Day: September 1, 2025

Po shfaqen shenja të dukshme se ushtria ruse ka filluar të dërgojë për herë të parë gra në njësitë e saj sulmuese në Ukrainë, pasi i ka rekrutuar nga kolonitë penale. Ndërkohë, të dhënat e fundit buxhetore të Moskës tregojnë se në tremujorin e dytë të këtij viti numri i vullnetarëve që kanë pranuar të firmosin një kontratë me ushtrinë për të shkuar në luftë është ulur me 59% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2024, mbi 50 mijë më pak. Nënshtruarit e Vladimir Putinit duket se janë gjithnjë e më pak të joshur nga ofertat e parave në këmbim të gjakut të tyre.
Ndërkohë, mes luftëtarëve rusë me peshë në Donbas, po ngrihen zëra që fillojnë të ankohen publikisht për mënyrën se si Kremlini po e drejton luftën, duke kërkuar një mobilizim total prej 1,5 milionë ushtarësh për të thyer bllokadën. Në frontin e brendshëm, ndërkohë, po shtohen dëshmitë dhe videot e radhëve të gjata në pikat e karburantit në rajone të ndryshme të Rusisë, pasi dronët e Kievit gjatë korrikut dhe gushtit goditën rafineri që siguronin 17% të karburantit rus.
A do të thotë e gjitha kjo se Rusia po humb luftën? Jo, natyrisht. Vladimir Putin mund të arrijë ende objektivat e tij. Por kjo do të thotë edhe se Ukraina nuk po humb, siç thuhet ndonjëherë, përkundrazi, ajo mund ende ta poshtërojë kundërshtarin dhe të dalë nga konflikti e lirë e pavarur mbi 80% të territorit të saj. Ajo “i ka kartat”, do të thoshte Donald Trump.
Luftërat kanë qenë gjithmonë terren propagande, prandaj nuk është çudi që edhe kjo të jetë e tillë. Por nëse përjashtojmë zhurmën e propagandës, pas tre vitesh e gjysmë del një mësim i qartë. Kjo nuk është Lufta e Parë Botërore, ku dy fronte plot njerëz përplaseshin nga llogoret derisa njëri palë dorëzohej nga rraskapitja. Nuk është as Lufta e Dytë Botërore, kur superioriteti i mjeteve të blinduara u lejonte aleatëve të çanin vijat e frontit dhe të avanconin me dhjetëra kilometra. Por kjo nuk është më as lufta e Ukrainës e vitit 2022. Dronët dhe inteligjenca artificiale e kanë shndërruar konfliktin në një mënyrë që askush nuk e kishte parashikuar, as vetë protagonistët.
Lufta e sotme nuk fitohet më me strategjitë e shekullit XX, siç mendon Putini, por me forcën e kombinuar të bazës industriale dhe teknologjike. Është një konflikt midis sistemeve prodhuese dhe kapacitetit të inovacionit në luftimet e reja ajrore. Një pilot mund të drejtojë një dron nga qindra apo mijëra kilometra larg, ulur në Kiev. Çdo ditë qindra dronë luftojnë, vrasin dhe shkatërrojnë në vijën e parë të frontit, shpesh të drejtuar nga AI, në vend të njerëzve. Dhe ky realitet po ndryshon mënyrën se si Evropa dhe Italia duhet të ndihmojnë Ukrainën. Çdo gjë tjetër sot ka më pak rëndësi dhe largon vëmendjen nga ajo që është vërtet urgjente.
60 humbje për kilometër katror
Valery Gerasimov, shefi i ushtrisë ruse, thotë se Moska ka pushtuar 3 mijë 500 kilometra katrorë territor në Ukrainë gjatë gjashtë muajve të fundit. Edhe nëse kjo është e vërtetë, kjo do të thotë se që prej 1 marsit ushtria e tij ka marrë nën kontroll vetëm 0,58% të sipërfaqes së vendit. Por kjo mund të jetë një shifër e fryrë, për të dhënë përshtypjen se Ukraina po humb dhe që qeveritë evropiane të mendojnë se nuk ia vlen më të shpenzojnë burime për ta ndihmuar. Në realitet, Institute for the Study of War në Uashington llogarit se përparimi rus midis marsit dhe gushtit ka qenë 2.346 km², vetëm 0,39% e territorit ukrainas.
