Lajmidites.com

Tag: arsim

  • Dita Ndërkombëtare për mbrojtjen nga sulmet në Arsim

    Dita Ndërkombëtare për mbrojtjen nga sulmet në Arsim

    Sot është Dita Ndërkombëtare për Mbrojtjen e Arsimit nga Sulmet.

    Arsimi është një e drejtë themelore e njeriut dhe një shtytës thelbësor për arritjen e paqes dhe zhvillimit të qëndrueshëm.

    Sipas raportimeve të Kombeve të Bashkuara, fatkeqësisht, kjo e drejtë vazhdon të sulmohet, veçanërisht në zonat e prekura nga konflikti. Në botë ka raste të sulmeve dhe raste të përdorimit ushtarak të shkollave dhe universiteteve. Studentë dhe pedagogë vriten, rrëmbehen, arrestohen apo plagosen në mënyrë arbitrare. Shumica e viktimave janë gra dhe vajza.

    Gjatë vitit të kaluar, pati një rritje prej 44% të sulmeve në shkolla, duke çuar në vdekjen, rrëmbimin dhe traumën e mijëra nxënësve dhe mësuesve. Këto shkelje kërcënojnë jo vetëm jetën individuale, por të ardhmen e të gjithë komuniteteve.

    OKB-ja vazhdon të avokojë për akses të sigurt në arsim, duke u kërkuar vendeve të investojnë në sisteme arsimore elastike dhe të zbatojnë plotësisht Deklaratën e Shkollave të Sigurta.

    Për të shënuar këtë ditë, UNESCO dhe partnerët do të organizojnë një ngjarje të nivelit të lartë në Gjenevë nën temën “Sfidimi i Narrativave, Riformësimi i Veprimit”.

    Sulmet privojnë miliona studentë vulnerabël nga aksesi në arsim dhe rrisin rrezikun e dhunës seksuale dhe rekrutimit të fëmijëve nga grupet e armatosura. OKB bën thirrje që këto akte të ndalojnë menjëherë, në mënyrë që klasat e shkollave të mbeten vende paqeje dhe mësimi. /

