-in në vitet 1980, shpalli vetë orientimin e tij gjatë periudhës së asaj që shpesh quhej “plaga gay”.
    Ai pa shumë miq të rinj të ndaheshin nga jeta herët, shumë prej të cilëve u varrosën në varrezat historike Old St Matthäus, ku një shekull më parë u vendosën botuesit e njohur Brothers Grimm.
    “Por kuptova se ndërsa ishte një vend i bukur për të vdekurit, ishte i tmerrshëm për të gjallët”, thotë Boßmann, 65 vjeç. “Nuk kishte asnjë vend të këndshëm për të u ulur, as për të blerë lule, madje as për t’u kujdesur për nevojat personale. Atëherë vura re një ndërtesë të vogël të braktisur pranë portave.” Kështu lindi Finovo.
    Gati 20 vjet më vonë, Boßmann ka dorëzuar menaxhimin e kafenesë me dyqanin e saj të luleve Red Poppy, dhe kjo ka frymëzuar hapjen e vendeve të ngjashme në gjithë qytetin, secila me filozofinë e vet.
    Me zgjedhjen e kremacionit mbi varrimin tradicional nga gjeneratat e reja, varrezat përballen me probleme financiare për të mbajtur hapësirat e gjelbra, ndërsa vendet e braktisura shpesh bëhen pre e vandalizmit dhe krimit.

    Ndërkohë, rritja e çmimeve të pasurive komerciale ka bërë që ripërdorimi i ndërtesave të braktisura të varrezave të duket irresistueshëm. Shumë vizitorë thonë se prija e kafes pranë varrezave krijon një përvojë tronditëse, por qetësuese.
    “Rrotullova qoshen dhe pashë një grup njerëzish që mbajnë një homazh”, thotë André, 37 vjeç, punonjës social, në Cafe Friedberg, brenda një kompleksi të mbjellë me pemë në Kreuzberg. “Shkova qetësisht tek hyrja e kafenesë.” Një grup jashtë dritares, veshur me të zeza, i dha lamtumirën e fundit me një këngë të Neil Young. “Do të ishte bukur nëse edhe funeralet e mia do të ishin kështu, me jetën e përditshme që vazhdon rreth meje.”
    Pak më jug, 21 Gramm në Neukölln, një distrikt multikulturor dhe epicentër i gjentrifikimit të Berlinit e sheh veten si një “oazë e vogël” larg zhurmës së Hermannstraße.
    Kafenë e merr emrin nga pesha mitike e një shpirti njerëzor. Kapela romane, e rindërtuar si hapësirë pushimi, ishte një depo e braktisur para se të bëhej një vend i njohur lokal tetë vjet më parë.
    “Është kaq e gjelbër mes pemëve të lindjes dhe gjithmonë e gjallë. Këtu ka më shumë jetë sesa vdekje”, thotë mësuesja e jogës Ieva Grigalavičiūtė, që banon në një apartament me pamje nga varrezat.
    “Unë jam nga Lituania dhe kemi një thënie: sa herë që ndokush në familje vdes, lind dikush tjetër. Këtu është e njëjta gjë vdekje dhe rilindje.”

  • Rama: Ndryshim thelbësor i qasjes ndaj Shqipërisë në Gjermani

    Rama: Ndryshim thelbësor i qasjes ndaj Shqipërisë në Gjermani

    Kryeministri Edi Rama ka vlerësuar pjesëmarrjen e Shqipërisë në forumin prestigjioz të Dialogut Global të Berlinit si një moment dinjitoz dhe ambicioz për vendin. Në sezonin e pestë të podkastit “Flasim”,  në rubrikën “Shënimet e javës”,  ai ndau reflektime mbi përfaqësimin e Shqipërisë dhe ndryshimin e perceptimit ndërkombëtar.
    “Dje,  në forumin prestigjioz të Dialogut Global të Berlinit,  isha i ftuar bashkë me Diellën,  ministren tonë të Inteligjencës Artificiale,  e cila për herë të parë komunikoi ‘live’ me një gazetar,  moderatorin e mirënjohur gjerman Ali Asllan”,   tha Rama,  duke theksuar rolin e inovacionit dhe teknologjisë në imazhin e ri të Shqipërisë.

    Kreu i qeverisë u shpreh se ka ndodhur një ndryshim thelbësor i imazhit dhe i qasjes ndaj Shqipërisë në Gjermani, si rezultat i përpjekjeve të vazhdueshme për të tejkaluar paragjykimet e së shkuarës. “Ky ndryshim është një frut me shije të veçantë i përpjekjeve tona,  sepse deri jo shumë vite më parë,  në atë vend, shiheshim ende përmes filtrave të paragjykimeve më shkurajuese”,  tha Rama.

    Kryeministri u ndal edhe tek takimi vjetor i Procesit të Berlinit,  i zhvilluar këtë javë në Londër,  ku Shqipëria u përfaqësua në nivel të lartë. Ai vlerësoi praninë e Kryeministrit britanik Keir Starmer dhe Kancelarit gjerman Friedrich Merz, i cili shprehu qartë mbështetjen e Gjermanisë për anëtarësimin e Shqipërisë,  Malit të Zi dhe gjithë rajonit të Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian.