Një përparim shumë i ngadaltë. Por me çfarë çmimi? Ndoshta nuk do ta mësojmë kurrë saktësisht, sepse, si dëshmi se Moska e kupton dobësinë e saj, midis majit dhe qershorit agjencia ruse e statistikave pushoi së publikuari të dhëna demografike. Jo vetëm për vdekjet e burrave, por për të gjitha vdekjet, lindjet, martesat, divorcet. Një censurë totale. Megjithatë, mund të bëhet një vlerësim që tregon koston gjigante të përparimit rus. Vlerësimet tregojnë se çdo kilometër katror i marrë në Ukrainë po i kushton Moskës mesatarisht 60 humbje njerëzore (rreth 20–30% të vdekur, pjesa tjetër të plagosur) dhe se me këtë ritëm, për të pushtuar 1% të Ukrainës, Rusia do të humbte të paktën 400 mijë trupa (prej tyre 100 mijë të vdekur).
Presioni mbi të burgosurat
Mediat Meduza, Mediazona dhe BBC Russia udhëheqin një rrjet klandestin që mbledh të dhëna mbi njoftimet e vdekjes dhe testamentet për të përllogaritur humbjet në luftë dhe këto shifra kanë dalë të sakta. Raporti më i fundit, tre ditë më parë, tregon se vetëm në vitin 2024 rusët kanë pasur 93 mijë të vrarë, gati dyfishi i rreth 50 mijë të vitit 2023, me një ritëm prej 2 mijë–3 mijë të vrarësh në javë gjatë dimrit të kaluar. Këtë vit, deri në gusht, shifrat flasin për të paktën 54 mijë të tjerë, edhe pse të dhënat janë të paplota. Në disa rajone të rekrutimit të dendur, Buriazia, Transbaikalia dhe Irkutsk, humbjet totale janë rritur me 28% vetëm në tre muajt e fundit deri më 10 korrik.
Rusia, mes të vdekurve dhe të plagosurve, ka humbur rreth 30 mijë persona në muaj gjatë gjashtëmujorit të fundit. Një katastrofë njerëzore e përmasave historike, për 0,39% të Ukrainës, dhe një problem gjithnjë e më i madh për të zëvendësuar humbjet me rekrutë të rinj. Gjithnjë e më pak rusë janë të gatshëm të firmosin kontrata për të shkuar në front. Për këtë arsye, dëshmitë për presione të forta mbi kolonitë penale femërore për të detyruar të burgosurat të firmosin po shtohen dhe ka raporte për gra të rëna në grupet sulmuese në vijën e parë. Rekrutimi me presion dhe dhunë në burgje, gjykata e komisariate po kthehet në kanalin kryesor të rekrutimit. Analisti Pavel Luzin mendon se Putini ende po përpiqet të shmangë një mobilizim tjetër masiv, për të evituar tensione të reja shoqërore.
Një konflikt i paprecedentë
Sigurisht që edhe ushtria ukrainase ka humbje, edhe pse më të pakta, sepse shumicën e kohës ka qenë në mbrojtje. Menaxherë të kompanive ukrainase thonë se rreth 7% e punonjësve të tyre të mobilizuar kanë vdekur, edhe pse ritmi i humbjeve tani është ngadalësuar. Në shkallë kombëtare, kjo do të përkthehej në rreth 70–80 mijë të vrarë ukrainas, plus rreth 70 mijë të tjerë të zhdukur, ndoshta shumë prej tyre kanë dezertuar. Sistemi i mobilizimit ukrainas nuk funksionon si duhet, dhe Kievi e ka të vështirë të mbulojë frontin mbi 1 mijë kilometra.
Pse atëherë Rusia avancon kaq ngadalë dhe me kaq humbje? Historiani ushtarak amerikan Phillips O’Brien e shpjegon sepse nuk duhet parë kjo luftë me syzet e dy luftërave botërore apo të vitit 2022. Kjo është tashmë një luftë dronësh. Fiton ai që ka më shumë dronë, më vdekjeprurës dhe më të depërtueshëm. Ukraina këtu mban ende avantazhin.
