Ambasadori shqiptar në Austri, Fate Velaj ka qenë nën hetim për disa muaj nga studiuesi i pavarur austriak, Stefan Weber dhe hetuesja private e njohur Vera Dumser dhe madje edhe ish-anëtarë të shërbimit sekret shqiptar.
Kështu ka bërë me dije media austriake “Exxtra24”, ku shkruan se rezultati i hetimete të rastit të ambasadorit ishin kontradikta, skandale dhe akuza që e bëjnë Fate Velaj të papranueshëm për postin e tij. Sipas studiuesit Weber, Velaj ka kopjuar tezën e masterit, punim i cili thuhet se nuk i përmbush standardet minimale të një punimi akademik.
Më tej nga hetimet ka rezultuar se ambasadori merr ndihmë sociale në Austri edhe pse më parë kishte deklaruar pasuri prej 1.2 milion eurosh në parlamentin e Shqipërisë, një rast i qartë ky mashtrimi me ndihmën sociale. Gjithashtu ai thuhet se ka fshehur në ambasadën shqiptare në Vjenë kunatën e tij të kërkuar nga drejtësia.
Ndërkohë një tjetër skandal i mundshëm i lidhur me Velajn është përfshirja e tij në shërbime sekrete të huaja.
“Referenca në tezën e tij të bachelorit se babai i tij ka studiuar në Rusi gjithashtu ngre pyetje. Njerëzit brenda nuk e përjashtojnë që Velaj të ketë punuar për ish-shërbimin sekret jugosllav.”, thuhet ndër të tjera në artikull.
Në përfundimin e hetimeve thuhet se ambasadori, ka një CV që përmban plagjiaturë, skandale dhe kontakte të dyshimta. Akuzat variojnë nga mashtrimet me ndihmat sociale dhe blerjen e titujve të pronësisë deri te lidhjet e dyshuara me shërbimet sekrete. Pyetja nuk duket më të jetë nëse Fate Velaj duhet të largohet, por kur.
ARTIKULLI I PLOTË:
Për muaj të tërë, studiuesi i pavarur, Dr. Stefan Weber, hetuesja private e njohur Vera Dumser dhe madje edhe ish-anëtarë të shërbimit sekret shqiptar kanë hetuar rastin e ambasadorit shqiptar në Austri, Fate Velaj.
Rezultati nga këto hetime ishin kontradikta, skandale dhe akuza që, sipas tyre, e bëjnë ambasadorin Fate Velaj të papranueshëm për postin e tij. Edhe para emërimit të tij si ambasador në Vjenë, kishte dyshime brenda Ministrisë së Jashtme austriake. Zyrtarët e brendshëm të kësaj ministrie madje i dërguan një notë verbale Ministrisë së Jashtme të Shqipërisë për të caktuar një kandidat tjetër për këtë pozicion.
Arsyet e kësaj note verbale ishin dyshimet në lidhje me kualifikimet e tij, tregues të shtetësisë së dyfishtë dhe aktivitetet e tij paralele tregtare në Austri.
Skandali i plagjiaturës në tezën e masterit
Studiuesi, Dr. Stefan Weber, e shqyrtoi me kujdes tezën e masterit të Velajt, “Mirëmëngjes, Ballkan” (2006, Universiteti i Arteve të Aplikuara në Vjenë), dhe arriti në përfundimin: “Edhe nëse nuk do të ishte plagjiaturë, teza nuk i përmbush standardet minimale të një punimi akademik.”
Sipas Weber, Velaj kopjoi fragmente nga Dr. Emil Brix (drejtor i Akademisë Diplomatike të Vjenës), ndër të tjera. Në tekstin origjinal të Brix-it, shfaqet termi “Evropa Qendrore”, por Velaj e ndryshoi atë në “Evropa Juglindore”.
Burimi: Emil Brix, Die Furche (2003). Brix është ish-ambasador, drejtor i Akademisë Diplomatike të Vjenës dhe president i Shoqatës Austriake të Kërkimeve.
Përfundimi i Weberit ishte konkretisht: “Teza përfshin më pak se 40 faqe tekst të vazhdueshëm. Pasazhet jo të kpjuara përbëhen kryesisht nga intervista. Nuk duket ndonjë vepër e vërtetë origjinale.”
Detektivja zbulon: Ndihmë sociale pavarësisht pasurive miliona dollarëshe
Detektivja private Vera Dumser zbuloi se Velaj merrte ndihmë sociale në Austri edhe pse më parë kishte deklaruar pasuri prej 1.2 milion eurosh në parlamentin e Shqipërisë, një rast i qartë mashtrimi me ndihmën sociale, sipas Dumser. Përveç kësaj, sipas disa burimeve, Velaj akuzohet se ka fshehur kunatën e tij të dënuar penalisht në ambasadën e Vjenës.