  • Arsimi, çelësi i punësimit, rritjes ekonomike dhe të nxënit gjatë gjithë jetës

    Arsimi, çelësi i punësimit, rritjes ekonomike dhe të nxënit gjatë gjithë jetës

    Arsimi është një themel për vende të mira pune dhe rruga më e sigurt për t’u çliruar nga varfëria. Një arsim cilësor i pajis nxënësit me aftësi bazë të domosdoshme—shkrim-lexim, matematikë dhe kompetenca socio-emocionale—të cilat janë thelbësore si për punën, ashtu edhe për jetën. Këto aftësi ndihmojnë fëmijët e sotëm të bëhen punëtorët produktivë të së nesërmes dhe u japin mundësi punonjësve që, më vonë gjatë jetës, të rikualifikohen ose të përmirësojnë aftësitë e tyre.Investimi në arsim është gjithashtu një domosdoshmëri ekonomike, si për mirëqenien individuale, ashtu edhe për rritjen ekonomike në tërësi. Faktet tregojnë se më shumë arsim sjell punësim më të mirë, të ardhura më të larta dhe rritje ekonomike më të shpejtë. Individët me arsim pas-sekondar sigurojnë vazhdimisht punë më të mira. Çdo vit shtesë arsimimi rrit të ardhurat e ardhshme të një personi me rreth 10%. Dhe kapitali njerëzor, duke përfshirë arsimin dhe shëndetin, përbën gjysmën e diferencës së të ardhurave për frymë mes vendeve.Megjithatë, premtimi i një arsimi të mirë mbetet i paarritshëm për shumëkënd.Një krizë e rritjes së aftësiveSot, bota po përballet me një krizë gjithnjë e më të thellë të aftësive. Pothuajse 40% e fëmijëve të moshës 3 deri në 6 vjeç nuk kanë akses në kopsht—vite kritike për zhvillimin e aftësive njohëse dhe emocionale që mbështesin të mësuarit gjatë gjithë jetës. Për ata që arrijnë të hyjnë në shkollë, rezultatet e të nxënit mbeten tronditëse: 70% e fëmijëve në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme nuk janë në gjendje të lexojnë dhe të kuptojnë një paragraf deri në moshën 10 vjeç.Pasojat shtrihen përtej klasës. Fuqia punëtore globale është në prag të një përmbysjeje të madhe. Përparimet e shpejta në teknologji po ndryshojnë natyrën e punës, duke kërkuar aftësi të reja dixhitale dhe njohëse. Deri në vitin 2030, vlerësohet se 60% e punëtorëve do të kenë nevojë për rikualifikim për t’iu përshtatur kërkesave të tregut të punës në ndryshim.Kjo po ndodh paralelisht me ndryshime të mëdha demografike dhe teknologjike. Popullsia e të rinjve në Afrikë parashikohet të rritet me 40% deri në vitin 2050, duke e bërë investimin e mençur në arsim një prioritet kryesor.Një plan veprimiPër t’iu përgjigjur këtyre sfidave, Grupi i Bankës Botërore ka hartuar një plan ambicioz për të transformuar sistemet arsimore dhe për t’i pajisur njerëzit me aftësitë që u nevojiten—jo vetëm për të mbijetuar, por për të lulëzuar.Plani përfshin katër fusha strategjike për të përshpejtuar veprimet dhe për të forcuar arsimin e hershëm dhe aftësitë e lidhura me tregun e punës:Së pari, të forcohet arsimi i hershëm për të ndërtuar një bazë të fortë.Më pas, të sigurohet që fëmijët të qëndrojnë në shkollë dhe të mësojnë, duke përdorur mjete si mbështetje më të mirë për mësuesit, teknologji të të nxënit adaptiv dhe stimuj për nxënësit.Pastaj, ndërsa studentët ngjiten në shkallët e arsimit, të zhvillohen aftësi të lidhura me tregun e punës, veçanërisht përmes partneriteteve me industrinë që ofrojnë trajnim praktik dhe kurrikula të përshtatura me nevojat e tregut të punës.Së fundi, aftësitë të shfrytëzohen në praktikë duke përmirësuar aksesin në shërbimet e ndërmjetësimit për punë, duke nxitur sipërmarrjen dhe duke ofruar programe rikualifikimi për të rriturit.Në thelb, synimi është të përgatiten të rinjtë që të hyjnë në tregun e punës me njohuritë dhe aftësitë e duhura për të pasur sukses. Vizioni i Bankës Botërore është të sigurojë që çdo individ të ketë arsimin, aftësitë dhe mundësitë e nevojshme për të pasur punësim domethënës dhe për të realizuar potencialin e tij të plotë.Por askush nuk mund ta bëjë këtë i vetëm.Partneriteti me sektorin privatSektori privat ka një rol vendimtar në përgatitjen e të rinjve për vendet e punës së sotme dhe të së nesërmes. Banka, përmes krahut të saj për sektorin privat—Korporatës Ndërkombëtare Financiare (IFC)—do të maksimizojë ndikimin duke financuar qasje inovative për të forcuar arsimin e lartë dhe për të krijuar mundësi të reja trajnimi dhe të mësuarit gjatë gjithë jetës për të rinjtë dhe të rriturit.Kjo përfshin investime në zgjidhje edtech që zgjerojnë aksesin dhe përmirësojnë rezultatet e të nxënit, si dhe bashkëpunim me institucionet e arsimit të lartë për të rritur punësueshmërinë. Po ashtu nënkupton partneritet me industrinë për të zhvilluar programe dinamike trajnimi që ofrojnë aftësitë e duhura në kohën e duhur, përfshirë përvojën praktike në punë, planet e avancuara të certifikimit për të garantuar njohjen dhe transferueshmërinë e aftësive, si dhe lehtësimin e lëvizjes në shkallët e karrierës.Shtrirja e modeleve që funksionojnëPër t’iu përgjigjur këtyre sfidave, Grupi i Bankës Botërore do të duhet gjithashtu të identifikojë, zgjerojë dhe replikojë programet dhe ndërhyrjet e suksesshme.Për shembull, në Bangladesh, një projekt ka ofruar trajnim dhe këshillim karriere për punësim me pagë për 280 mijë të rinj.Në Afrikë, Programi i Qendrave të Ekselencës në Arsimin e Lartë (ACE), i krijuar për të adresuar boshllëqet kritike të aftësive në STEM, bujqësi, shëndetësi, mjedis dhe arsim, ka ngritur 81 qendra ekselence në 50 universitete në 20 vende, duke zgjeruar ndjeshëm kapacitetin e Afrikës për arsim pasuniversitar dhe kërkim të aplikuar, si dhe duke përmirësuar cilësinë dhe përkatësinë e programeve arsimore dhe të trajnimit. Ky program i suksesshëm sapo shënoi 10-vjetorin e tij.Në Kili, IFC bashkëpunoi me “Santo Tomás”, një nga institucionet private kryesore të arsimit në vend, për të zhvilluar një kuadër të personalizuar për ofrimin e shërbimeve të karrierës për studentët e saj në universitet, segmente teknike dhe profesionale, ndër të tjera. Këto përpjekje kanë kontribuar në rritjen e aksesit në arsimin e lartë në Kili, në përmirësimin e shkallës së diplomimit dhe punësueshmërisë, si dhe në zgjerimin e mundësive për gratë, njerëzit nga shtresat me të ardhura të ulëta dhe prindërit që punojnë.Monitorimi i rezultateve dhe financimi bazuar në to do të ndihmojë gjithashtu në zhvendosjen e fokusit nga inputet drejt rezultateve. Për ta bërë këtë, investimi në mbledhjen e të dhënave do të jetë vendimtar. Një mundësi e rëndësishme qëndron edhe te shfrytëzimi i teknologjisë dixhitale dhe i inteligjencës artificiale, të cilat ofrojnë mjete me potencial për të zgjeruar aksesin në arsim, për të përmirësuar mësimdhënien dhe të nxënit, si dhe për të monitoruar e vlerësuar performancën. Po aq thelbësore do të jetë mbështetja për përpjekjet e gjera në zhvillimin e aftësive dixhitale, përfshirë edukimin mediatik.Plani fokusohet te ndërhyrjet e shpejta që kanë treguar sukses, te të menduarit krijues për të përballuar sfida të reja dhe te mbajtja gjithmonë e vëmendjes tek njerëzit dhe potenciali i tyre.Grupi i Bankës Botërore do të punojë në shkallë të gjerë si një institucion i vetëm i integruar—duke shfrytëzuar ekspertizën shumësektoriale, financimin inovativ dhe zgjidhjet e bazuara në prova. Kjo përfshin mbështetjen për reformat në qeverisje, investimet afatgjata dhe instrumente të reja si “swaps” borxhi-për-zhvillim për të mobilizuar burime, siç ishte rasti i fundit në Bregun e Fildishtë, ku një marrëveshje e tillë ka liruar fonde për të përmirësuar arsimin në të gjithë vendin./ World Bank Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.

