Category: Turizëm

I larguar në Itali që prej afro 30 vitesh, Fundim Gjepali është një nga shefat shqiptarë më të njohur dhe më të vjetër në vend. Ai ka qenë për vite me radhë shef dhe bashkëpronar i restorantit “Antico Arco” në Romë, ndërsa rreth një dekadë më parë hapi në Tiranë “Padam” – një butik hotel, restorant dhe bar koktejsh që solli frymë të re në kryeqytetin shqiptar. Ky është një ambient ambicioz, me frymë ndërkombëtare, që u bë shpejt një pikë referimi për Shqipërinë e re, e cila po hapet ndaj botës.Në “Padam”, Gjepali nisi të punojë me traditën lokale, duke e vlerësuar dhe rinovuar, me synimin për t’i dhënë zë trashëgimisë gastronomike shqiptare, duke qenë i bindur për vlerën e lëndëve të para vendase.Por kjo nuk mjaftoi. Disa vite më parë ai realizoi ëndrrën e tij, duke hapur një agroturizëm në tokën bujqësore të familjes, një pronë që iu sekuestrua gjatë periudhës së socializmit. E quajti thjesht “Agroturizëm Gjepali”, duke theksuar lidhjen e fortë me historinë e tij personale. Ky agroturizëm u bë një destinacion pushimesh që synon të tërheqë një turizëm të ndryshëm nga ai bregdetar, i cili po zhvillohet shpejt, por që nganjëherë rrezikon të krijojë probleme mjedisore për shkak të mbipopullimit turistik. Kjo çështje është ngritur edhe nga emra të njohur si Bledar Kola, shef dhe pronar i “Mullixhiu”, megjithatë Gjepali mbetet optimist.Si është situata e turizmit në Shqipëri sot?“Është mirë – thotë ai. Vitin e kaluar u regjistruan afërsisht 12 milionë turistë dhe pritet që edhe këtë vit të vazhdojë ky ritëm. Çdo vit hapen hotele të reja dhe të gjithë po punojnë.”A ka problem mungesë stafi?“Mungesa e stafit ekziston, si në Romë apo kudo tjetër. Shumë kolegë me të cilët flas janë në situatë të vështirë. Po hapen shumë struktura të mëdha: në zonën e Durrësit ka hapur një hotel ‘Melià’, në jug një hotel 5 yjesh ‘Green Coast M Gallery Collection’ dhe së shpejti do të hapet edhe një ‘Hyatt’. Kjo falë edhe politikave fiskale që janë të favorshme.”A e mbështesin institucionet turizmin?“Po, ka pasur ndihma të rëndësishme për strukturat luksoze dhe zhvillimin në zonat rurale, edhe pse disa mendojnë se mund të bëhet më shumë. Por nuk ka kuptim të ankohemi. Kemi kaluar periudha të vështira, tani po shijojmë lirinë. Komunizmi ka ikur prej 35 vitesh. Kur vijnë zinxhirët e mëdhenj të luksit, do të thotë që po hyn në një nivel më të rëndësishëm, edhe nëse disa nuk pajtohen.”Pse disa nuk janë të kënaqur?“Disa shqiptarë nuk i pëlqejnë këto zhvillime, si kullat dhe ndërtesat luksoze që po ndërtohen në qendër të Tiranës. Çmimet aty janë rritur. Është një problem, por mendoj se pagat brenda dy vjetësh do të arrijnë nivelin e vendeve të tjera evropiane. Nuk ka rrugë tjetër, sepse shqiptarët janë udhëtarë, si italianët; nëse nuk u jep pagë të denjë, ata do të largohen.”Sa është paga mesatare në restorante?“Në Tiranë rreth 1,000 euro, në zonat rurale 600-700 euro, ndërsa në bregdet dhe zonat turistike janë më të larta.”Çfarë thoni për ata që ankohen për çmimet e larta për klientët?“Në fakt, Shqipëria kushton një të tretën e destinacioneve të tjera në Mesdhe. Në Europë, ku mund të shpenzosh 300 euro në një vend bregdetar që punon vetëm gjatë sezonit veror? Sigurisht, varet nga vendi dhe infrastruktura. Nuk ka kuptim të bëhen krahasime të thjeshta.”A është Shqipëria një destinacion për të rinjtë?“Nuk është si Salento dikur apo Ibiza, por ka shumë të rinj. Saranda është shumë e reklamuar në rrjetet sociale dhe është bërë një destinacion për të rinjtë. Por nuk është turizëm i zhurmshëm; vendet janë të kontrolluara, nuk ka raste të njerëzve që dehen në rrugë. Më pëlqen që ka shumë të rinj; ata nuk kanë paragjykime, kanë nevoja dhe shije të ndryshme nga më të moshuarit.”Ka rrezik për mbipopullim turistik?