“Rusia nuk arrin të bëjë pushtime të mëdha, edhe kur hap rrugë me grupe motorësh, sepse më pas duhet të ndjekë me armë e mjete, por nëse i grumbullon ato pas vijës së frontit, dronët ukrainas i shkatërrojnë menjëherë”, shpjegon ai dhe shton se “në këtë lloj të ri lufte nuk ka më nevojë të mbushësh llogoret me njerëz. Gjithçka që mendonim se dinim, nuk funksionon më”. Kjo shpjegon pse parashikimet për rënien e afërt të Pokrovsk kanë dështuar vazhdimisht.
Një Prigozhin i ri?
Ndoshta Pokrovsk do të bjerë, por vetëm pasi të jetë shkatërruar plotësisht dhe me humbje të frikshme për trupat ruse. Nga ana ruse, kjo paaftësi po gjeneron tension. Ish-“presidenti” i republikës separatiste të Donetskut, Pavel Gubarev, i lidhur ngushtë me trupat e Putinit, në gusht dha një intervistë ku kujtonte Evgeny Prigozhin përpara rebelimit të Wagnerit. Mesazhi i tij ishte se masakrat nuk mjaftojnë për të fituar, kontratat nuk e mbulojnë më mungesën e trupave dhe Kremlini duhet të mobilizojë 1,5 milion rusë për të thyer Ukrainën.
“Çdokush e sheh se nuk po funksionon, është një gënjeshtër, po na mashtrojnë. Nuk duan të fitojmë, duan të mbajnë të njëjtët njerëz në pushtet… Të thuash sot se kemi fituar dhe mjafton të këmbëngulim, është vetëm propagandë. Dhe nuk do të dalim nga ky konflikt”, tha ai.
Nuk di nëse Gubarev do të ketë fatin e Prigozhin, por nuk është i vetmi që shfaq dyshime. Edhe brenda elitave të Kremlinit ka pakënaqësi. New York Times raportoi se në gusht Putini largoi Dmitri Kozak, një nga bashkëpunëtorët e tij më të ngushtë prej gati 30 vjetësh, sepse i kishte sugjeruar të negocionte një kompromis për të mbyllur luftën.
Kjo nuk do të thotë se Rusia është në prag të kolapsit, por sipas O’Brien, as Rusia nuk është një “rul i pandalshëm”. Do të vijë momenti kur do të duhet të ndalet. Humbjet do të jenë shumë të mëdha, ekonomia shumë e brishtë, buxheti publik shumë i tensionuar, sulmet ndaj rafinerive dhe hekurudhave shumë të shpeshta, dhe shoqëria e elitat shumë të pakënaqura.
Roli i Europës
Nëse ky lexim është i saktë, atëherë kapaciteti industrial dhe teknologjik është ajo që mund ta shpëtojë Ukrainën dhe bashkë me të stabilitetin e Evropës. Prandaj nuk ka kuptim të ndahemi tani mbi skenarët e garancive të sigurisë pas lufte. Ka kuptim të ofrojmë mjete financiare, gjysmëpërçues, fibra optike për dronët, bazë industriale dhe materiale për zgjerimin e prodhimit të dronëve dhe raketave, më shumë mbrojtje ajrore, dhe të ndihmojmë mijëra kompani të Kievit të vazhdojnë të inovojnë për të rezistuar.
Edhe duke përdorur rezervat e ngrira ruse. Edhe duke integruar më shumë industrinë ukrainase të mbrojtjes me tonën. Qeveria italiane është e vetmja që ende mban sekret mbi ndihmat e saj ushtarake për Kievin, ndaj nuk dihet sa po kontribuon realisht. Ndoshta pak, ndoshta pothuajse asgjë. Por nëse do të hapte këtë kapitull të ri, gjithsesi do të kishte dhënë kontributin e vet.
Shkrim nga Federico Fubini, Corriere della Sera