  • Dita Botërore e Shkrimit dhe Leximit, suksesi dhe sfidat globale

    Dita Botërore e Shkrimit dhe Leximit, suksesi dhe sfidat globale

    Më 8 shtator bota feston Ditën Botërore të Shkrimit dhe Leximit (World Literacy Day), një ditë e rëndësishme për të reflektuar mbi arritjet dhe pengesat në arsim.Shkrimi dhe leximi nuk janë thjesht aftësi personale, por një themel për zhvillimin ekonomik, social dhe kulturor të çdo vendi. Një shoqëri ku qytetarët dinë të lexojnë dhe të shkruajnë ka potencial më të madh për inovacion, produktivitet dhe mirëqenie.Sipas të dhënave të Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Arsim, Shkencë dhe Kulturë (UNESCO), normat globale të arsimimit janë rritur ndjeshëm gjatë dekadave të fundit.Në vitet 1950, më pak se gjysma e popullsisë së botës ishte e aftë të lexonte dhe të shkruante.Sot, mbi 86% e popullsisë globale di të shkruajë dhe të lexojë. Megjithatë, pabarazitë mbeten të dukshme: më shumë se 770 milionë njerëz në botë ende nuk zotërojnë këto aftësi bazë.Shumë prej këtyre boshllëqeve shfaqen në vendet në zhvillim, ku arsimi shpesh përballet me mungesë fondesh, mungesë infrastrukture dhe sfida sociale si varfëria dhe konfliktet.Pandemia e COVID-19 gjithashtu ndikoi në rënie të nivelit të arsimit bazë në disa rajone, duke mbyllur shkollat dhe duke lënë miliona nxënës pa akses në mësim.Vendet më të arsimuara në botëDisa vende dallohen për nivele të larta të arsimit bazë, duke iu afruar nivelit 100%. Ndër më të suksesshmit janë:Finlanda, e njohur për sistemin e saj arsimor që fokusohet në barazi, kreativitet dhe motivim të nxënësve. Në Finlandë, fëmijët mësojnë të lexojnë në një atmosferë që nxit dashurinë për librin dhe mendimin kritik.Norvegjia dhe Danimarka, vendosin theks të madh në arsimin fillestar dhe në akses të barabartë për të gjithë fëmijët, duke siguruar që askush të mos mbetet pas.Japonia, ndërthur teknologjinë me traditën e disiplinës në arsim. Pothuajse e gjithë popullsia e Japonisë di të shkruajë dhe të lexojë, falë një kulture që i jep rëndësi leximit që në moshë të hershme.Estonia, një rast suksesi në Europën Lindore, ku reformat e hershme në arsim dhe investimet në teknologji e kanë bërë një nga vendet me rezultatet më të larta në testet ndërkombëtare të leximit dhe matematikës.Nga përvoja e këtyre vendeve, disa faktorë dalin në pah:Investimi i qëndrueshëm në arsim: fondet publike për arsimin nuk shihen si shpenzim, por si investim afatgjatë.Barazia sociale: sigurimi që çdo fëmijë, pavarësisht prejardhjes apo të ardhurave familjare, të ketë akses të barabartë në shkollim cilësor.Mësues të trajnuar mirë: mësuesit konsiderohen profesionistë të nivelit të lartë dhe trajtohen si një shtyllë e shoqërisë.Kultura e leximit: nxitja e leximit si pjesë e jetës së përditshme, jo vetëm si detyrë shkollore. Dita Botërore e Shkrimit dhe Leximit nuk është vetëm një datë simbolike. Ajo na kujton se shkrim-leximi është një e drejtë themelore dhe një mjet për zhvillim të qëndrueshëm.Nëse vendet e zhvilluara kanë arritur nivele gati të përsosura, sfida e vërtetë mbetet në mbylljen e hendekut mes tyre dhe vendeve në zhvillim.Vetëm përmes një angazhimi global për arsim cilësor mund të sigurohet që gjeneratat e ardhshme të kenë mundësi të barabarta për një jetë më të mirë. / Unesco, Shqip.alKy është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.

  • Zhupa: Vit të mbarë nxënësve dhe mësuesve! Arsimi me buxhet të ulët, siguri të ulët dhe drejtim mediokër!

    Zhupa: Vit të mbarë nxënësve dhe mësuesve! Arsimi me buxhet të ulët, siguri të ulët dhe drejtim mediokër!

    Kryetarja e komisionit të Edukimit Ina Zhupa ka ndarë urimin e saj për nxënësit dhe mësuesit në këtë vit shkollor dhe ka paraqitur disa nga problematikat të cilat e bëjnë pamjen e 2025 të trishtë për arsimin! 