“Shqipëria nuk ishte strukturalisht e përgatitur për kaq shumë njerëz. Mendoni fshatra me 2,000 banorë që presin 50,000 vizitorë – janë shifra të çmendura. Por këto gjëra janë nisur të rregullohen vetëm 5-6 vjet më parë. Njerëzit po e marrin seriozisht turizmin. Jemi vend në zhvillim, ekonomia po rritet, pagat janë trefishuar, dhe kjo do të përmirësojë shërbimet.”A është turizmi shqiptar i kategorisë së ulët?“Duket që në zonat bregdetare shpenzimet janë të ulëta, por nga ana kulturore është shumë mirë që Shqipëria po bëhet e njohur në botë. Në këtë mënyrë ka kthim investimesh. Rrjetet sociale, koncertet, dj-setet ndihmojnë shumë. Kjo është një pjesë e rëndësishme e historisë, pasi Shqipëria ishte e mbyllur për 50 vjet.”A është vetëm një modë kalimtare?“Nuk mendoj. Ka shumë njerëz që vijnë, flasin dhe kthehen. Ka një rritje prej 20% kërkesash çdo vit, edhe turizmi i brendshëm po rritet. Ka edhe turizëm të organizuar nga vendet skandinave dhe vende të tjera evropiane me java të shkurtra pune, që nuk është turizëm kalimtar.”Jeni optimist?“Jam shumë optimist dhe nuk është nacionalizëm. Jetoj në Romë prej 30 vitesh, ndihem qytetar i botës, por këtu ka klimë të mrekullueshme, vende të bukura – male, dete, lumenj. Me këtë ritëm Shqipëria do të bëhet destinacion i mirë turistik. Ka edhe pozicion strategjik, aty ku fillon Lindja, afër vendeve arabe. Nëse nuk do të kishte luftë, turizmi nga lindja do të kishte ardhur tashmë.”Shqipëria sot është shumë ndryshe nga ajo e më parë?“Po, ka shumë zhvillime, shumë arkitektë ndërkombëtarë po punojnë këtu dhe u kam besim. Për shembull, aeroporti i Tiranës po ndërtohet nga Casamonti, i cili ka projektuar edhe Alban Tower dhe stadiumin. Rrugët janë përmirësuar, u ndërtua tuneli nën mal Llogara, aeroporti po zgjerohet. Linjat low cost kanë lidhur Shqipërinë me kryeqytetet europiane dhe së shpejti do të ketë fluturime direkte Tiranë-Nju Jork. Po ashtu, vitin tjetër do të hapet aeroporti në Vlorë.”Ju hapët “Padam” në Tiranë 10 vjet më parë. Çfarë ka ndryshuar që atëherë?“Është ndryshuar gjithçka, duket sikur janë dy vende të ndryshme. Konsumatorët janë më të avancuar, udhëtojnë shumë dhe janë kuriozë.”Si po ecën “Padam”?“Ka klientelë të qëndrueshme. Kanë vizituar Shqipërinë shumë njerëz të njohur ndërkombëtarë, por kemi edhe klientelë lokale. Në dimër 80% janë vendas dhe 20% të huaj, në verë është e kundërta. Turizmi masiv nuk na prek, vijnë njerëz kuriozë, dashamirës të ushqimit.”Si ka ndryshuar oferta?“Kemi përqendrim më të madh tek produktet lokale. Shqipëria ka qenë shumë e mbyllur dhe kur u hap, popullsia u tërhoq nga gjithçka e huaj, përfshirë edhe në kuzhinë. Tani po kthehemi drejt vlerësimit të kuzhinës tradicionale. Edhe sektori bujqësor po modernizohet, nga bujqësia e mbijetesës po kalojmë në një bujqësi më etike dhe moderne.”Keni edhe një tjetër strukturë jashtë qytetit?“Po, hapëm “Agroturizëm Gjepali” në tokën e familjes, një nga arritjet më të mira në karrierën time si sipërmarrës. Ka qenë një projekt pilot në Shqipëri. Në vitet e fundit shumë kanë marrë tokat që iu sekuestruan gjatë socializmit dhe po i rindërtojnë, edhe me ndihma financiare për zonat rurale. Pika e fortë e Shqipërisë, përveç detit, janë agroturizmet e reja.”Si po shkon aty?“Agroturizmi ka vetëm 8 dhoma dhe jemi plot deri në mes të shtatorit. Është një turizëm i qetë, i edukuar, i rritur, që kërkon autenticitet dhe është kurioz të provojë ushqimin lokal. Gatuajmë si dikur në shtëpitë tona, por me një frymë.https://www.gamberorosso.it/notizie/rubriche/interviste/turismo-massa-albania-fundim-gjepali/