Tituj të blerë dhe çmime të dyshimta
Në kuadër të hetimeve Weber dhe Dumser kanë ngritur dyshime për çështjet e mëposhtme:
– Një titull akademik i dyshuar si i blerë nga “Universiteti Kristal”, i mbushur me skandale, ndërkohë pyetja është se si Velaj arriti të pranohej për të studiuar në Austri.
– Nderime të tilla si Medalja e Artë e Meritës së Republikës ose një profesorat, baza për të cilat, sipas Dumser, “duhet të rishikohet menjëherë”.
-Korrupsion i mundshëm në lidhje me dhënien e këtyre titujve dhe emërimin e konsujve të rinj nderi nga viti 2025.
-Menaxhimi i besueshëm i fondeve të mundshme nga politika shqiptare.
Dumser gjithashtu pyet:
“A do ta rifitojë Fate Velaj shtetësinë austriake pas mandatit të tij?”
Përgjigja e saj: “Një ish-elektricist blen një titull akademik në Shqipëri, falsifikon një diplomë për t’u pranuar në universitet në Austri, kopjon një tezë masteri, zgjeron rrjetin dhe statusin e tij përmes pozicionit të tij dhe krijon një botë për veten që i përshtatet, njësoj si Pipi Çorapegjata. Politikanët austriakë e mbështesin atë dhe bëjnë sikur nuk e shohin. Fakti është: Velajt nuk duhet t’i lejohet të marrë shtetësinë austriake për shkak të këtyre shkeljeve.”
Gjurmët e përfshirjes së shërbimit sekret
Ish-anëtarë të shërbimit sekret shqiptar kanë konfirmuar se gjatë epokës komuniste, do të kishte qenë praktikisht e pamundur të udhëtoje përtej kufijve aq lehtë sa bënte Velaj pa kontakte me shërbime të huaja (sekrete). Referenca në tezën e tij të bachelorit se babai i tij ka studiuar në Rusi gjithashtu ngre pyetje. Njerëzit brenda nuk e përjashtojnë që Velaj të ketë punuar për ish-shërbimin sekret jugosllav.
Shpërthimi politik
Akuzat janë aq serioze saqë Ministrja e Jashtme Beate Meinl-Reisinger (NEOS) është nën presion. Si anëtare e parlamentit, ajo kishte paraqitur tashmë një hetim parlamentar në lidhje me procesin e emërimit të Velajt së bashku me Helmut Brandstätter. Tani, si ministre e jashtme, ajo vetë është përgjegjëse.
Kërkesat e opozitës përfshijnë shkarkimin e menjëhershëm të Fate Velajt dhe sqarimin e arsyeve pse ai mbetet në detyrë pavarësisht akuzave të njohura.
Kërkesat e mëtejshme janë:
Një padi kundër Ministrisë së Jashtme
Një mocion mosbesimi ndaj vetë ministres
Një komision hetimor për të hetuar procesin e emërimit dhe rolin e ish-ministrave
Thuhet se Meinl-Reisinger i ka ditur akuzat për muaj të tërë dhe e ka mbuluar çështjen pavarësisht provave të shumta.
Lidhja SPÖ
Edhe si refugjat, Velaj me sa duket kërkoi kontakte me figurat e mëdha të SPÖ-së. Ai u regjistrua në seminare partiake dhe u përpoq të krijonte rrjetet e tij të para. Thuhet se ai u ka kërkuar letra referimi të gjithëve, nga Christian Kern te Alfred Gusenbauer, për të forcuar besueshmërinë e tij.
Vlen të përmendet: Si ish-refugjat nga Traiskirchen, ai planifikon të prezantojë librin e tij Kreuztanne (Pishat e Kryqit) në Traiskirchen më 23 shtator së bashku me zv/kancelarin aktual dhe ish-kryetarin e bashkisë Babler. Nëse vepra është vërtet e tija është po aq e hapur sa çështja nëse Babler do ta mbajë fjalimin lavdërues pas zbulimeve të fundit.
“Nga gomar në kalorës”
Gazetari dhe analisti i njohur shqiptar Kastriot Myftaraj (1966–2022), i cili vdiq në rrethana të pashpjegueshme, i kushtoi një artikull Velajt në vitin 2014. Në këtë artikull thuhet: “Në Shqipëri, thonë se titulli kalorës (Urdhri i Artë i Meritës) që mori Fate ishte momenti kur gomari u bë kalorës. Dhe kur Edi Rama (Kryeministri i Shqipërisë) e përqafoi në ceremoni, thuhet se i ka pëshpëritur në vesh: ‘Miku im i vjetër, gomari e meritonte këtë çmim më shumë se ti.’”
Përfundimi
Një ambasador, CV-ja e të cilit, sipas hetimeve, përmban plagjiaturë, skandale dhe kontakte të dyshimta. Akuzat variojnë nga mashtrimet me ndihmat sociale dhe blerjen e titujve të pronësisë deri te lidhjet e dyshuara me shërbimet sekrete. Pyetja nuk duket më të jetë nëse Fate Velaj duhet të largohet, por kur./ Dosja/