    Zhupa thekson se  “Arsimi nuk është prioritet i qeverisë Rama, 70% e shkollave nuk do kenë oficer sigurie! Shqiptarët kanë zgjedhur të largohen edhe për një arsim më të mirë për fëmijët, Në vetëm mandatin e fundit të qeverisjen Rama nga 2021 në 2025, kemi një rënie të numrit të nxënësve sipas të dhënave zyrtare në -11% në klasat e parë deri të pestë, – 17% në klasat e gjashtë deri të nëntë; – 19% e gjimnazeve dhe -11% e shkollave të mesme profesionale. Shqiptarët janë larguar edhe për njé arsim më të mirë pasi rekordet e zeza e bënin të pamundur tja besonin fëmijët këtij menaxhimi shkollor”

    Problemet me sigurinë në shkolla, me librat e përdorur që ju jepen nxënesve, me presionet që ju bënë mësuesve gjatë fushatës dhe frikës për vendin e punës me uljen e numrit të nxënesve janë disa nga problematikat e evidentuara nga deputetja Ina Zhupa

    Zhupa e mbyll reagimin për ditën e parë të shkollës me një premtim që do luftojnë për një arsim cilësore duke u shprehur se: “Pamja e 2025 është e trishtë por detyra jonë është që të luftojmë në krah të prindërve, mësuesve dhe nxënësve për një arsim më cilësor dhe me standarte në Shqipëri” 

    Reagimi i plotë:

    Vit të mbarë shkollor për nxënësit dhe mësuesit!
    Suksese në rrugën e dijes! 

    2025 e gjen arsimin me buxhet të ulët, me siguri të ulët, me drejtim mediokër. 

    Arsimi nuk është prioritet i qeverisë Rama, 70% e shkollave nuk do kenë oficer sigurie! Shqiptarët kanë zgjedhur të largohen edhe për një arsim më të mirë për fëmijët. 

    Në vetëm mandatin e fundit të qeverisjen Rama nga 2021 në 2025, kemi një rënie të numrit të nxënësve sipas të dhënave zyrtare në -11% në klasat e parë deri të pestë, – 17% në klasat e gjashtë deri të nëntë; – 19% e gjimnazeve dhe -11% e shkollave të mesme profesionale. Shqiptarët janë larguar edhe për njé arsim më të mirë pasi rekordet e zeza e bënin të pamundur tja besonin fëmijët këtij menaxhimi shkollor. 

    Arsimi është financuar më pak se 3% të PBB-së, nivel gati 40% më i ulët se financimet që vendet e zhvilluara ka dhënë në këtë periudhë dhe 20% më pak se financimet që japin vendet e rajonit.

    Pas ngjarjeve tragjike në ambjetet përreth shkollave dhe brenda shkollave u propagandua se do i kushtohej rëndësi e vecantë sigurisë në shkolla. Fatkeqësisht asgjë nuk është berë, 60 oficer janë gati për sot, edhe 400 të tjerë do jenë gati sipas Manastirliut gati në Tetor dhe sikur të jetë keshtu përsëri 70% e shkollave të vendit nuk do kenë oficer sigurie. 

    Premtimi që do të nisnin nga ky shtator projektin për drekë falas në shkollat 9 vjeçare të Tiranës sigurisht që do ishte vetëm për fushatë dhe asnjë shkollë sot nuk e ofron këtë. 

    Librat e përdorur që ju jepen fëmijëve vazhdojnë si modeli më i keq i mbështetjes reale që duhet jap shteti për dijen 

    Mësuesit janë në presion të vazhdueshëm, pasi u përdorën për fushatë kryesisht në shërbim të Manastirliut, tani  numërojnë nxënësit që ikin, me shpresën që nuk do ju bjer ngarkesa dhe nuk do shkarkohen si të panevojshëm, sidomos ata që bindjet politike i kanë të ndryshme nga drejtorët politik patronazhist.

    Në 2025 ende do bëhet mësim me turne, edhe në mes të Tiranës, ende do ketë klasa të mbipopulluara dhe mungesë infrastrukture dhe mjete didaktike. 

    Klasat digjitale dhe fjalimet pompoze me to nuk janë realitete të prekshme ku në 50% të shkollave rurale as nuk ka internet fare.

    Pamja e 2025 është e trishtë por detyra jonë është që të luftojmë në krah të prindërve, mësuesve dhe nxënësve për një arsim më cilësor dhe me standarte në Shqipëri!

  • Shqipëria përjashtim nga rasti, raporti: Papunësia më e madhe tek ata me arsim të mesëm

    Shqipëria përjashtim nga rasti, raporti: Papunësia më e madhe tek ata me arsim të mesëm

    Teksa normat më të mëdha të papunësisë në Ballkanin Perëndimor vërehen tek individët me arsim të ulët duket se Shqipëria është përjashtim nga rasti. Një raport i fundit i Bankës Botërore dhe Institutit të Vjenës lidhur me tregun e punës në rajon nënvizon disa fenomene të hasura rast pas rasti.“Kur analizohen normat e papunësisë sipas nivelit arsimor, bëhet e qartë se individët me nivele më të ulëta arsimimi vazhdojnë të përballen me norma më të larta papunësie në të gjithë Ballkanin Perëndimor. Megjithatë, Shqipëria spikat si një përjashtim, pasi normat më të larta të papunësisë janë vërejtur te individët me arsim të mesëm, dhe jo te ata me arsim të ulët” thuhet në raport.Dokumenti vëren gjithashtu se si në Ballkanin Perëndimor ashtu edhe në BE, prirja e përgjithshme mbetet e njëjtë: arsimi i lartë zakonisht shoqërohet me norma më të ulëta papunësie. Megjithatë, ekzistojnë disa dallime të lehta mes rajoneve. Tek ata me arsim të ulët, diferenca e papunësisë midis Ballkanit Perëndimor dhe BE-së është relativisht e vogël, vetëm 2.5 pikë përqindje. Por kjo diferencë zgjerohet ndjeshëm te individët me arsim të mesëm, duke arritur në 6.1 pikë përqindje, si dhe te ata me arsim të lartë, ku diferenca është 4.2 pikë përqindje.Të dhënat tregojnë se të tre grupet arsimore panë një rënie të papunësisë në vitin 2023, me uljen më të madhe tek individët me arsim të mesëm, ku papunësia ra me 1 pikë përqindje.“ Megjithatë, ndryshimet e dukshme mes vendeve e bëjnë të vështirë nxjerrjen e përgjithësimeve për prirjet. Në Bosnje dhe Hercegovinë dhe në Maqedoninë e Veriut, ulja më e madhe u regjistrua te individët me arsim të ulët; në Serbi dhe Kosovë, përmirësimi më i madh u vu re te ata me arsim të mesëm; ndërsa në Shqipëri dhe Mal të Zi, reduktimi më i madh i papunësisë u pa te individët me arsim të lartë. Po kështu, nuk shfaqen modele të qarta kur shihen vendet krahasuese të BE-së. Megjithatë, në BE në tërësi, individët me arsim të ulët panë një rënie më të madhe të papunësisë sesa dy grupet e tjera” thuhet në raport.Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.

