Marsela SHYTIA
Beogradi zyrtar pret që administrata amerikane, pas gjashtë vonesave të mëparshme, do të vendosë sanksione ndaj Industrisë së Naftës së Serbisë (NIS) nga 1 tetori, të cilat janë pjesë e paketës ndëshkuese të sanksioneve të Shteteve të Bashkuara kundër sektorit të energjisë rus. Në gusht, Zyra e Kontrollit të Aseteve të Huaja (OFAC) e Departamentit të Thesarit të SHBA-së dha një zgjatje të re të licencës njëmujore duke lejuar vazhdimin e furnizimit me naftë bruto në NIS deri më 29 shtator. Kjo vonesë vlen edhe për tubacionin e naftës Adriatik (Janaf), i cili transporton naftë në rafinerinë në Pançevo, furnizuesi kryesor i produkteve të naftës në tregun serb. Janaf transporton midis dy dhe tre milionë ton naftë dhe gjeneron rreth 40 milionë euro të ardhura. Vitin e kaluar, ajo nënshkroi një kontratë me NIS për të transportuar 10 milionë ton naftë deri në fund të vitit të ardhshëm.
Frika e Serbisë
Presidenti serb Aleksandër Vuçiç tha në Nju Jork, në margjinat e seancës së Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së, se pret që Shtetet e Bashkuara të vendosin sanksione ndaj NIS-it nga 1 tetori. “Le të shohim, ndoshta do të ndodhë një mrekulli deri më 1 tetor, por sigurisht që do të kemi vështirësi dhe dimër”, u tha Vuçiç gazetarëve nga mediat e Beogradit. Ai theksoi se “situata është e pakëndshme dhe e ndërlikuar”, por se do të përpiqet të gjejë një zgjidhje të favorshme. “Ne jemi dëm kolateral për marrëdhënien midis Moskës dhe Uashingtonit”, tha presidenti serb. Ai theksoi se Serbia do të paguajë “një çmim të lartë sepse rusët janë pronarët kryesorë të NIS”. “Ne kemi qenë jashtëzakonisht të drejtë ndaj partnerëve tanë rusë dhe amerikanë. Do të përpiqemi të jemi të drejtë, por njerëzit duhet ta dinë se do të paguajmë një çmim jashtëzakonisht të lartë”, citohet të ketë thënë Vuçiç nga portali RTS.
Sanksionet
Sanksionet ndaj Industrisë Serbe të Naftës janë pjesë e paketës ndëshkuese të sanksioneve të Shteteve të Bashkuara kundër sektorit të energjisë rus, dhe NIS ka qenë nën shqyrtimin e sanksioneve amerikane që nga fillimi i këtij viti, sepse më shumë se 55 përqind e aksioneve në atë kompani mbahen bashkërisht nga Gazprom Neft i Rusisë dhe Gazprom. Ndërkohë, Gazprom Neft i Rusisë e ka ulur pjesëmarrjen e saj në NIS në 44 përqind, dhe ky transaksion i dha fund zyrtarisht bazës për sanksione kundër kompanive të sektorit të energjisë me kapital shumicë rus. Pas vendosjes së sanksioneve, struktura e pronësisë ndryshoi pjesërisht, me Gazprom Neft të Rusisë që transferoi pjesën e saj prej rreth pesë përqind te Gazprom, duke pasur parasysh se kompania e gazit nuk është nën sanksione. Me atë transaksion, Gazprom Neft uli pjesëmarrjen e saj në NIS në një përpjekje për të shmangur sanksionet kundër NIS në Serbi.
Rezervat
Serbia ka naftë të papërpunuar dhe karburant të mjaftueshëm në rezerva për të përmbushur kërkesën në një afat të shkurtër, por sanksionet e SHBA-së që do të hyjnë në fuqi më 1 tetor hedhin një hije mbi sigurinë e ardhshme energjetike të vendit ballkanik pa dalje në det, thanë burime për Reuters dje. Kompania ruse e naftës NIS tha më parë se kishte siguruar rezerva të mjaftueshme nafte bruto dhe karburanti, pasi presidenti serb Aleksandër Vuçiç konfirmoi se SHBA-të nuk do ta zgjasin më tej heqjen dorë nga sanksionet e njoftuara për herë të parë në janar. NIS nuk zbuloi nivelet e inventarit ose se sa kohë do të zgjasnin furnizimet. Katër burime të njohura me çështjen thanë se rafineria mund të operojë për dy muaj dhe të ofrojë produkte të rafinuara për të mbuluar kërkesën për pak më gjatë. Gazprom Neft i Rusisë zotëron 44.9% të aksioneve në NIS, një njësi investimi e Gazprom të Rusisë ka rreth 11.3% dhe qeveria serbe 29.9%.
Serbia i humb shpresat, sanksionet hyjnë në fuqi nga 1 tetori, ja kur mund të mbarojnë rezervat e naftës së Beogradit