    Forumi Global Dialogue (BGD),  ku Rama ishte i ftuar si njëri ndër dy folësit e sesionit përmbyllës,  së bashku me presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen,  kishte në fokus sfidat globale të ekonomisë,  klimës,  teknologjisë dhe qeverisjes.

  • Rama në Forumin e Berlinit: Agresioni rus zgjoi Evropën, Ballkani Perëndimor ‘kërthiza’ e BE-së

    Rama në Forumin e Berlinit: Agresioni rus zgjoi Evropën, Ballkani Perëndimor ‘kërthiza’ e BE-së

    Pas pjesëmarrjes në Samitin e Procesit të Berlinit që u zhvillua në Londër më 22 tetor, kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, ndodhet në  Gjermani në Forumi Ndërkombëtar të Berlinit.  Një ngjarje që fokusohet tek sfidat globale në ekonomi, klimë, teknologji dhe qeverisje. 
    Gjatë fjalës së tij në këtë forum, Rama u ndal tek ecuria e Shqipërisë në procesin e integrimit evropian, duke theksuar se vendi ka pasur një vit të suksesshëm në këtë drejtim. Ai bëri të ditur se gjatë muajve të fundit janë çelur pesë nga gjashtë grupkapitujt e negociatave me Bashkimin Evropian, ndërsa pritet që së shpejti të hapet edhe i fundit, çka sipas tij do të përbëjë një rekord për Shqipërinë. 
    Kryeministri theksoi se agresioni rus ndaj Ukrainës ka zgjuar Evropën, duke bërë që BE të marrë më seriozisht rëndësinë strategjike të Ballkanit Perëndimor. Sipas tij, Shqipëria po ecën me ritme më të shpejta se më parë në procesin e integrimit dhe se sot marrëdhëniet me BE-në janë më konkrete se kurrë. 
    Rama nënvizoi gjithashtu se Bashkimi Evropian ka nevojë për Ballkanin Perëndimor po aq sa ky rajon ka nevojë për BE-në, ndërsa e përshkroi Ballkanin si “kërthizën e Evropës”. 
    “Po kemi pasur një vit të mbarë po ta vendosim në kontekstin e Europës, dhe se si po shkojnë gjërat. Gjatë muajve të fundit kemi çelur 5 nga 6 grupkapituj dhe presim që në muajin e fundit të çelim edhe grupkapitullin e fundit, çka do të na çojë në një rekord. Evropa është zgjuar dhe për të pasur një zgjim të tillë do të duhej një agresion i Rusisë ndaj Ukrainës. 
    Më parë BE thoshte që Ballkani Perëndimor është shumë i rëndësishëm, por kjo ishte vetëm me fjalë, tani e kemi edhe me vepra. Shqipëria ka çelur dhe ka mbyllur grupkapituj shumë më shpejt se sa më parë. Nuk jam fort i sigurt që të gjithë e kanë të qartë hartën e BE. Dua të them që në historinë e hartave BE është i vetmi realitet gjeografik dhe gjeopolitik që ka dy kufij, një të jashtëm dhe një të brendshme, dhe brenda kufirit të brendshëm jemi ne. Në një farë mënyre ne jemi kërthiza e BE-së. 
    Unë besoj fort për të gjitha ato arsye të mira është BE që ka nevojë për Ballkanin Perëndimor ashtu siç  ne kemi nevojë për BE-në. Trysnia e lartë që po vjen prej agresion rus, e mban BE-në shumë të përqendruar në këtë aspekt. BE-në nuk i dihet kurrë, sepse është shumë e paparashikueshme, sepse nuk është një vend, është asamble me 27 vende”, tha kryeministri Edi Rama. 
     

  • Rama dhe Von der Leyen të ftuar si folësit përmbyllës të Forumit Ndërkombëtar të Berlinit

    Rama dhe Von der Leyen të ftuar si folësit përmbyllës të Forumit Ndërkombëtar të Berlinit

    Kreu i qeverisë, Edi Rama, së bashku me Presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, do të jenë ditën e sotme, 25 tetor 2025, të pranishëm në forumin ndërkombërar të Berlinit (Berlin Global Dialogue), si dy folësit e sesionit përmbyllës të saj. 
    Fokusi i këtij forumi është diskutimi mbi sfidat globale të ekonomisë, klimës, teknologjisë dhe qeverisjes.
    Lajmi konfirmohet nga vetë Rama, përmes një postimi në rrjete sociale, ku shkruan “Berlin – Në Berlin Global Dialogue (BGD) – forumi ndërkombëtar i nivelit të lartë që zhvillohet çdo vit në kryeqytetin e Gjermanisë, me fokus sfidat globale të ekonomisë, klimës, teknologjisë dhe qeverisjes – ku jam i ftuar si njëri ndër dy folësit e sesionit përmbyllës nesër, së bashku me Presidenten Ursula von der Leyen”. 
    Kujtojmë se kryeministri, ka qenë i pranishëm në Samitin e Procesit të Berlinit të mbajtur më 22 tetor 2025, në Londër. 
    Kryeministri britanik, Keir Starmer, priti të gjashtë liderët e Ballkanit Perëndimor, ku temat e shtruara për diskutim në takimin e këtij viti ishin çështjet e sigurisë, zhvillimit ekonomik dhe migrimit.