  • Inteligjenca Artificiale rrit papunësinë tek të rinjtë shqiptarë me arsim të lartë

    Inteligjenca Artificiale rrit papunësinë tek të rinjtë shqiptarë me arsim të lartë

    Këtë vit janë rritur vështirësitë për të gjetur punë nga të sapodiplomuarit. Të dhënat e INSTAT tregojnë se vështirësitë për punësimin e të rinjve me arsim të lartë janë rritur ndjeshëm më 2025.
    Të dhënat e INSTAT në lidhje me papunësinë e të rinjve me arsim të lartë tregojnë se norma e papunësisë erdhi në rritje.
    Në vitin 2024, ky grup kishte shkallën më të ulët të papunësisë, 18.6%, por në 2025 ajo u rrit në 22.9%, duke tejkaluar edhe ata me arsim bazë dhe të mesëm.
    Kjo rritje sugjeron një përkeqësim të ndjeshëm në mundësitë e punësimit për të rinjtë e diplomuar në universitet, si pasojë e mbingopjes me diploma në disa fusha, mospërputhjes me nevojat e tregut të punës apo mungesës së programeve efektive të integrimit profesional.
    Shumë kompani që punësojnë të rinj më diploma tani po përdorin Inteligjencën Artificiale në vend që të rekrutojnë të rinj.
    Drini Zusi, aksioner në kompaninë INCA në Lezhë, që operon në industrinë përpunuese, tha se Inteligjenca Artificiale dhe investimet në mekanikë e teknologji vitet e fundit po ulin varësinë nga rekrutimet e reja të punonjësve.
    Zusi tha se nëpërmjet ChatGPT dhe Midjourney në fushën e marketingut krijohet përmbajtja dhe nuk ka më nevojë për menaxher në këtë fushë.
    Më parë, kompania paguante një agjenci ose konsulent të jashtëm për konceptin ose përmbajtjen e marketingut, por me versionet premium të ChatGPT këto produkte prodhohen vetë.
    Për të rinjtë me arsim 8-9-vjeçar, shkalla e papunësisë është rritur nga 19.8% në 2024 në 22.1% në 2025.
    Të dhënat e INSTAT tregojnë se, personat me arsimim bazë kanë pasur më pak mundësi punësimi krahasuar me një vit më parë.
    Një rritje e tillë po reflekton dobësimin e sektorëve që zakonisht punësojnë fuqi punëtore më pak të arsimuar.
    Ndërkohë, për të rinjtë me arsim të mesëm, papunësia ka pësuar rënie të ndjeshme nga 28.5% në 22.1%. Ky është një ndryshim pozitiv, që e vendos këtë grup në të njëjtin nivel papunësie me ata me arsim bazë.
    Ulja e fortë e papunësisë për këtë kategori tregon që individët me arsim të mesëm kanë përfituar nga një përmirësim i tregut të punës, ndoshta si rezultat i një rritjeje të kërkesës për punonjës me trajnim teknik apo profesional.
    Të dhënat e tregut të punës për të rinjtë tregojnë një ulje të përgjithshme të papunësisë, por me tendenca të ndryshme sipas nivelit të arsimit.
    Ndërsa ata me arsim të mesëm kanë përfituar më shumë nga përmirësimi i tregut të punës, ata me arsim të lartë përballen me sfida të reja që kërkojnë vëmendje të veçantë nga politika publike dhe sistemi i arsimit të lartë.
    Papunësia e të rinjve me diploma është një sinjal i keq për vendin, pasi përvoja ka treguar se shumë prej tyre në vend që të përpiqen të ndërtojnë jetën në vendin e tyre zgjedhin të emigrojnë.
    Largimi i të rinjve është përforcuar edhe më shumë pas pandemisë dhe kjo është alarmante në kohën kur numri i tyre po ulet me shpejtësi.
    Grupmoshat e reja të popullsisë tonë po tkurren me ritme rekord më shumë se kudo tjetër në Europë.
    Nga viti 2011 në vitin 2023, grupmosha 0-29 vjeç është reduktuar me 44% sipas të dhënave nga censet.
    Mosha mesatare në Bashkimin Europian në janar 2025 ishte 44.7 vjeç, ndërsa në Shqipëri sipas të dhënave të INSAT, mosha mesatare e popullsisë ishte 44.3 vjeç, ndërsa në vitin 2015, mosha mesatare në Shqipëri ishte 27.2 vjeç./MONITOR

