Marsela SHYTIA
I dërguari special i BE-së për dialogun midis Beogradit dhe Prishtinës, Peter Sorensen, filloi këtë javë bisedimet në Bruksel mbi vazhdimin e dialogut dhe përgatitjen për takimin trepalësh. Secili prej pjesëmarrësve paraqiti vizionin e tij se si duhet të duken takimet e ardhshme, dhe pyetja është nëse ato janë të përshtatshme pasi Besnik Bislimi, negociatori i Prishtinës, nuk ka mandat sepse qeveria atje ende nuk është formuar. Stefan Surliç, profesor asistent në Fakultetin e Shkencave Politike në Beograd, thotë se ai nuk ka autoritetin, aftësinë dhe as legjitimitetin për të marrë ndonjë vendim të rëndësishëm në procesin e normalizimit të marrëdhënieve.
Formimi i qeverisë
Qeveria në Prishtinë, kujton ai, është në një mandat teknik, prandaj nuk sheh asnjë hapësirë, dhe mbi të gjitha, asnjë interes në Lëvizjen “Vetëvendosje” të Aljbin Kurtit për të ndërmarrë ndonjë veprim në procesin e normalizimit të marrëdhënieve. “Përkundrazi, u shkon për shtat që ende qëndrojnë të vendosur në qëndrimin e tyre se sigurojnë sovranitetin në veri, që përmes masave të dhunshme të tregojnë dhe të dëshmojnë çdo ditë se si po luftojnë për atë sovranitet”, tha Surliç. Ai shton se normalizimi i marrëdhënieve si temë nuk është në tryezë as për shtetin e dytë.
“Nuk është temë as për opsionet e opozitës, nëse arrijnë të formojnë një qeveri në të ardhmen, sepse kjo ende paraqitet si diçka e imponuar nga Bashkimi Evropian dhe diçka e panevojshme”, tha ai. Avni Arifi, ish-kryenegociatori i Prishtinës në dialog, thotë se takimet në kuadër të dialogut në Bruksel nuk mund të jenë të suksesshme sepse Kosova nuk ka një përfaqësues legjitim në këtë proces. “Bislimi nuk duhet ta përfaqësojë Kosovën sepse nuk ka mandat të rregullt. Kosova nuk ka qeveri dhe as legjitimitet për të marrë pjesë në takime të tilla. Dialogu duhet të presë qeverinë e re”, tha Arifi.
“Shtylla kurrizore” e dialogut
Kjo ishte hera e parë që negociatorët kryesorë u takuan në Bruksel që kur Peter Sorensen mori postin e të dërguarit special të BE-së nga Miroslav Lajçak. Të gjitha palët folën pas takimit. Sorensen tha në rrjetin social “X”, pas takimit me përfaqësuesit e Beogradit, se biseda shërbeu si përgatitje për takimin trepalësh. “Diskutuam një sërë çështjesh që ndikojnë në normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën”, theksoi Sorensen. Drejtori i Zyrës për Kosovën, Petar Petkoviç, tha se kishte paraqitur një listë prej 50 lëvizjesh konkrete përshkallëzuese nga Prishtina dhe se ishte treguar niveli i persekutimit të serbëve në Kosovë dhe Metohi nga institucionet e Prishtina dhe policia e Kosovës. Ai shtoi se Zyra për Kosovën është çelësi për të ndaluar persekutimin dhe deeskalimin dhe se ajo përfaqëson “shtyllën kurrizore të dialogut”. Bislimi prezantoi strategjinë e tij negociuese për fazat e ardhshme të dialogut, e cila do të zhvillohet në nivelin e negociatorëve kryesorë, si dhe gjatë takimeve të ardhshme të udhëhequra nga Përfaqësuesja e Lartë e BE-së, Kaja Kalas.
Problemi i Bislimit
Artan Muhadžiri, një analist politik, vlerëson se cilësia në të cilën Bislimi përfaqëson Kosovën është një çështje shumë e rëndësishme. “Ky takim në Bruksel është vetëm një formalitet për të treguar se dialogu vazhdon, por nuk ka asnjë fuqi apo ndikim të vërtetë sepse nuk kemi qeveri të re, as parlament. Për shkak të kësaj, ndikimi dhe fuqia e Bislimit janë minimale, kështu që ai nuk mund të marrë asnjë vendim të rëndësishëm në këtë kontekst politik”, tha Muhaxhiri për “Kosovo Online”, duke shtuar se “këto takime ishin vetëm një hyrje për Sorensen, por mendoj se ai do ta kuptojë shumë shpejt kontekstin dhe peshën e këtij dialogu”. Aleksandër Vuçiç dhe Albin Kurti janë takuar gjithsej gjashtë herë deri më tani në kuadër të dialogut midis Beogradit dhe Prishtinës, dhe takimi i fundit ballë për ballë u zhvillua më 14 shtator 2023.
Dialogu ngec sërish, Kosova mbetet në disavantash, pse mosformimi i qeverisë po pengon bisedimet me Beogradin
