Marsela SHYTIA
Sanksionet e SHBA-së kundër Industrisë së Naftës së Serbisë (NIS) hynë zyrtarisht në fuqi dje në mëngjes, megjithëse zbatimi i tyre pritej të shtyhej për herë të shtatë. Masat kufizuese, të futura për shkak të pronësisë shumicë ruse në kompani, mund të ndikojnë seriozisht në biznesin e NIS, por edhe në jetën e përditshme të qytetarëve serbë, nga pagesa e karburantit në stacionet e benzinës deri te pagesa e pagave të punonjësve.
Pagesat me kartë
Sipas kompanisë, në rast se kartat e pagesave të huaja si Mastercard dhe Visa ndalojnë së funksionuari, pagesa e karburantit do të jetë e mundur me kartën vendase “Dina”, me para në dorë ose nëpërmjet sistemit “IPS show”, raporton Nova.rs. Programet “Me ne në rrugë”, kartat Agro dhe Taxi vazhdojnë të funksionojnë pa ndërprerje, dhe transaksionet e pagesave me shumicë në dinarë nuk janë të kërcënuara për momentin. NIS thotë se ata mbeten një partner i besueshëm dhe do të përmbushin të gjitha detyrimet ndaj partnerëve të biznesit dhe klientëve të mëdhenj. Sipas informacioneve nga mediat e Beogradit, është pothuajse e sigurt se llogaritë e NIS në bankat e huaja do të bllokohen, ndërsa Poštanska štedionica do të jetë gjithashtu nën presion për shkak të bashkëpunimit me kompaninë nën sanksione. Presidenti serb Aleksandër Vuçiç tha se “nuk ka më asgjë për të diskutuar me amerikanët” dhe se tani do të përqendrohet në bisedimet me partnerët e tij rusë. “Jam i sigurt se JANAF së shpejti do të ndalojë furnizimin me naftë. Kushdo që vazhdon të bashkëpunojë me NIS rrezikon pasoja serioze”, u tha Vuçiç gazetarëve.
Furnizimi me naftë
Zyrtarisht, ende ka rezerva karburanti, por ekspertët paralajmërojnë se sanksionet afatgjata mund të çojnë në mungesa dhe rritje të çmimeve. Nëse furnizimet ndërpriten, karburanti do të bëhet më i shtrenjtë, dhe shumica e produkteve të tjera bashkë me të. Burime të informuara mirë për portalin Nova.rs pohojnë se nuk do të ketë probleme të mëdha në muajt e ardhshëm, por se një marrëveshje duhet të arrihet sa më shpejt të jetë e mundur. Eksperti serb i energjisë, Zeljko Markoviç, i tha RTS-së se nuk do të ketë ndërprerje në furnizimin me naftë të tregut serb në muajt e ardhshëm për shkak të rezervave ekzistuese, por se NIS nuk do të jetë në gjendje të operojë nën sanksione në planin afatgjatë.
“Viktima kolaterale”
Sipas tij, kjo është një lojë gjeopolitike midis SHBA-së dhe Rusisë, në të cilën Serbia është viktimë kolaterale, ose ndoshta është edhe një mesazh për Beogradin që të mos vendosë sanksione ndaj Moskës. Ai paralajmëron se, nëse situata me NIS nuk ndryshon, Serbia do të humbasë një nga kompanitë kryesore që mbush buxhetin e shtetit, gjë që do të çonte në një rënie të PBB-së dhe një rritje të inflacionit. “Kjo mund të ketë një ndikim negativ në të gjithë ekonominë”, thekson Marković. (QË)
Pagat në pikëpyetje
Më shumë se 5,000 punonjës punojnë në kompani dhe metoda e pagesës së pagave është nën pikëpyetje. Që kur u njoftuan për herë të parë sanksionet, pagat janë paguar një muaj më parë për të shmangur problemet me transaksionet bankare. Burimet pohojnë se shumë kompani vendase dhe të huaja do ta ndërpresin bashkëpunimin e tyre me NIS, sepse nuk duan të rrezikojnë penalitete për të bërë biznes me një entitet nën sanksione të SHBA-së. “Gjobat janë të mëdha. Ndërprerja e bashkëpunimit është çështje ditësh”, thotë një burim për Nova.rs. Në strukturën e pronësisë së Industrisë Serbe të Naftës, pjesën më të madhe e mban Gazpromneft (44.85%), e ndjekur nga Shteti i Serbisë (29.87%), dhe aksionari i tretë më i madh është Intelligence nga Shën Petersburgu (11.3%). Sanksionet u vendosën pikërisht për shkak të pjesëmarrjes shumicë të Rusisë, dhe megjithëse SHBA-të e kanë shtyrë zbatimin e tyre gjashtë herë deri më tani, këtë herë ato më në fund hynë në fuqi.
Sanksionet amerikane godasin Serbinë, si Beogradi u bë “viktima” e lojës Moskë-Uashington