  • IA rrit papunësinë në të rinjtë shqiptarë me arsim të lartë

    IA rrit papunësinë në të rinjtë shqiptarë me arsim të lartë

    Këtë vit janë rritur vështirësitë për të gjetur punë nga të sapodiplomuarit. Të dhënat e INSTAT tregojnë se vështirësitë për punësimin e të rinjve me arsim të lartë janë rritur ndjeshëm më 2025.Të dhënat e INSTAT në lidhje me papunësinë e të rinjve me arsim të lartë tregojnë se norma e papunësisë erdhi në rritje.Në vitin 2024, ky grup kishte shkallën më të ulët të papunësisë, 18.6%, por në 2025 ajo u rrit në 22.9%, duke tejkaluar edhe ata me arsim bazë dhe të mesëm.Kjo rritje sugjeron një përkeqësim të ndjeshëm në mundësitë e punësimit për të rinjtë e diplomuar në universitet, si pasojë e mbingopjes me diploma në disa fusha, mospërputhjes me nevojat e tregut të punës apo mungesës së programeve efektive të integrimit profesional.Shumë kompani që punësojnë të rinj më diploma tani po përdorin Inteligjencën Artificiale në vend që të rekrutojnë të rinj.Drini Zusi, aksioner në kompaninë INCA në Lezhë, që operon në industrinë përpunuese, tha se Inteligjenca Artificiale dhe investimet në mekanikë e teknologji vitet e fundit po ulin varësinë nga rekrutimet e reja të punonjësve.Z. Zusi tha se nëpërmjet ChatGPT dhe Midjourney në fushën e marketingut krijohet përmbajtja dhe nuk ka më nevojë për menaxher në këtë fushë.Më parë, kompania paguante një agjenci ose konsulent të jashtëm për konceptin ose përmbajtjen e marketingut, por me versionet premium të ChatGPT këto produkte prodhohen vetë.Për të rinjtë me arsim 8-9-vjeçar, shkalla e papunësisë është rritur nga 19.8% në 2024 në 22.1% në 2025.Të dhënat e INSTAT tregojnë se, personat me arsimim bazë kanë pasur më pak mundësi punësimi krahasuar me një vit më parë.Një rritje e tillë po reflekton dobësimin e sektorëve që zakonisht punësojnë fuqi punëtore më pak të arsimuar.Ndërkohë, për të rinjtë me arsim të mesëm, papunësia ka pësuar rënie të ndjeshme nga 28.5% në 22.1%. Ky është një ndryshim pozitiv, që e vendos këtë grup në të njëjtin nivel papunësie me ata me arsim bazë.Ulja e fortë e papunësisë për këtë kategori tregon që individët me arsim të mesëm kanë përfituar nga një përmirësim i tregut të punës, ndoshta si rezultat i një rritjeje të kërkesës për punonjës me trajnim teknik apo profesional.Të dhënat e tregut të punës për të rinjtë tregojnë një ulje të përgjithshme të papunësisë, por me tendenca të ndryshme sipas nivelit të arsimit.Ndërsa ata me arsim të mesëm kanë përfituar më shumë nga përmirësimi i tregut të punës, ata me arsim të lartë përballen me sfida të reja që kërkojnë vëmendje të veçantë nga politika publike dhe sistemi i arsimit të lartë.Papunësia e të rinjve me diploma është një sinjal i keq për vendin, pasi përvoja ka treguar se shumë prej tyre në vend që të përpiqen të ndërtojnë jetën në vendin e tyre zgjedhin të emigrojnë.Largimi i të rinjve është përforcuar edhe më shumë pas pandemisë dhe kjo është alarmante në kohën kur numri i tyre po ulet me shpejtësi.Grupmoshat e reja të popullsisë tonë po tkurren me ritme rekord më shumë se kudo tjetër në Europë.Nga viti 2011 në vitin 2023, grupmosha 0-29 vjeç është reduktuar me 44% sipas të dhënave nga censet.Mosha mesatare në Bashkimin Europian në janar 2025 ishte 44.7 vjeç, ndërsa në Shqipëri sipas të dhënave të INSAT, mosha mesatare e popullsisë ishte 44.3 vjeç, ndërsa në vitin 2015, mosha mesatare në Shqipëri ishte 27.2 vjeç. Burimi: Ministria e Bujqësisë, Drejtoria e Doganave  Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.

  • Tirana ka përqindjen më të lartë të rinjve as në punë as në shkollë

    Tirana ka përqindjen më të lartë të rinjve as në punë as në shkollë

    Në vitin 2023 në vendin tonë 24.6% të rinjve në grup-moshën 15-29 vjeç nuk ishin as në punë dhe as në shkollë, por në Kryeqytet kjo përqindje është edhe më e madhe edhe pse mundësitë për punësim janë më të larta se në qarqet e tjera.Të dhënat nga Anketa e Forcës së Punës që i takojnë 2023 zbulojnë se Tirana, përballet me një nivel shqetësues te të rinjve që nuk janë as në punë, as në arsim apo trajnim (NEET), me 27% që janë jashtë tregut të punës dhe sistemit arsimor, duke shënuar nivelin më të lartë në rang kombëtar.Të dhënat e përpunuara nga Programi i Kombeve të Bashkuara në Tiranë tregojnë se pjesa më e madhe e NEET-ve janë në kërkim të një vendi pune. 13% e të rinjve as në punë dhe as në shkollë në Tiranë janë duke kërkuar punë, ndërsa 14% të tjerë janë in-aktivë.Përqindja e lartë e të rinjve që kanë mbaruar studimet dhe janë në kërkim të punë tregon për një nivel të lartë përpjekjeje për të hyrë në tregun e punës, por që po përballen me pengesa të tilla, si mungesa e aftësive të nevojshme apo mungesa e vendeve të punës të përshtatshme.Tirana dallohet për një shkallë të lartë të papunësisë afatgjatë, që tregon një shkëputje të zgjatur te të rinjve nga tregu i punës dhe rritje të rrezikut për përjashtim social.Kjo pasqyrohet nga fakti se Tirana ka përqindjen më të lartë të NEET-ve që kërkojnë punë dhe kanë vetëm arsim bazë , gati 35%, duke sinjalizuar një mospërputhje të fortë mes kërkesave të tregut të punës dhe kualifikimeve të disponueshme.Ndryshe nga Shkodra dhe Vlora, ku përqindja e grave NEET është mbi 60%, në Tiranë gratë përbëjnë 49% të totalit të NEET-ve.Edhe pse Tirana ka një përqindje më të lartë të të rinjve me arsim të lartë, pjesa dërrmuese e NEET-ve vazhdon të përbëhet nga ata me arsim të mesëm ose bazë. Kjo tregon se edukimi nuk garanton gjithmonë përfshirje në punë.Të dhënat tregojnë se edhe mes të diplomuarve universitarë, papunësia afatgjatë vazhdon të jetë një sfidë. Mungesa e përvojës, mospërputhja mes aftësive dhe kërkesave të tregut apo angazhime familjare, vazhdojnë të jenë pengesa të mëdha.Në një qytet që ofron më shumë mundësi se pjesa tjetër e vendit, dhe ndërkohë 1 në katër të rinj nuk është as në punë dhe as në shkollë tregon për probleme strukturore që nuk zgjidhen vetëm me rritjen e ofertës arsimore apo vendeve të punës, por me ndërhyrje të drejtpërdrejta, gjithëpërfshirëse dhe të qëndrueshme.Në rang vendi rreth 34% e NEET-ve janë të papunë për më shumë se një vit, duke çuar në humbje motivimi dhe izolim social. Kjo tregon një shkëputje të gjatë nga tregu i punës. 13% e NEET-ve janë tërhequr nga tregu për shkak të kujdesit për fëmijët apo familjarët, dhe 99% e tyre janë gra, shpesh me arsim të ulët ose të mesëm.Rreth 2% e NEET-ve nuk kërkojnë më punë sepse nuk besojnë se do të gjejnë një vend pune, sidomos në zonat rurale apo rajonet me ekonomi të dobët. 5% e NEET-ve nuk janë në gjendje të punojnë për arsye shëndetësore, por shpesh mungon edhe mbështetja për rehabilitim apo trajnime të përshtatura.Të rinjtë jashtë ciklit punë–arsim për një kohë të gjatë humbasin aftësitë, vetëbesimin dhe kontaktin me rrjetet sociale e profesionale. Ata nuk kontribuojnë në ekonomi përmes punës apo tatimeve, duke i kushtuar buxhetit publik dhe ulur produktivitetin kombëtar.Mungesa e perspektivës i shtyn të rinjtë të largohen nga vendi në kërkim të mundësive më të mira, duke kontribuar në rrënimin demografik dhe rrit trysninë mbi forcën punëtore./ B.Hoxha Ky është artikull ekskluziv i Revistës Monitor, që gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”.Artikulli mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar “Revista Monitor” shoqëruar me linkun e artikullit origjinal.

  • Hapen regjistrimet në Arsim Profesional për klasë të 10-të, Rama: Mbështesim nxënësit që regjistrohen në degët prioritare

    Hapen regjistrimet në Arsim Profesional për klasë të 10-të, Rama: Mbështesim nxënësit që regjistrohen në degët prioritare

    Kanë nisur regjistrimet në Arsim Profesional për klasë të 10-të për të rinjtë që ndjekin shkollën profesionale.

    Lajmin e ka ndarë edhe kryeministri Edi Rama, i cili shkruan se do të mbështeten nxënësit që regjistrohen në degët prioritare.
    ” Regjistrimet në Arsim Profesional për klasë të 10-të janë hapur për të rinjtë që ndjekin shkollën profesionale. Mbështesim nxënësit që regjistrohen në degët prioritare; Mbështesim nxënësit nga familjet në nevojë; Mbështesim nxënësit që banojnë mbi 5 km larg nga shkolla profesionale; Mbështesim ekselentët që kanë mbaruar vitin shkollor paraardhës në arsim profesional me notë mesatare mbi 9. Mbështesim nxënësit nga grupet e veçanta Klikoni në faqen www.aftesi.al për të mësuar më shumë dhe regjistrohu përmes e-Albania“-shkruan Rama.

    Top Channel

  • Blushi prezanton nismën: Depozitojmë në Kuvend pr/ligj për rritjen e financimit të Arsimit në 5% të PBB

    Blushi prezanton nismën: Depozitojmë në Kuvend pr/ligj për rritjen e financimit të Arsimit në 5% të PBB

    Sekretari i Përgjithshëm i Partisë së Lirisë deklaroi gjatë ditës së sotme se forca politike ku ai bën pjesë do të depozitojë në kuvend një pr/ligj për rritjen e financimit të Arsimit në 5% të PBB.

    Deklarata:

    Përkeqësimi i të gjithë treguesve të arsimit në Shqipëri, veçanërisht të arsimit të lartë, janë thellësisht shqetësuese dhe një sinjal i fortë alarmi

    Sulmit frontal të Edi Ramës mbi arsimin e lartë, poshtërimi dhe përdhosja, degradimi i qëllimshëm, zbrazja dhe mbyllja e dhjetëra degëve, rënia e pandalshme në rankimet ndërkombëtare të universiteteve tona, rrenimi i kerkimit shkencor, instrumentalizimi mjeran i rektoreve dhe dekaneve, i ka mbetur vetëm akti final, mbyllja fare e universiteteve nga kjo qeveri anti-arsim.

    Arsimi universitar është jetik për të ardhmen e vendit, por nuk është kështu për Edi Ramën, armikun e dijes, të shkencës dhe të kërkimit shkencor.

    Edhe vet raporti i fundit i Bordit të Akreditimit të Qeverisë nxjerr në pah realitetin e hidhur dhe tanimë të pranuar se pas 13 vitesh qeverisje të pandërprerë të Edi Ramës, sistemi ynë universitar është i degraduar, i paorientuar dhe i shkëputur nga nevojat reale të zhvillimit të vendit dhe të tregut të punës.

    Qeveria, që për më shumë se një dekadë ka reklamuar propagandë për gjoja reforma në arsim, sot vetëpranon, ndonëse në mënyrë të vonuar, se sistemi është në rënie të lire dhe degradim total.

    Të dhënat zyrtare, tregues që mendohet të jenë edhe më të zymtë, janë alarmante:

    40% më pak studentë, por 2.5 herë më shumë programe studimi, një shembull flagrant i keqmenaxhimit dhe mungesës së planifikimit strategjik. Në një vend me më pak se 120 mijë studentë, 1300 programe janë absurde dhe prodhojnë vetëm diplomë, por jo dije.

    Më pak se 40% e programeve të akredituara në 12 vite, ndërsa 95% e tyre janë në sektorin jo publik, cka dëshmon dështim i plotë të mekanizmit të kontrollit të cilësisë.

    43% e stafit akademik janë ende vetëm me diplomë master, ndërkohë që çdo vit prodhohen dhjetëra doktorë të rinj jashtë vendit, që nuk përthithen nga universitetet publike shqiptare për shkak të nepotizmit dhe mungesës së një politike të rekrutimit të bazuar në meritë.

    Mbi 46% e stafit pedagogjik me kohë të pjesshme dhe kjo vetëm për shkak të mungesës së financimit për vende të plota pune, një tjetër pasojë e drejtpërdrejtë e politikave të dështuara buxhetore dhe mungesës së vizionit në sektorin e arsimit.

    Qeveria ka dështuar të vendosë themelet e një sistemi universitar modern dhe ndërkombëtarisht të krahasueshëm. Përkundrazi, ka prodhuar një ligj për arsimin e lartë që, pas 10 vitesh zbatim, ka sjellë më shumë kaos se rregull, më shumë marketing se substancë, dhe më shumë rrënim se reformë.

    Mungesa e investimeve është thelbi i dështimit të gjoja reformës në arsim. Me vetëm 0.45% të GDP-së për arsimin e lartë, Shqipëria është në fund të listës në Europë. Ky është një mesazh i qartë politik, që kjo qeveri nuk e vlerëson arsimin, nuk i vlerëson pedagogët, studentët dhe të rinjtë, përkundrazi, nuk e subvencionon dhe nuk i mbështet ata, sepse  nuk beson te dija si motor zhvillimi.

    Të gjitha dështimet në arsim e kanë origjinën te mashtrimi fillestar i kësaj qeverie. Premtimi i dhënë në vitin 2013 dhe i pambajtur kurrë për buxhetin sa 5% e PBB-së ka prodhuar vetëm një sistem që prodhon vetëm regres.

    Sot arsimi financohet me më pak se  2.2% të PBB, pedagogët janë të keqpaguar dhe financimi i kërkimit shkencor me vetëm 0.05% të GDP-së nuk motivon asnjë prej tyre.

    Kjo ndodh sepse banda e “Rilindjes” në pushtet është kthyer në një armike të arsimit, e mundësive dhe e të së ardhmes së të rinjve shqiptarë.

    Shqipëria ka buxhetin më të ulët në rajon për arsimin dhe Qeveria refuzon të rrisë pagat për pedagogët dhe profesorët sepse prioriteti I vetëm madhor i saj nuk është arsimi, nuk janë petagogët, nuk janë studentët, por inceneratorët, koncensionet, PPP-të, rrugët e florinjta dhe tenderat sekretë.

    Prandaj dhe ndryshimi është një domosdoshmëri.

    Nuk ka mundësi më të mirë për të frenuar shpopullimin e vendit nga të rinjve, se sa investimi në arsim.

    Ndaj, për të nxjerrë arsimin nga gremina ku ai sot gjendet, Partia e Lirisë kërkon me vendosmëri dhe me nisjen e legjislaturës së re të Kuvendit do të depozitojnë për miratim në Kuvend, projektligjin për nivelin dysheme të investimit në arsim dhe kërkim shkencor në nivelin 5% të PBB, si dhe që ligjet kryesore të arsimit të miratuar me shumicë të cilësuar në Parlament, bashkë me strategjitë e arsimit, programet, kurikulat dhe politikat arsimore.

    Arsimi duhet kthyer në përparësi kombëtare për të ndalur fenomenin e shpopullimit dhe garantuar zhvillimin e qëndrueshëm, progres dhe një të ardhme të sigurt europiane.